Tradycja święcenia kwiatów i ziół

Tradycja święcenia kwiatów i ziół 

W bukiecie przygotowanym na uroczystość Wniebowzięcia NMP powinny znaleźć się kwiaty opisujące cnoty Maryi i wszystko co symbolizuje plony ziemi.

W polskiej tradycji ludowej Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, obchodzone 15 sierpnia, jest potocznie nazywane świętem Matki Bożej Zielnej. Ta nazwa nie jest przypadkowa i wywodzi się z dawnego, głęboko symbolicznego podania. Według przekazu Apostołowie, gdy otworzyli grób Maryi po jej Wniebowzięciu, nie znaleźli w nim ciała, lecz piękne, wonne kwiaty i zioła. To cudowne wydarzenie stało się inspiracją do oddawania czci Maryi jako Matce Bożej Zielnej - opiekunce plonów, ziemi i całej przyrody. Na pamiątkę tego wydarzenia powstał zwyczaj święcenia ziół, kwiatów i plonów.

15 sierpnia do kościołów przynoszone są bukiety, które powinny zawierać siedem różnych roślin – liczba ta symbolizuje pełnię i doskonałość, zarówno duchową, jak i naturalną. W zależności od regionu, liczba ta może się jednak różnić. Święcone są również bukiety składające się z 12 różnych roślin, co stanowiło odniesienie do 12 Apostołów.

W tradycyjnym bukiecie powinny się znaleźć: zioła lecznicze: np. mięta, melisa, piołun, rumianek, dziurawiec, bylica, koper; kwiaty polne: np. mak, chaber, kąkol, przywrotnik, wierzbówka; kwiaty opisujące cnoty Matki Bożej: np. lilia, która jest m.in. symbolem czystości i niewinności, róża – symbol piękna, miłości, macierzyństwa, powściągliwości oraz cierpienia; gałązki drzew i krzewów owocowych: np. jabłoni, śliwy, maliny, leszczyny, warzywa i owoce – wszystko, co symbolizuje plony ziemi.

Dawniej poświęcony bukiet przechowywano w domach, bo wierzono, że chroni on przed chorobą, burzą, ogniem i złymi mocami. Zioła wkładano za święte obrazy, wieszano pod strzechą, kładziono w stajniach i oborach, a nawet wrzucano do ognia podczas burzy jako formę błogosławieństwa i ochrony. Z czasem niektóre rośliny z bukietu wykorzystywano także w medycynie ludowej, np. parzono z nich napary, dodawano do kąpieli niemowląt, kadzono nimi domy w czasie zarazy lub niepokoju. W ten sposób Maryja czczona była jako Matka całego stworzenia, patronka życia, płodności i urodzaju. W ludowej wyobraźni łączyła w sobie cechy opiekunki rodzin, pól, ogrodów i zwierząt. Święto Matki Bożej Zielnej łączy zatem w sobie głęboką duchowość z rytmem natury i tradycją rolniczego życia. Jest wyrazem wdzięczności za dary ziemi i zaufania w macierzyńską opiekę Maryi nad każdym stworzeniem.
Współcześnie, mimo zmian w stylu życia, święto to wciąż zachowuje swój niepowtarzalny charakter. Dla wielu osób stanowi okazję do refleksji nad relacją człowieka z przyrodą i do ponownego odkrycia duchowej głębi ludowych zwyczajów. Coraz częściej bukiety przygotowywane są świadomie, z troską o zachowanie bioróżnorodności i z poszanowaniem natury. 

Tomasz Dymny

Dendrolog, hortiterapeuta, inspektor nadzoru terenów zieleni, zastępca dyrektora Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego ds. Arboretum Wojsławice. Rodowity Wielkopolanin. W wolnym czasie wolontariusz w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Dzierżoniowie. Miłośnik podróży i odkrywania nowych miejsc, a także pasjonat "dzikiej kuchni”.