Dwa serca - Laski

Dwa serca

Kościół opuszczony przez jednych wiernych stał się świątynią Bożą dla innych. Pierwotnie nosiła ona wezwanie Trójcy Świętej, by potem oddać się pod opiekę Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.

Jak już zostało wspomniane w poprzednim „Opiekunie”, ponownie udajemy się do parafii, w których już gościliśmy, ale teraz celem naszych wędrówek są kościoły filialne. I taki właśnie znajduje się w Laskach, w dekanacie trzcinickim.
Sama nazwa wsi Laski pochodzi od lasów, które kiedyś pokrywały znaczne tereny tego miejsca. Osada pochodzi z okresu prehistorycznego, o czym świadczą wykopaliska z lat 1925 – 1929, kiedy to odkryto największe w Polsce i Europie cmentarzysko z młodszej epoki brązu, należące do kultury łużyckiej. Za czasów cesarza Wilchelma I Niemcy zaczęli tu wykupywać gospodarstwa, a po epidemii cholery w 1866 roku przybywało na te tereny coraz więcej rodzin ewangelickich. W związku z tym w 1875 roku królewski urząd w Poznaniu utworzył nową gminę ewangelicką Laski i Opatów.

Porzucony przez wiernych
Patronat nad nową gminą objął właściciel majątku Leopold von Loesch, którego staraniem w 1977 roku wybudowano dom parafialny, a dwa lata później zatrudniono pastora, Polaka Jerzego Badurę. Rozpoczęto także starania o wybudowanie kościoła. Prace budowlane przebiegały bardzo szybko, gdyż rozpoczęły się 23 lipca 1879 roku, a już 4 listopada tego samego roku na wieży została osadzona kopuła. Świątynia otrzymała wówczas wezwanie Trójcy Świętej. Kiedy w późniejszych latach fundatorzy kościoła w Laskach opuścili te tereny, kościół został włączony do ewangelickiej parafii w Kępnie. I do roku 1945 posługę w kościele pełnił pastor z Kępna. W tym też roku kościół został opuszczony wskutek braku wiernych. 24 czerwca 1946 roku Okręgowy Urząd Likwidacyjny w Poznaniu oddał kościół w Laskach pod dozór Kościoła rzymsko-katolickiemu w Trzcinicy.
11 kwietnia 1947 roku ks. arcybiskup Walenty Dymek, metropolita poznański powołał do istnienia samodzielną parafię katolicką w Laskach przy zabytkowym kościele NMP Wniebowziętej. Wspomniana świątynia to drewniany kościół, który do dziś jest świątynią parafialną. Natomiast kościół poewangelicki otrzymał nowe wezwanie Niepokalanego Serca Maryi. 28 sierpnia 1985 roku Ministerstwo Wyznań przekazało na własność parafii katolickiej w Laskach cmentarz wraz z kościołem Niepokalanego Serca Maryi.

Dopasowany do wymogów
Kościół na przestrzeni lat zmieniał się, musiał przede wszystkim zostać przystosowany do wymogów liturgii katolickiej. Przypomnijmy jak było, a jak jest obecnie. Świątynia to budowla murowana, wejście do niej stanowi kwadratowa wieża z czterema parami okien w dzwonnicy, zakończona ośmiograniastym, stożkowym dachem pokrytym łuską. Czubek wieży zdobił kiedyś stalowy krzyż z kogutem i kopułą u podstawy. W wieży tej znajdowały się 3 dzwony, niestety zachował się tylko jeden z nich, ufundowany przez rodzinę von Loeschów. W nawie kościelnej jest 6 okien po 3 z obu boków, w których na początku osadzone były witraże z motywem roślinnym i okrągłą rozetą. W nawie przy wieży zbudowany jest chór organowy z instrumentem o rozbudowanym prospekcie i 8 rejestratorami głosów.
Jeśli chodzi o część najważniejszą świątyni, to wcześniej znajdował się w niej drewniany ołtarz z figurami św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus na ręce i św. Franciszka. Na ołtarzu postawiony był krzyż z dużą pasyjką wyrzeźbiony w drewnie gruszy. Tłem dla krzyża był witraż w czerwonym kolorze. Przybudówka z lewej strony stanowiła lożę, oddzieloną od prezbiterium kratami. Z prawej strony ołtarza była zakrystia, z której wychodziło się na ambonę. Obok zakrystii do 1983 roku była postanowiona chrzcielnica, w nawie masywne ławki, a z sufitu zwisał sześciokinkietowy świecznik. Tak opisuje świątynię, Ryszard Maciej w pracy magisterskiej o parafii w Laskach.

