TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 05:51
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Miasto Mickiewicza

Miasto Mickiewicza

Wilno to ukochane miasto Adama Mickiewicza, który 200 lat temu ukończył tu studia i napisał, niektóre ze swoich dzieł. Wracał do niego kilka razy i ostatecznie wyjechał na rozkaz władz carskich.

Za czasów poety, który urodził się 24 grudnia 1798 roku w Nowogródku i zmarł 26 listopada 1855 roku w Stambule, Polska i Litwa, czyli Rzeczpospolita Obojga Narodów była podzielona między trzech zaborców, a Wilno położone było pod zaborem rosyjskim. Obecnie miasto leży na terenie Litwy i część jej mieszkańców uważa, że nasz poeta był Litwinem. Podkreślam, tak mówi tylko część Litwinów. Skąd taki pomysł? Między innymi ze względu na pierwsze słowa Inwokacji napisane w „Panu Tadeuszu”: „Litwo, Ojczyzno moja...”. Szukając odpowiedzi na to twierdzenie, znalazłam wypowiedź litewskiego poety, badacza i tłumacza literatury pięknej Tomasa Venclowa. Podkreślił on, że Mickiewicz oczywiście był Polakiem mieszkającym na Litwie, która złączona była z Polską. Pisał w języku polskim i na co dzień używał tego języka. Skąd więc słowa o ojczyźnie – Litwie? Każdy z nas związany jest nie tylko z Ojczyzną – Polską, ale również z terenami, na których mieszka. Teraz często mówimy o nich: „To moja mała Ojczyzna”. Naszą małą ojczyzną jest Wielkopolska, kogoś innego Mazowsze albo Kaszuby. Równocześnie jesteśmy Polakami. Mickiewicz był Polakiem związanym z Litwą.

Wracając do ukochanego miasta poety. Adam trafił do Wilna 24 września 1815 roku. Przyjechał bryczką z Nowogródka, by podjąć studia na Uniwersytecie Wileńskim. Pierwsze kroki miał skierować do Ostrej Bramy z obrazem Matki Bożej. Jego matka Barbara Mickiewiczowa wielokrotnie wspominała o tym, że Adam będąc dzieckiem wypadł z okna. Kiedy nie dawał znaku życia, przerażona zaczęła się modlić do Matki Bożej i nagle syn podniósł powieki. Dlatego Adam przed obrazem Matki Bożej Ostrobramskiej dziękował za uratowane życie. O tym wydarzeniu poeta wspomina w Inwokacji w „Panu Tadeuszu”. Adam modlił się często prawdopodobnie w kościele akademickim św. Janów, w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się popiersie poety.

Mickiewicz podjął studia na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych, chodził też na wykłady Wydziału Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Trudna sytuacja materialna po śmierci ojca skłoniła go do podjęcia nauki na uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, co gwarantowało później zatrudnienie w szkołach. Studia ukończył w 1819 roku i otrzymał tytuł magistra. Jeszcze w czasie studiów z Tomaszem Zanem i grupą przyjaciół założył w Towarzystwo Filomatyczne, które przekształciło się w organizację narodowo-patriotyczną.

Jak tłumaczył kiedyś dyrektor Muzeum Adama Mickiewicza w Wilnie, poeta nie był zamożny i w mieście nie miał swojego mieszkania, dlatego mieszkał u przyjaciół albo profesorów uniwersytetu. Wileńscy przewodnicy policzyli, że na budynkach starówki jest siedem pamiątkowych tablic w językach litewskim i polskim, przypominających o obecności wieszcza. Ale nie na wszystkich budynkach znajdziemy tablice, jak choćby na domu przy ulicy Zamkowej 11 (Pillies) róg Skopenki (Skapo), gdzie znajdowało się pierwsze mieszkanie Mickiewicza u ks. kanonika Józefa Mickiewicza. W Zaułku Bernardyńskim pod numerem 11 trafimy do muzeum Adama Mickiewicza. W tym domu poeta mieszkał od Wielkanocy do czerwca 1822 roku i napisał „Grażynę”. Jest jeszcze dom w Zaułku Literatów, w którym został aresztowany w październiku 1823 roku za udział w tajnym Towarzystwie Filaretów. Więziony był do kwietnia 1824 roku w budynkach klasztoru bazylianów nieopodal Ostrej Bramy przekształconych w więzienie. Przyjaciele filomaci po przekupieniu strażnika spotykali się nocą w celi poety, który później opisał te wydarzenia w III części poematu „Dziady” w 1832 roku. W tym miejscu w 2009 roku została otwarta Cela Konrada. W jej wnętrzu można zobaczyć dwie ekspozycje, z których jedna jest urządzona jako symboliczna cela więzienna, a druga zawiera informacje o życiu Mickiewicza w Wilnie, o procesie filomatów i filaretów.

Ostatnim miejscem zamieszkania poety w Wilnie był dom stojący na placu przy ratuszu, niedaleko kościoła św. Kazimierza. To tutaj doręczono mu nakaz władz carskich wyjazdu z Wilna do Petersburga. Adam Mickiewicz wyjechał z miasta w październiku 1824 roku i już nigdy do niego nie powrócił.

Idąc śladami Mickiewicza w Wilnie trafimy jeszcze pod jego pomnik, który stanął w 1984 roku na małym skwerze nad rzeką Wilenką, niedaleko kościoła św. Anny i kościoła Bernardynów. To dzieło litewskiego rzeźbiarza Gediminasa Jok?bonisa. Na pomniku nazwisko poety jest napisane jedynie po litewsku: Adomas Mickevičius. Twarzą zwrócony jest ku wylotom Zaułku Bernardyńskiego i uliczki Młyńskiej. Za nim leży sześć z ośmiu zachowanych płaskorzeźb autorstwa warszawiaka Henryka Kuny. Jego projekt składający się z postaci poety i 12 płaskorzeźb ze scenami z „Dziadów” wygrał konkurs na pomnik w 1931 roku. Do II wojny światowej artysta zdołał wykonać osiem z 12 tablic. Sześć z nich umieszczono tuż za pomnikiem w 1995 roku. Jakby chciano przez to połączyć przeszłość z teraźniejszością. 

Tekst i zdjęcia Renata Jurowicz

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!