TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 19:48
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Zaśpiewajmy Marana tha

Zaśpiewajmy Marana tha

Kiedy wsłuchamy się w pieśni adwentowe, możemy usłyszeć główne przesłanie Adwentu - oczekiwanie i przygotowanie na przyjście Zbawiciela - Jezusa Chrystusa. Możemy stanąć razem z Maryją w chwili zwiastowania w jej domu w Nazarecie.

Adwent to krótki, bo trwający zaledwie przez cztery niedziele, ale wyjątkowo intensywny, czas przeżywany w Kościele. Najczęściej myślimy wtedy o świętach Bożego Narodzenia, na które czekamy i przygotowujemy się.
Jednak Adwent dzieli się na dwie części. W pierwszej, trwającej do 16 grudnia, czytania i teksty mszalne mówią o powtórnym przyjściu Chrystusa w chwale i śpiewane pieśni powinny do nich nawiązywać. Możemy śpiewać pieśni mówiące o tęsknocie za Chrystusem, który nie wiadomo kiedy po raz drugi przyjdzie. Natomiast w drugiej części, od 17 do 24 grudnia, w centrum liturgii staje Maryja, jako wzór oczekiwania na Jezusa. W związku z tym nazywamy ją czasami okresem maryjnym. Skoro w drugiej części zatrzymujemy się przy Maryi, śpiewamy pieśni tematycznie związane właśnie z nią i ze zwiastowaniem. Więcej na temat przesłania Adwentu można przeczytać „w Opiekunie” w rozmowie z ks. Michałem Pacyną, proboszczem w Granowcu i w rozważaniach rekolekcyjnych przygotowanych przez urszulankę siostrę Magdalenę Bulińską. A teraz sięgnijmy do samych pieśni adwentowych. Co zaśpiewamy w Adwencie?

Prawie 70, jest w czym wybierać

Skarbnicą polskich śpiewów adwentowych są oczywiście śpiewniki. Nasz parafialny repertuar adwentowy obejmuje najczęściej zaledwie 11 pieśni, z tego osiem dawnych i trzy nowe. Są jednak tacy, którzy policzyli pieśni na Adwent we wszystkich dostępnych im śpiewnikach i stwierdzili, że mamy ich niemało - prawie 70, a dokładnie 69. Wstyd przyznać, ale pewnie niewiele z nich znamy na pamięć. Dodam jeszcze, że cechą charakterystyczną dawnych pieśni jest duża ilość zwrotek. Natomiast współczesne pieśni, komponowane z myślą o obecnej liturgii, mają najczęściej dwie lub trzy zwrotki. Oczywiście bywają wyjątki. A ile zwrotek pieśni my znamy? Przeczytałam o tym, szukając informacji o pieśniach adwentowych, na franciszkańskiej stronie muzycznej. To ona stała się dla mnie kopalnią wiadomości o nich. Właśnie tam zobaczyłam, ile jest pieśni adwentowych. Dlatego +++zainteresowanych spisem alfabetycznym wszystkich pieśni adwentowych i śpiewników z nimi, odsyłam na stronę internetową www.muzyka.ofm.pl.
Jak podają franciszkanie w każdym ze śpiewników repertuar adwentowy to około 20 pieśni, przeważnie tradycyjnych. Przeglądając śpiewniki można stworzyć listę najbardziej popularnych pieśni adwentowych, czyli spis najczęściej śpiewanych. Oczywiście pierwsze miejsce na niej zajął „Archanioł Boży Gabryjel”. Wraz z tą pieśnią wymiennie są kolejne pieśni: „Boże wieczny”, „Hejnał wszyscy zaśpiewajmy”, „Niebiosa, rosę spuśćcie nam z góry” i współczesna „Czekam na Ciebie Jezu mój mały”. Na miejscu drugim miejscu znalazły się „Mądrości która”, „Oto Pan Bóg przyjdzie”, „Po upadku człowieka grzesznego”. Trzecią pozycję reprezentują pieśni: „Głos wdzięczny”, „Niebiosa, rosę ślijcie nam z góry”, którą nie można mylić z „Niebiosa, rosę spuśćcie nam z góry”. Wraz z nimi wymieniana jest kompozycja współczesna „Oto Pan przybywa, prostujcie drogi swego życia”. Te pieśni na pewno nie wystarczą, by parafialny organista wypełnił śpiewem Roraty i Msze św. w czasie prawie czterech tygodni Adwentu. Ale jak wspomniałam, pieśni adwentowych jest co najmniej 69, tak więc jest z czego wybierać. Wystarczy tylko odpowiednio je dobrać do tematyki dwóch części Adwentu.

