TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 06:29
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

MDCCXCV - Kuźnica Czeszycka

MDCCXCV

Nad wejściem do kościoła znajdują się rzymskie cyfry, mówiące o czasie powstania kościoła. Widnieją w tytule. We wnętrzu barokowego kościoła znajduje się chrzcielnica, przy której została ochrzczona późniejsza Błogosławiona. No właśnie, o kogo chodzi i jaka data kryje się w literach dowiecie się czytając poniższy artykuł.

Wakacyjny czas jakby sam wyznaczał trasy naszych wędrówek po świątyniach diecezji. Czy jest coś piękniejszego niż otaczająca nas przyroda? I tak droga, w którą wybrałam się tym razem, wiodła przez lasy i pola aż w okolice Milicza. Tam, na wschód od Milicza w gminie Krośnice znajduje się miejscowość Kuźnica Czeszycka, a w niej świątynia, której patronuje św. Jan Chrzciciel. Kościół ten jest drugą świątynią na tym miejscu. Pierwsza, jak łatwo się domyślić i jak pokazywały już historie wielu opisywanych kościołów, był drewniany. I jak to często bywa, o tym pierwotnym kościele niewiele wiadomo, a czasami w ogóle nie zachowały się żadne wiadomości, jak jest w tym przypadku.


Na mokradłach
Tereny, tak jak już wspomniałam Milicza, to tereny obfitujące w zbiorniki wodne, rzeki, stawy itd. Kuźnica Czeszycka należąca do dekanatu Twardogórskiego leży właśnie na takich terenach. I sięgając do początków parafii trzeba zaznaczyć, że ów pierwszy kościół, właśnie ten drewniany, jak i przylegający do niego cmentarz powstał na miejscu dawnego mokradła, na które nawieziono ziemię z budowanego w odległości 2,5 km stawu rybnego. Kościół został wybudowany w latach 1789-1795. W tym też czasie erygowano parafię. Jeśli chodzi o nazwę miejscowości to można spotkać jej dwa brzemienia, gdyż występuje również wariant nazewniczy Kuźnica Cieszycka.


Zanim powstała parafia
Zacznijmy może od początku powstania tej miejscowości. Majątek w Kuźnicy Czeszyckiej przynajmniej od XVII wieku należał do dóbr kapituły wrocławskiej. W 1830 roku w Kuźnicy Czeszyckiej wzmiankowano 47 domów, folwark, kaplicę, katolicką szkołę i młyn. Miejscowość liczyła 407 mieszkańców, w tym 24 ewangelików, którzy należeli do kościoła w Międzyborzu, a katolicy do parafii w Goszczu. Oczywiście na przestrzeni lat podane liczby zmieniały się, ale majątek dalej pozostał w rękach kapituły wrocławskiej, aż do końca drugiej wojny światowej. Warto zauważyć, że mimo zdecydowanej przewagi w sąsiednich miejscowościach wyznania protestanckiego, Kuźnica cieszyńska, jak i Szklarska Cieszyńska, były w większości wyznania katolickiego. I tak, aby katoliccy mieszkańcy mogli wypełnić obowiązki religijne uczęszczali do kościoła oddalonego aż o 15 km w Cieszynie. Rozległy teren i wzrastająca liczba katolików oraz potrzeba ułatwienia wiernym wypełniania powinności religijnych były powodem, że w roku 1700 został w Kuźnicy Cieszyńskiej wybudowany drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Przetrwał on do roku 1789, kiedy to rozebrano konstrukcję świątyni, a na tym samym miejscu wybudowano, staraniem katedralnej kapituły wrocławskiej masywny, murowany budynek kościelny użytkowany przez wiernych do chwili obecnej. Budowa świątyni nie była taka prosta, gdyż były tu niekorzystne warunki terenowe. Silne zabagnienie, sąsiedztwo stawów, okresy wylewów nieregularnych cieków wodnych powodowały powstawanie grząskiego terenu. I tak by mogła tam stanąć solidna budowla , zaistniała konieczność nawiezienia dużej ilości ziemi, w celu podwyższenia poziomu terenu pod świątynię jak i cmentarz przykościelny. Ponadto aleja prowadząca do kościoła była położona na grobli rozgraniczającej dwa stawy rybne. Prace wykończeniowe w kościele trwały jeszcze przez pięć lat, od jego konsekracji. W Kuźnicy Czeszyckiej można zauważyć nietypowe rozwiązanie, jeśli chodzi o zwrócenie prezbiterium, bowiem jest ono w kierunku zachodnim.


