TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 09:32
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

W Ur Chaldejskim

W Ur Chaldejskim

Na południu Iraku, 16 kilometrów od miasta An-Nasirijja, leży wielki kopiec ruin znany mieszkańcom pod nazwą Tell el-Mukajjar. Pod tą arabską nazwą kryje się miejsce, w którym leżą ruiny starożytnego miasta Ur.

Ruiny odkrył w XVII wieku włoski podróżnik, uczony i szambelan papieski Pietro Della Valle. Biblijna Księga Rodzaju wskazuje, że właśnie stąd pochodził patriarcha Abraham: „(…) Terach był ojcem Abrama, Nachora i Harana, a Haran był ojcem Lota. Haran zmarł jeszcze za życia Teracha, swego ojca, w kraju, w którym się urodził, w Ur chaldejskim. (…) Terach, wziąwszy z sobą swego syna Abrama, Lota - syna Harana, czyli swego wnuka, i Saraj, swą synową, żonę Abrama, wyruszył z nimi z Ur chaldejskiego, aby się udać do kraju Kanaan. (…)” (Rdz 11, 28-31). Przyjaciel Boga i Ojciec wielu narodów wywędrował zatem z tego starego, mezopotamskiego miasta.

Najpotężniejsze i najbogatsze miasto
Ur zostało założone na początku IV tysiąclecia przed Chr. przez Sumerów. Poziom morza był wtedy wyższy i Zatoka Perska sięgała daleko na północ, więc miasto leżało na bagnistym wybrzeżu morskim. Teren był podmokły i narażony na częste powodzie, ale okoliczne gleby były bardzo żyzne. Znajdowało się tu ujście Eufratu do Zatoki Perskiej. Od początku istniał tu ważny port, świątynie i osiedla mieszkańców. Od początku czczono tu bóstwo Księżyca (sumeryjskiego Nannę i akadyjskiego Sina). W III wieku przed Chr. Ur stało się jednym z najpotężniejszych i najbogatszych miast - państw starożytnego Sumeru. Około 2600-2500 lat przed Chr. władcy tzw. pierwszej dynastii z Ur przejęli kontrolę nad południową Mezopotamią. Ich bogato wyposażone grobowce zostały odkryte przez angielskiego archeologa, sir Leonarda Woolley’a w czasie wykopalisk w latach 20. ubiegłego wieku. Wraz z władcami miasta pochowano ich żołnierzy i służących, złożonych w ofierze i zamordowanych. W grobowcu króla Meskalamduga oprócz złotych ozdób, broni i naczyń znaleziono dziesiątki szkieletów młodych kobiet i mężczyzn, których złożono w ofierze, by towarzyszyli zmarłemu władcy w zaświatach. W pobliskim grobie królowej Puabi znaleziono jeszcze większą ilość wyrafinowanych wyrobów rzemieślniczych: biżuterii ze złota, srebra, agatów, karneolu i lapis lazuli, figurek i instrumentów muzycznych. Wspaniałe przedmioty pogrzebane wraz z władcami są świadectwem zamożności i potęgi dynastii, która przez pewien czas panowała nad całym Sumerem.
Ur było przede wszystkim wielkim portem morskim, do którego przybywały statki z wielu dalekich krajów. Stąd wychodziły szlaki morskie łączące Sumer z krajami Zatoki Perskiej: Iranem, Dilmun (Bahrajnem), Maganem (Omanem), a także z miastami i portami cywilizacji rozwijającej się w dolinie Indusu. Z wód Zatoki Perskiej można było także, opływając Półwysep Arabski, dotrzeć do egipskich portów nad Morzem Czerwonym i do Afryki. Do portu przybywały kupieckie statki wiozące na pokładach karneol z doliny Indusu, miedź z Omanu, złoto z Egiptu i Nubii, drewno, muszle i perły z Dilmun. Sumeryjscy kupcy z Ur docierali na swoich statkach aż do doliny Indusu. W grobowcu królowej Puabi znaleziono pozostałości żywicy drzewnej pochodzącej aż z obszarów afrykańskiego Mozambiku, co świadczy o tym, jak rozległy był handel w tej odległej epoce. Port w Ur stał się wielkim centrum handlu z krajami położonymi na wschodzie, zwłaszcza z Indiami. Do Ur przybywały też drogą lądową karawany z lapis lazuli z Afganistanu i metalami z Azji Środkowej, miedzią i srebrem z Azji Mniejszej, oraz z produktami rolnymi z Lewantu.

