Sto lat kościoła - Nowe Skalmierzyce

Świątynia Matki Bożej Nieustającej Pomocy, jeden z piękniejszych zabytków Nowych Skalmierzyc, została wybudowana w latach 1911-1913 staraniem pastora Bertholda Haarhausena, przy finansowym wsparciu władz kolejowych oraz miejscowych ewangelików. Od kilkudziesięciu lat służy parafii rzymsko-katolickiej, na stałe wpisując się w historię miasteczka. W 2013 roku świętuje 100-lecie swojego istnienia, warto więc przy tej okazji przyjrzeć się jej losom.

Początki istnienia kościoła wiążą się z przygranicznym charakterem ówczesnych Nowych Skalmierzyc, miejscowości powstałej początkowo jako komora celna przy granicy prusko-rosyjskiej. Zdecydowana większość tutejszych mieszkańców była pochodzenia niemieckiego, a w najbliższej okolicy brakowało świątyni, w której mogliby się modlić. Ważnych informacji o tej społeczności dostarczają nam publikacje prasowe z tamtego okresu oraz unikalna kronika parafii napisana przez pastora Friedricha Rutza, którą wydano w 2011 roku, w rocznicę wmurowania kamienia węgielnego. Przenieśmy się więc na krótko 100 lat wstecz…

W 1907 roku założono w tym niewielkim ośrodku parafię ewangelicką i przystąpiono do starań o własny obiekt. Kościół miał docelowo posiadać solidną wieżę, 250 miejsc siedzących, w tym 100 na balkonach, duże organy naprzeciw ołtarza oraz zakrystię w parterowej części wieży kościelnej, która miała być połączona sienią z pastorówką. Na lokalizację obrano drogę przejazdową ze Skalmierzyc do granicy. Początkowo całość miała kosztować 106 tys. marek, ale jak wiadomo początkowe kosztorysy częściej rosną niż maleją… Budowa rozpoczęła się w połowie 1911 roku, a w sierpniu wmurowano kamień węgielny. Prace przebiegały zgodnie z zamierzonym planem, już 17 kwietnia 1913 roku odbyło się uroczyste poświęcenie. Kościół nie służył zbyt długo ewangelikom, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości parafia utraciła swoją samodzielność ze względu na małą liczbę wiernych. Opiekę duszpasterską zaczął sprawować pastor Rutz z Ostrowa Wielkopolskiego. Po II wojnie światowej kościół całkiem opustoszał, rozważano wówczas jego przyszłe przeznaczenie. Szczęśliwie został on przejęty przez katolików i nadal miał pełnić funkcje sakralne jako obiekt filialny parafii Bożego Ciała. W 1951 roku za ks. Franciszka Jelińskiego nadano mu wezwanie Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Dziesięć lat później dokonano intronizacji kopii obrazu Matki Bożej z kościoła św. Alfonsa Liguori w Rzymie. Wizerunek ten przedstawia Marię okrytą czerwoną tuniką i błękitnym welonem. Na lewym ramieniu znajduje się postać Dzieciątka Jezus. 

Bardzo ważny okres dla świątyni to jej generalny remont przeprowadzony w latach 1996-2000 przez ks. kanonika Edwarda Wawrzyniaka. Przywrócono wówczas wnętrzu oryginalną kolorystykę,  szanując przy tym dziedzictwo jej budowniczych. Szczególną uwagę warto zwrócić na drewniane sklepienie pokryte barwną polichromią z wersetami biblijnymi. Na emporach znajdują się natomiast płyciny z ornamentyką roślinną, geometryczną i medalionami - każda z nich jest niepowtarzalna. Dzieło to powstało w 1913 roku, ich autorami są malarze z Berlina. Do dziś zachowały się także dwa witraże świętych apostołów Piotra i Pawła.

Tekst i foto Aleksander Liebert