Historia wiejskiej parafii
Do opisu świątyni jeszcze wrócimy, a teraz chciałabym przytoczyć fragment z pracy magisterskiej „Historia wiejskiej parafii św. Jana Chrzciciela w Kuźnicy Czeszyckiej wyznania Katolickiego w latach 1856 – 1895” autorstwa Marka Skorka. Pisze on w niej, że na początku XX wieku co wynika z pewnego cytowanego w tejże pracy dokumentu, mieszkańcy gminy, która nazywała się wówczas Kuźnica Cieszyńska, wykazywali zadowalającą aktywność i postawę kościelną. Przy kościele działał Związek ku czci Świętej Rodziny z Nazaretu liczący 195 rodziny, czy też Koło Różańcowe obejmujące 28 Róż z 420 członkami. Wspomniany dokument zapowiadał także rychłe utworzenie Bractwa Serca Jezusowego oraz informował o odbytym we Wrocławiu od 29.08 do 2.09. 1909 roku 56 Generalnym Zgromadzeniem Katolików Niemieckich. Dokument ten sporządził kuratus ks. Paul Brendel. W 1910 roku ów ks. Paul Brendel został mianowany proboszczem parafii Cieszyn, a jego następcą w Kuźnicy został ks. Max Mokross, który posługiwał się w liturgii językiem polskim i niemieckim ( starsi mieszkańcy posługiwali się przede wszystkim językiem polskim). Rok później, 4 sierpnia 1911 roku, Kuracja Kuźnicka Czeszycka została podniesiona do godności samodzielnej parafii.


Masywny budynek
Tak właśnie, w materiałach źródłowych określano nowo powstałą świątynię w Kuźnicy. Zbudowana została ona z cegieł i w porównaniu do małej drewnianej świątyni, takie określenie było jak najbardziej na miejscu. Wracamy do opisu samej świątyni.
Wzniesiono ją w latach 1789-1790 i jak już wspomniałam działania związane z jej wykończeniem i wyposażeniem wnętrza prowadzone były jeszcze przez kolejnych pięć lat. Pierwsze co widzimy odwiedzając świątynie, to oczywiście jej zarys, kształt i otoczenie. I tak, w elewacji frontowej umieszczona jest trójkondygnacyjna wieża zwieńczona blaszanym, piramidalnym dachem z iglicą zakończoną kulą i krzyżem. Okna w nawie i prezbiterium zamknięte są półkoliście, a dach posiada formę dwuspadową i pokryty jest dachówką ceramiczną. Świątynię tworzy jedna nawa, zbudowana na planie zbliżonym do kwadratu, do której przylega węższe i niższe od niej prezbiterium, zamknięte trójbocznie. Wewnątrz znajduje się płaskie sklepienie ozdobione polichromią, a przy ścianie wejściowej, w tylnej części kościoła, ulokowany jest chór muzyczny z dziewięciogłosowym prospektem organowym, wsparty na dwóch słupach i zaopatrzony w drewnianą, dekorowaną balustradę.


U stóp Chrystusa
I tak oto znaleźliśmy się w środku kościoła, gdzie swój wzrok na nas kieruje Chrystus Zmartwychwstały. Wizerunek Chrystusa namalowany jest niemal całkowicie frontalnie, zajmuje sam środek kompozycji. Ukazany jest w lekkim kontrapoście, ma cechy fizjonomiczne typowe dla Jego wizerunków, to znaczy ma młodzieńcze rysy twarzy, długie ciemnobrunatne włosy i lekki zarost. Prawą rękę wyciąga ku nam, a w lewej trzyma krzyż z łopoczącą pod wpływem wiatru białą chorągiewką. Odziany jest w szkarłatny płaszcz, spod którego widać brązową tunikę. Za Jezusem ukazany jest zgodnie z perspektywą powietrzną w rozległej przestrzeni nizinno-górski krajobraz, który tworzy wraz z mnóstwem zieleni fantastyczną scenerię. W tle pod drzewem widać siedzących ludzi. U góry obraz zamyka jasnobłękitne niebo. Nad obrazem umieszczony jest krzyż, który wieńczy ołtarz główny. Zaś po bokach obrazu ustawione są pomiędzy mniejszymi kolumnami postacie przedstawiające Chrystusa Miłosiernego odzianego w złotą szatę, odsłaniającą pierś, na której widać gorejące Serce Jezusa, Po drugiej stronie natomiast zobaczymy Matkę Bożą trzymającą Dzieciątko Jezus na ręce. Maryja ma na głowie koronę, ubrana jest w niebieską suknię i złoty płaszcz. Poniżej na mensie ołtarzowej stoi tabernakulum, z widocznym bochenkiem chleba, w otoczeniu adorujących aniołów. W oknach, w prezbiterium umieszczone są witraże przedstawiające św. Józefa z małym Jezusem i Najświętszą Maryję Pannę. W nawie kościoła znajduje się jeszcze jeden witraż ukazujący Serce Jezusa.
Wychodząc z prezbiterium zobaczymy tuż przy ścianie, a właściwie niemalże wtopioną w nią stojącą chrzcielnicę. Przy tej właśnie chrzcielnicy, trzy tygodnie po narodzinach została ochrzczona mała Janina z rodziny Szymkowiak otrzymując imiona Janina Ludwika, znana nam jako bł. Sancja. Wspominałam o niej w opisie historii kościoła z Bogdaju, gdzie znajduje sie kamień z domu rodzinnego błogosławionej.


