Historia

W wielu krajach świata można jeszcze dziś spotkać potężne, kamienne i kamienno-ziemne konstrukcje pochodzące z bardzo odległej przeszłości. Są one rozsiane po Europie, Azji, Afryce
i po wyspach Oceanu Spokojnego.

Kulmhof był dla Niemców doświadczalnym obozem zagłady. Powstał jeszcze przed głośną konferencją w Wannsee, która miała miejsce 20 stycznia 1942 roku i na której w ścisłym gronie nazistowskich prominentów, zapadła oficjalna decyzja o eksterminacji ludności żydowskiej. Oto garść faktów z historii obozu.

Wielkie cywilizacje miejskie strefy podzwrotnikowej powstawały i rozwijały się pomiędzy IV tys. przed Chr. a początkiem II tys. przed Chr. wraz z rozbudową światowego systemu szlaków i dalekosiężnych kontaktów handlowych.

W IV i III tys. przed Chr. rozwój handlu dalekosiężnego i kontaktów między odległymi krajami był bardzo ożywiony. Wynalazki szybko się upowszechniały. Wiedza i umiejętności były tak samo poszukiwanym towarem jak surowce i wyroby rzemiosła.

Nie jesteśmy chyba w stanie wyobrazić sobie świata pozbawionego wygodnych środków transportu. A jednak przez sporą część swoich dziejów ludzie poruszali się głównie na piechotę. 

Cywilizacja, która rozwinęła się w starożytności nad Nilem była jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych kultur w dziejach. W V tys. przed Chr. gospodarka rolniczo-hodowlana była już głównym źródłem utrzymania mieszkańców Egiptu.

Była to największa bitwa średniowiecznej Europy, podczas której zginął Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego. Komu udało się go zabić pod Grunwaldem? Sprawa owiana jest tajemnicą, a w jej rozwiązaniu dla niektórych pomocny stał się pewien ornat.

Latem sandały zobaczymy na nogach kobiet i mężczyzn, bo to obuwie modne i wygodne.
Ich historia wydaje się bardzo długa, sięga czasów przed naszą erą, ale nie każdy wtedy mógł je nosić. Wiadomo też, że miały związek z małżeństwem, a właściwie z jego odmową.

W południowej Turcji, w pobliżu współczesnego miasta Antakya, leżą ruiny jednej z największych metropolii starożytności, zwanej Antiochią nad Orontem, bądź Antiochią Syryjską.

Kiedy w 1958 roku brytyjski archeolog James Mellaart przemierzał pustkowia Turcji, poszukując nieznanych dotąd stanowisk archeologicznych, dotarł do miejsca zwanego Çatalhöyük w południowej części kraju, nie mógł się jeszcze domyślać, że ma do czynienia z epokowym znaleziskiem.

W czasach zwanych przez archeologów okresem wpływów rzymskich (I-IV w. po Chr.) na ziemiach polskich funkcjonowały dwa wielkie centra hutnictwa żelaza - na zachodnim Mazowszu i w Górach Świętokrzyskich. Ten drugi należał do największych tego typu centrów produkcyjnych w Europie.

Na syryjskim wybrzeżu Morza Śródziemnego, niedaleko współczesnego portu Latakia leżą wzgórza kryjące ruiny jednej z najważniejszych portowych metropolii starożytności.

Kiedy w 1933 roku nauczyciel z Biskupina Walenty Szwajcer odkrył przy brzegu Jeziora Biskupińskiego wystające z wody drewniane pale, nie spodziewał się, że trafił właśnie na trop epokowego odkrycia archeologicznego.

Rzymscy cesarze rządzący Jerozolimą mieli różne wizje związane z jej rozwojem. Przełomowym momentem dla miasta był czas panowania chrześcijańskiego władcy Konstantyna Wielkiego i jego matki Heleny.

Jerozolima stała się w I w. po Chr. siedzibą pierwszej gminy chrześcijańskiej w Imperium Rzymskim, której początek dali Apostołowie po Zesłaniu Ducha Świętego (Dz 2, 42-47). Dokonywali cudów i nauczali na terenie świątyni.

Jerozolima w I w. po Chr. była ważnym ośrodkiem gospodarczym. W mieście kwitła produkcja oliwy
z oliwek, znajdowało się w nim sporo tłoczni. Wiele oliwy „konsumowała” sama świątynia, która potrzebowała również kadzidła i pachnideł, sprowadzanych z Półwyspu Arabskiego.

Po ogłoszeniu Orędzia wielu Polaków nie chciało zaakceptować zawartej w nim prośby o przebaczenie. Z kolei Episkopat Niemiec zareagował chłodno, a wręcz nie zamierzał za nic przepraszać ani niczego przebaczać.

Inwestycje budowlane Heroda Wielkiego robiły wielkie wrażenie na jego współczesnych. Mawiano, że kto nie widział Świątyni Jerozolimskiej, ten nigdy nie oglądał pięknej budowli.

W trakcie reperkusji związanych z Orędziem kard. Wyszyński po raz pierwszy spotkał się z rezerwą i niezrozumieniem polskiej społeczności katolickiej. Część krytycznych argumentów warta była rozważenia. Ale nawet wtedy okazał się wybitnym pedagogiem, który innych potrafi prowadzić za sobą na wyżyny.

Arystobul był oblegany w Świątyni przez Jana Hyrkana i jego nabatejskich sojuszników. W końcu w konflikt wmieszał się rzymski wódz Pompejusz Wielki, który właśnie podbijał Syrię. Nadszedł wraz z legionami
z Damaszku i oblegał Jerozolimę. Rzymianie zdobyli miasto, a Pompejusz pogwałcił wszelkie prawa wchodząc do miejsca Świętego Świętych w jerozolimskim Przybytyku. Judea stała się odtąd państewkiem
klientelnym, zależnym od łaski Republiki Rzymskiej.