Św. Marek w Świętym Marku

Legenda o kościele w Świętym Marku mówi, iż początkowo miał on stanąć w zupełnie innym miejscu niż znajduje się obecnie. Potrzebne do budowy przybytku bale czekały na umówionych cieśli, ci jednak po przyjściu do pracy z przerażeniem zauważyli, że drewno zniknęło. Zaczęli więc go szukać, aż w końcu znaleźli je kilkaset kroków dalej. Nie bacząc na to zdarzenie z niemałym wysiłkiem przenieśli je z powrotem. Nazajutrz sytuacja się powtórzyła. Nie znajdując logicznego wytłumaczenia tej sytuacji dostrzeżono w tym działalności boskiej Opatrzności i bez wahania przystąpiono do pracy w nowym miejscu, szanując wolę Wszechmocnego.

Źródła historyczne wspominają, iż pierwszy kościół w tym miejscu wybudowano jako wykonanie ślubu złożonego w XIV wieku - w czasach, gdy pobliski Syców był trawiony „morowym powietrzem” w podzięce za ocalenie. W 1622 roku wzniesiono nową świątynię, która szczęśliwie przetrwała wszelkie zawieruchy dziejowe i nadal stoi niewzruszenie na łagodnym wzgórzu. Otoczona pięknym cmentarzem z wieloma starymi grobami zasłużonych dla regionu osób stanowi niezwykłe miejsce pogranicza Śląska i Wielkopolski.

Jadąc do Świętego Marka od strony Sycowa warto na chwilę przystanąć i zwrócić uwagę na rozmieszczone przy szosie kamienne stacje Drogi krzyżowej. Zostały one ufundowane przez sycowian niespełna sto lat temu, nadal wyznaczając trasę do niezwykłego kościółka. Dotarłszy do celu zobaczymy także studzienki pątnicze – św. Marka i św. Jana, które zostały wyrzeźbione w latach 2003-2004 przez oleśnickiego artystę rzeźbiarza Zbigniewa Podurgiela. Niegdyś miejsce to było znane przede wszystkim jako ośrodek kultu św. Marka. Pielgrzymowali tutaj niezliczoną ilość razy wierni z całego pogranicza. Ta wielowiekowa tradycja pieszych pielgrzymek, uroczystych odpustów i procesji sprawiła, że Święty Marek nazywany jest sycowską Częstochową. Pierwsza źródłowa wiadomość o uroczystościach odpustowych pochodzi z 1626 roku. Źródła z początków XX wieku podają, iż podczas procesji pątnicy śpiewali równocześnie i zgodnie w dwóch językach pieśń „Ciebie Boże wysławiamy”. Osoby, które szły z przodu – po niemiecku, a ci, którzy szli z tyłu – po polsku. I dzisiaj ta tradycja pielgrzymowania nie została zapomniana. Każdego roku w dniu Patrona, który przypada 25 kwietnia wyrusza z Sycowa do Świętego Marka piesza pielgrzymka.

Kościół od początku swojego istnienia należał do parafii sycowskiej. Pierwotnie Msze Święte odprawiano w nim raz do roku, a obecnie raz na tydzień. W XIX wieku kościół popadł w ruinę do tego stopnia, iż w 1835 roku odprawianie nabożeństw stało się niemożliwe. Szczęśliwie po latach niepewności udało się przeprowadzić gruntowny remont z inicjatywy księdza Ignacego Kupca, zasłużonego proboszcza działającego tutaj w latach 1845-1876. Kapłan ten w niewątpliwie trudnych czasach dbał nie tylko o odnowę życia religijnego, ale przykładał także wagę do stanu kościołów, odnawiając m.in. drewniane świątynie w Kozie Wielkiej i Marcinkach, opisywane już na łamach „Opiekuna”. Po długiej chorobie zmarł 24 kwietnia 1876 roku i został pochowany na cmentarzu w Świętym Marku. Kamienny, skromny  grób księdza zachował się do dziś.

Wracając do tematu samej świątyni. Jest to obiekt jednonawowy konstrukcji słupowej, z prezbiterium mniejszym od nawy. Z boku znajduje się mała kruchta, przylegająca do zakrystii. Cechą szczególną przybytku jest piękny dach mansardowy, tak rzadko spotykany przy drewnianych kościołach. Po środku dachu wznosi się ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę. Wnętrze zdobi późnorenesansowy ołtarz główny z początku XVII wieku. W centrum ołtarza umieszczono duży obraz św. Marka. Przedstawiony na nim Święty jest w głębokiej zadumie, sporządzając przy tym zapiski w książce. Warto także zwrócić uwagę na wyjątkowej urody ambonę, liczącą sobie już prawie 400 lat. 

Tekst i foto Aleksander Liebert