Na wzór głównego
Ołtarz główny i ołtarze boczne są prawie identyczne. Oczywiście, główny jest większy od bocznych, ale ich kształt jest taki sam. Rozmieszczone po obu stronach prezbiterium, są one dedykowane Matce Bożej i św. Józefowi. W ołtarzu, nazwijmy maryjnym, umieszczony jest, w jego centralnym miejscu obraz, na którym widzimy scenę objawienia się Matki Bożej z małym Jezusem na ręku. Dziecię Jezus podaje różaniec klęczącemu przed nimi zakonnikowi. Po obu stronach, jak w ołtarzu głównym, pomiędzy mniejszymi kolumnami stoją postacie świętych. Przenosząc wzrok na drugi ołtarz po przeciwległej stronie kościoła zobaczymy w podobnym układzie ołtarz z obrazem przedstawiającym Świętego Józefa z dzieciątkiem Jezus na jednym ręku, a w drugiej trzyma lilię. Jezus ma wyciągnięte ręce, jakby chciał nas objąć. Po obu stronach również umieszczone są figury jak w poprzednich. Tutaj znajdziemy Matkę Bożą i anioła. Oba ołtarze boczne zwieńczone są krzyżem, nad nimi, na ścianie namalowane są anioły.


Sceny z życia Jezusa
Skoro już mowa o malowidłach, to w świątyni ich nie brakuje. Zdobią one zarówno ściany, jak i sklepienie. Przedstawiają po kolei. Wewnątrz świątyni nawa nakryta jest płaskim sklepieniem pokrytym polichromią. Na sklepieniu prezbiterium widnieje Najświętsza Maryja Panna, a na ścianach bocznych znajdują się malowidła przedstawiające świętych oraz scenę chrztu Jezusa w Jordanie. I tak właściwie można powiedzieć, że jest to jedyne przedstawienie Jana Chrzciciela w świątyni, który jest patronem parafii. Po przeciwległej stronie zostały namalowane zaś postacie św. Dominika Savio i św. Ambrożego. Nad łukiem tęczowym umieszczono wizerunek Chrystusa oraz aniołów. Polichromia widnieje również na samym łuku. Natomiast na ścianach świątyni zobaczymy scenę przedstawiającą zwiastowanie, po przeciwnej stornie zaś Świętą Rodzinę, w sytuacji kiedy to św. Józef uczy małego Jezusa zawodu cieśli. Wszystkiemu przygląda się Matka Boża.
Ponadto na ścianach zawieszone są płaskorzeźbowe stacje Drogi krzyżowej. Tylną część kościoła na całej jego szerokości wypełnia drewniana empora chórowa, wsparta na słupach balustrada zdobiona jest złoconymi ornamentami. Na przełomie lat 1963-1964 wprowadzono nową polichromię wnętrza świątyni, a w latach 70. XX przeprowadzono remont pokrycia dachowego, więźby i 10-głosowych organów oraz odmalowano elewację zewnętrzną.
W ścianie kościoła wmurowana jest XIX wieczna płyta nagrobna. Parafia wchodzi w skład inspektorii wrocławskiej. Prowadzą ja ojcowie salezjanie, którzy objęli duszpasterstwo w parafii już w 1950 roku. Kościół został wpisany jest do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków.

Tekst i zdjęcia Arleta Wencwel

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!