Zmarł abp Józef Życiński

10 lutego 2010 roku w Rzymie zmarł nagle abp Józef Życiński, metropolita lubelski, Miał 62 lata. Był jednym z najbardziej cenionych polskich hierarchów.

„Zadaniem kapłana, który ceni wyżej swe kapłaństwo niż sukces polityczny, nie jest zatapianie jakichkolwiek partii, ale głoszenie Jezusa Chrystusa i ukazywanie ideałów królestwa niebieskiego” – uczył arcybiskup Józef Życiński. Jego działalność pasterska to otwieranie Kościoła na nowe wyzwania współczesności drogą docenienia charyzmatu świeckich, dialogu ze współczesną kulturą, przy obfitym czerpaniu z najlepszych wzorców duchowości zakorzenionej w tradycji Kościoła. Cechowała go absolutna wierność ortodoksji, a zarazem wielka otwartość wobec świata. Uważał przy tym, że najlepszą formą ewangelizacji jest dialog. Głosząc prawdę nie unikał bynajmniej niepopularnych opinii i potrafił wypowiadać zdecydowane „non possumus”.

Uważał, że postawa chrześcijańska opiera się na dwóch filarach: „fides” i „ratio” (wiara i rozum). Pomagał Janowi Pawłowi II przy redagowaniu jednej z jego programowych encyklik pod tym właśnie tytułem (Fides et ratio). Apelował o harmonię wiary i rozumu: o taki kształt wiary, która jest zdolna przemawiać w kategoriach rozumowych oraz o taki kształt rozumu, który odkrywa najgłębsze pokłady ludzkiej egzystencji, nie uciekając od pytań, na które odpowiedź zdolna jest przynieść tylko wiara.Uważał także, że wartość europejskiej kultury polega na zdolności do syntezy, budowania harmonii tych dwóch wymiarów. Dlatego ostrzegał przed religijnym fundamentalizmem, ubierającym się w kształt takiej czy innej agresywnej ideologii, jak i przed takim typem racjonalnego myślenia, które pozostaje zamknięte na najgłębsze pytania ludzkiej duszy. Był do końca przekonany, że „otwartość Kościoła” należy do istoty misji chrześcijańskiej. Zasady tej bronił jak lew, nie szczędząc swych adwersarzy.

Całe jego życie w przestrzeni publicznej – także w wymiarze europejskim i światowym – było skoncentrowane na obronie nowoczesnego humanizmu, którego podstawę stanowi antropologia, zakorzeniana w wizji osoby wynikającej z objawienia. Zatem – analogicznie jak Jan Paweł II, którego był wiernym współpracownikiem i uczniem – był przekonany, że realizacja misji Kościoła w świecie będzie zawsze walką o zagrożone człowieczeństwo i prawa przysługujące osobie ludzkiej. Wyrażał sprzeciw wobec sztucznego zapłodnienia.

Był człowiekiem dialogu umiejącym nawiązywać i podtrzymywać kontakty z ludźmi różnych wyznań i religii, z wyznawcami rozmaitych poglądów. Można go nazwać budowniczym mostów pomiędzy Bogiem a człowiekiem, pomiędzy wiarą a rozumem, między nauką a religią. Podkreślał, że Chrystus uczy nas trudnej sztuki ewangelicznego łączenia niebios z ziemią, zespolenia odległych czy pozornie przeciwstawnych wartości.

Z nominacji Stolicy Apostolskiej uczestniczył w pracach Wspólnej Grupy Roboczej Światowej Rady Kościołów i Kościoła Rzymskokatolickiego. Na terenie lokalnym utrzymywał bliską więź z prawosławnym arcybiskupem lubelskim Ablem. Był zdecydowanym zwolennikiem soborowej zasady autonomii Kościoła od polityki, potwierdzonej także przez polski konkordat. Uważał, że partykularne zaangażowanie Kościoła po stronie partii zagraża chrześcijańskiemu uniwersalizmowi. Uważał, że głos Kościoła musi być „ponadpolityczny”, co oczywiście nie oznacza, że należy milczeć, gdy dzieje się zło. Rolę Kościoła wobec polityki definiował przywołując sformułowanie Jana Pawła II o Kościele, jako „krytycznym sumieniu demokracji”.

Trumna z ciałem abp. Życińskiego wyjechała z Rzymu karawanem samochodowym do Polski. Od granicy polskiej do Tarnowa konwojowała ją policja katowicka. Ciało abp. Życińskiego, który w latach 1990-1997 kierował diecezją tarnowską dotarło do Tarnowa 15 lutego. Trumna została wystawiona w tamtejszej katedrze. Pogrzeb metropolity lubelskiego odbył się w sobotę 19 lutego w Lublinie. Mszy św. pogrzebowej przewodniczył prefekt watykańskiej Kongregacji Wychowania Katolickiego, kard. Zenon Grocholewski jako osobisty wysłannik Benedykta XVI. Homilię wygłosił metropolita warszawski, kard. Kazimierz Nycz, a metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz poprowadził obrzęd pochówku w krypcie lubelskiej katedry.

KAI