Z Sercem Niepokalanej i Jezusa
W roku 1947 zmiany w świątyni zaczęły nabierać całkiem innych kształtów. Ołtarz główny wraz z krzyżem został przeniesiony w inne miejsce. Otrzymał też nową drewnianą nasadę. W niszy nasady umieszczono figurkę Matki Bożej z Niepokalanym Sercem. W ołtarzu tym umieszczono też tabernakulum i mensę ołtarzową. A ambonę przeniesiono na lewy bok świątyni. W roku 1975 kościół został otynkowany z zewnątrz. 17 lipca 1982 roku zamontowano w prezbiterium dębową belkę tęczową wraz z krzyżem, a umieszczona tam pasyjka pochodzi z pierwotnego krzyża ołtarzowego. W prezbiterium przy witrażach znajdują się figurki czterech Ewangelistów, pochodzące z nisz zlikwidowanej poprotestanckiej ambony. Na ścianach prezbiterium zawieszone są dwa obrazy przedstawiające sceny z Drogi krzyżowej. Obrazy te podarował artysta malarz Marian Schwartz w 1982 roku. Po prawej stronie znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej tego samego autora. Przed nim odprawiana jest nowenna ku jej czci. Uroczyste poświęcenie obrazu odbyło się w 1982 roku.
Kolejne zmiany w wyglądzie świątyni to dzieło ks. proboszcza Andrzeja Grzegorzewicza, który w 1983 roku musiał przystosować jej wnętrze do wymogów liturgicznych Soboru Watykańskiego II. Powstał nowy ołtarz soborowy i ambona. Na ołtarzu tym po jego lewej stronie ukazane jest Niepokalane Serce Maryi, z prawej zaś strony przebite Serce Pana Jezusa. W środkowej części ołtarza przedstawione jest gniazdo pelikana, który własną krwią karmi swoje dwa pisklęta. Na zewnętrznej stronie ambony znajdują się symbole Ducha Świętego i otwarta księga Słowa Bożego. W tym też roku po odmalowaniu świątyni pod środkowym witrażem zostało wmurowane tabernakulum.

Święci w kolorowych szkiełkach
Świątynię obecnie zdobi wiele pięknych witraży, które były sukcesywnie wymieniane. Pierwszy z nich to środkowy witraż w prezbiterium, który przedstawia Matkę Bożą obejmującą swoje Niepokalane Serce. Kolejne dwa przedstawiają postacie świętych: św. Wojciecha i św. Andrzeja Boboli. Wymienione witraże zaprojektował Marian Schwartz z Szamotuł, a wykonał Marek Janek z Poznania. Inne z witraży przedstawiają świętych i zdobią nawę świątyni. Po lewej stronie na wiernych spogląda św. Stanisław Kostka i św. Stanisław, biskup, św. Jacek i św. Jadwiga Śląska. Zaś po prawej stronie w witrażach przedstawieni są: św. Maksymilian Maria Kolbe, św. Faustyna, bł. Karolina Kózkówna i św. Urszula Ledóchowska. 23 lutego 1999 roku do całej plejady świętych dołączyli kolejni, bowiem kolejne witraże zostały zamontowane w oknach na chórze organowym i przedstawiają one: bł. Czesława i bł. Bronisławę oraz bł. Angelę Truszkowską i bł. Franciszkę Siedliską. Zwieńczeniem wszystkich witraży jest wstawiony w 2000 roku witraż przedstawiający anioła i dzieci fatimskie. Ten witraż znajduje się w bocznej kruchcie.
Niestety 23 sierpnia 1995 roku wybuchł pożar na wieży kościelnej, a spadający krzyż spowodował rozbicie metalowej kuli znajdująca się pod nim. Z jej wnętrza wypadła tuleja, która zawierała dwa pieniążki cesarskich Niemiec i metrykę kościoła. W październiku 1995 roku odbył się remont wieży.
I tak poewangelicka spuścizna służy ludziom po dzień dzisiejszy i mówi o historii tego miejsca, o czym świadczy też praca magisterska napisana przez Ryszarda Macieja, z której korzystałam przy opracowaniu tego tekstu. ■

Arleta Wencwel-Plata
Zdjęcia Monika Głąb