Z uśmiechem patrzysz na swój lud

Z uśmiechem patrzysz na swój lud

W Pszowie, niewielkim miasteczku położonym w pobliżu Wodzisławia Śląskiego, znajduje się jedno z najważniejszych na Górnym Śląsku miejsc pielgrzymkowych. Do miejscowego sanktuarium od wieków przybywają wierni, by prosić o łaskę uzdrowienia Matkę Bożą Pszowską, znaną jako Uśmiechniętą.

Obecnie parafia w Pszowie położona jest na terenie diecezji katowickiej. Miejscowość istniała już w połowie XIII wieku. Pierwszy zbudowany na końcu wsi kościół był pod wezwaniem Świętego Krzyża. Następna świątynia parafialna powstała w latach 1265-1293 i otrzymała za patronów Wszystkich Świętych. To nie ostatni kościół zbudowany w tym miejscu, ale o kolejnym napiszę za chwilę.

Bazylika pszowska

Kiedy kościół pw. Wszystkich Świętych nie był w stanie pomieścić pątników, w 1743 roku zdecydowano o budowie nowej świątyni. Zaprojektował ją mistrz murarski Georg Friedrich Gans z Karniowa. Budowę kościoła, bez przewidzianych w planach wież, ukończono w 1747 roku i poświęcono nadając mu tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Trzy lata później poświęcenia ołtarza głównego z obrazem Pani Pszowskiej dokonał ks. bp Filip Gothard Schaffgotsch. Z tej okazji w 1795 roku papież Pius VI wydał specjalne breve, na mocy którego kościół pszowski został obdarzony łaską wieczystego odpustu zupełnego dla odwiedzających i modlących się w tym miejscu. Dzięki ofiarności pątników i parafian udało się dobudować wieże. Tak ukończoną świątynię konsekrował w 1862 roku sufragan wrocławski ks. bp Adrian Włodarski. W 1997 roku kościołowi nadano tytuł Bazyliki Mniejszej, a w 2002 roku ustanowiono sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej.

Obraz Pani Uśmiechniętej

Kiedy zwrócimy uwagę na obraz znajdujący się w ołtarzu głównym pszowskiej bazyliki, zauważymy, że Matka Boża uśmiecha się delikatnie. Dlatego właśnie zaczęto mówić o niej „Uśmiechnięta”. Obraz pojawił się w Pszowie dzięki jednej z corocznych pielgrzymek, na którą wyruszyli mieszkańcy wraz z ks. wikariuszem Janem Franciszkiem Niemczykiem w 1722 roku. Właśnie wtedy w Częstochowie zakupili oni kopię obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. Na odwrocie płótna namalowany został wizerunek św. Jadwigi Śląskiej, patronki Śląska. Obraz został zwinięty w rulon. Po powrocie pielgrzymi podarowali go ks. proboszczowi Grzegorzowi Puncoszkowi. Gdy ten rozwinął płótno, okazało się, że jest w poważnym stopniu uszkodzone, dlatego przez jakiś czas przeleżało w zakrystii. Następnie obraz został oddany do renowacji i obramowania wodzisławskiemu malarzowi Fryderykowi Siedleckiemu. Artysta „dodał” Maryi nieco słowiańskiej urody i rozjaśnił jej oblicze, dlatego już za bardzo nie przypominała Madonny z Częstochowy. W 1723 roku obraz został przyniesiony do pszowskiego kościoła i zawieszony na bocznym filarze.
Najpierw był otaczany kultem miejscowej ludności, potem dzięki cudownym uzdrowieniom dowiedzieli się o nim inni. W 1728 roku, od 28 marca do 14 maja, obraz nawiedziło aż 4000 pielgrzymów z terenu Dolnego i Górnego Śląska, Polski i Moraw. Wizerunek przeniesiono więc do bocznego ołtarza. Potem ogłoszono, że jest on łaskami słynący i koronowano. Dokonał tego opat cystersów z Rud Raciborskich o. Rudolf de Strachwitz. Na znak wdzięczności za otrzymane łaski przy obrazie zawieszono wiele wot. Część z nich skonfiskowali Prusacy w 1809 roku. Po kasacie klasztoru w Rudach Opat cystersów ofiarował Maryi złoty krzyż opacki i pierścień prałacki, a w jego ślady poszli następni. W 1976 roku wota wraz ze złotymi koronami zostały skradzione, dlatego trzy lata później obraz ponownie koronowano. Korony poświęcił Jan Paweł II. Niestety i te zostały skradzione. Na szczęście odnaleziono je, dlatego w 2002 roku wizerunek po raz kolejny koronowano.

Pszowska Pani, pomóż nam

Znakami kultu pszowskiej Madonny są również pieśni i modlitwy do niej. Najstarsza zachowana pieśń znajduje się w śpiewniku wydanym w 1836 roku w Raciborzu.
Pielgrzymi w sanktuarium modlą się też często słowami specjalnej modlitwy; „Bądź pozdrowiona, nasza Pszowska Pani, która z uśmiechem patrzysz na swój lud. Wielbimy Ciebie my, Twoi poddani, niosąc Ci w darze troski i nasz trud. O Pszowska Pani, pomóż nam szczęśliwie dojść do niebios bram. Ty, co nie gardzisz żadnymi prośbami i wysłuchujesz wszystkich w każdy czas. Pani łaskawa, wstawiaj się za nami i od złych przygód, Matko, ratuj nas. O, Pszowska Pani, pomóż nam szczęśliwie dojść do niebios bram. A my Ci w zamian szczerze przyrzekamy według sił naszych szerzyć Twoją cześć. I choć w słabości często upadamy, pod Twą opieką zbożny żywot wieść. O, Pszowska Pani, pomóż nam szczęśliwie dojść do niebios bram”. Więcej o świątyni w Pszowie można przeczytać na stronie internetowej parafii www.parafia4.webd.pl.

Tekst Renata Jurowicz