Ostateczny upadek
Około 2400 lat przed Chr. miasto Ur zostało podbite przez króla semickich Akadów, Sargona Wielkiego, który mianował swoją córkę Enheduannę kapłanką w tutejszej świątyni boga Księżyca. Było to prestiżowe stanowisko, a kolejni władcy Mezopotamii starali się, by to właśnie ich córki je obejmowały. Troszczyli się o pomyślność najważniejszego miasta i portu południowego Sumeru oraz jego sanktuariów. Po upadku imperium akadyjskiego i najazdach ludów z gór Zagros Ur ponownie stało się stolicą wielkiego państwa. Władcy trzeciej dynastii z Ur około 2100 lat przed Chr. stworzyli imperium obejmujące południową Mezopotamię, dolinę Tygrysu i Elam oraz góry Zagros na wschodzie. Król Urnammu odbudował miasto i zaopatrzył je w nowe kanały irygacyjne, dostarczające wodę. Wybudował w Ur liczne świątynie, budowle publiczne i słynny zikkurat - wielką platformę kultową z wypalanej i suszonej cegły. Na szczycie tej budowli stało kiedyś małe sanktuarium. Ur przeżywało wtedy okres swojej największej świetności. Liczyło około 65 tysięcy mieszkańców i było jednym z największych miast ówczesnego świata, wielkim ośrodkiem handlu, produkcji i luksusu.
Pod koniec III tysiąclecia przed Chr. imperium III dynastii z Ur upadło i miasto zostało złupione przez Elamitów. Szybko odbudowało się z wojennych zniszczeń, zachowując pozycję głównego portu i ośrodka handlowego Zatoki Perskiej. Teraz obok Sumerów i Akadów mieszkali tu przybysze z Pustyni Syryjskiej, semiccy Amoryci. Miasto było na początku II tysiąclecia przed Chr. wielką metropolią, liczącą 60 hektarów powierzchni. Archeolodzy odkryli pochodzącą z tych czasów dzielnicę luksusowych ceglanych domów, w których mieszkali kupcy i inni ludzie interesu. W XVIII wieku przed Chr. Ur stało się częścią babilońskiego państwa dynastii amoryckiej, czyli królestwa Hammurabiego, autora słynnego kodeksu. Po śmierci Hammurabiego na południu Mezopotamii rozgorzała wojna, której ofiarą padło właśnie Ur. Miasto zostało spalone, a jego mury i budowle publiczne zburzone. Zniszczenia i straty poniesione przez ludność miasta w czasie wojny, były dla Ur wielkim ciosem. Poza tym około 1600-1500 lat przed Chr. wygasł całkowicie handel morski z miastami leżącymi nad Indusem, które zostały opuszczone przez mieszkańców. Handel w Zatoce Perskiej przeżywał wyraźny kryzys, a to nie sprzyjało rozwojowi miasta. Południowa Mezopotamia cierpiała też z powodu degradacji rolnictwa i nadmiernego zasolenia pól. Ur przestało być liczącym się ośrodkiem i przekształciło się w miasto prowincjonalne. Przez ponad 200 lat rządziła nim lokalna Dynastia Kraju Nadmorskiego. W XV wieku przed Chr. kontrolę nad Ur i całą południową Mezopotamią przejęła rządząca z Babilonu dynastia Kasytów. Nie zmieniło to zbytnio sytuacji mieszkańców, choć kasyccy królowie odnowili sporo świątyń i budowli publicznych w mieście. Kolejne, zmieniające się dynastie nie podniosły już Ur z upadku. Dopiero w VII wieku przed Chr., kiedy miasto było częścią Imperium Asyryjskiego, miejscowy gubernator podjął się odnowienia kilku ważnych budowli. Królowie dynastii chaldejskiej, Nabuchodonozor II i Nabonid odnowili i przebudowali podupadający zikkurat w Ur. Ale nie zahamowało to upadku dawnej metropolii. Miasto systematycznie się wyludniało. W V w. przed Chr. było już całkowicie opuszczone. Zmiana biegu koryta Eufratu i zamulenie portu dopełniło obrazu upadku.

Szymon Modzelewski

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!