Biblia u źródeł tekstów

Na pewno każdemu z nas adwentowy czas zawsze będzie się kojarzył z Roratami, czyli Mszami ku czci Najświętszej Maryi Panny. Tradycyjnie to Msza sprawowana była o poranku i w wielu parafiach dalej tak jest. Chociaż obecnie często zdarza się, że Roraty są przenoszone na wieczór albo późne popołudnie. Dlaczego o tym wspominam? Bo nazwa „Roraty” pochodzi od pierwszych słów łacińskiej pieśni śpiewanej kiedyś często, a teraz czasami, na porannej adwentowej Mszy Świętej. Chodzi tym razem o Rorate caeli desuper, co kiedyś przetłumaczono na język polski: „Niebiosa, rosę spuśćcie z góry”. Ale podobno najwierniejszy przekład pieśni brzmi tak: „Niebiosa, rosę ślijcie nam z góry”. Pieśń ta jest oparta na słowach ze starotestamentowej Księgi proroka Izajasza, które wyrażają tęsknotę za obiecanym Mesjaszem, dokładnie na wersecie 8 z rozdziału 45, oczywiście w wersji łacińskiej Wulgaty. To przekład Biblii z języków oryginalnych – hebrajskiego i greki na łacinę, którego dokonał św. Hieronim w latach 382–406. Wielu autorów tekstów pieśni adwentowych czerpało inspirację do ich napisania szczególnie z Biblii. Na przykład ze wspomnianej już starotestamentowej Księgi Izajasza, czy Księgi Psalmów. Sięgali też do słów z Nowego Testamentu, jak w przypadku połączenia wołania Marana tha z Pierwszego Listu św. Pawła do Koryntian z apokaliptyczną prośbą: „Przyjdź, Panie Jezu!” (Ap 22, 21).
Nie tylko Biblia stała się źródłem do pisania tekstów pieśni, ale również teksty liturgiczne, zwłaszcza hymny. Jak napisali franciszkanie: ‚Znajdujemy więc wśród pieśni polskich przekłady O, gloriosa virginum; Creator alme; Vox clara oraz Veni redemptor omnium. Ze współczesnej Liturgii godzin wyjęto hymny: „Raduj się niebo”, „Jak błyskawica”, „Jasny płomieniu miłości”, „Stwórco gwiaździstych przestworzy” i „W tym świętym czasie oczekiwania”’.
Znana nam zapewne pieśń „Oto Pan Bóg przyjdzie, z rzeszą świętych k’nam przybędzie”, też opiera się na Biblii. Istnieją jej wersje bez zwrotek i ze zwrotkami. W tym drugim przypadku czwarta i połowa piątej zwrotki opiera się na nauce św. Pawła z części 13 rozdziału Listu do Rzymian. Fragment ten czytany jest na Mszy św. w pierwszą niedzielę Adwentu raz na trzy lata.
Jest też grupa pieśni adwentowych, które pisali i piszą poeci. Wiadomo, że tekst „Grzechem Adama” ułożył Franciszek Karpiński, ten sam, który napisał między innymi kolędę „Bóg się rodzi”. Natomiast autorem pieśni „Wypatrujcie tęsknie Pana” podobno był sam Mikołaj Kopernik, nasz słynny astronom.

Nic nie rzekła Aniołowi?

Na koniec jeszcze o pieśniach, które nawiązują do drugiej części Adwentu. Najczęściej chyba śpiewany jest wtedy „Archanioł Boży Gabryjel”. Pieśń pochodzi XVII wieku i przybliża zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie. Boży posłaniec Archanioł Gabriel zapewnia w niej Maryję, że dzięki jej zgodzie na Ziemi pojawi się Syn Boży, któremu nada imię Jezus. Dokładnie przedstawia wydarzenia opisane w Ewangelii w dziewięciu, a nawet 11 zwrotkach. Bo można znaleźć różne wersje pieśni. My najczęściej znamy tylko dwie pierwsze zwrotki. Szkoda, że często śpiewnie tej pieśni kończymy na słowach opisujących reakcję Maryi na zapewnienie Gabriela, że Pan jest z nią, „to rzecz pewna”. Jak według autora pieśni zareagowała Maryja? „Zasmuciła się z tej mowy, nic nie rzekła Aniołowi”. A przecież w pieśni mamy jeszcze co najmniej zapewnienie Anioła, że Bóg jest razem z Maryją. Ma się nie bać przyszłości, urodzi Syna Bożego. Gdyby, tak jak kończymy śpiewanie tej pieśni, zakończyła się historia nie byłoby dobrze. Bo co wtedy z naszym zbawieniem?
Od 17 grudnia można także śpiewać pieśń „Zdrowaś bądź Maryjo”. Jej autor jest nieznany. Trudno również określić datę powstania tej pieśni. W jej drugiej zwrotce prosimy Matkę Syna Bożego, która jest dla nas wzorem pójścia w życiu zgodnie z wolą Boga:
„Maryja wielebna, Ukaż drogę pewną,
Przykazania Twego, Boga wszechmocnego,
On ci wszystka nadzieja, Zbawienia naszego”.
Prośmy i zatęsknijmy za niebem, wołając już na początku Adwentu „Marana tha”.

Renata Jurowicz

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!