Światłość zostaje

Na ścianie sanktuarium w Bolesławcu umieszczony został zegar słoneczny z napisem przypominającym o tym, że czas ucieka, śmierć przybywa, ciemność przemija, ale światłość zostaje.

W Bolesławcu na terenie diecezji legnickiej kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja jest najstarszą położoną w centrum świątynią. Została ona zbudowana z kamienia w najwyższym punkcie Starego Miasta.

Dorota i Najświętsza Panna

Najpierw w 1194 roku wybudowano niewielki kościół pw. św. Doroty. Prawdopodobnie była to świątynia pochodząca z czasów przedlokacyjnych miasta. Jej ślady można znaleźć w akcie z 1261 roku. Dlaczego o nim wspominam? Wśród świadków w akcie jest wymieniony proboszcz bolesławiecki Wlasteus. Jego następcą był Andrzej, notariusz biskupa wrocławskiego Tomasza II, o którym napisano w kolejnym akcie z 1271 roku. Otrzymał on od biskupa wrocławskiego przywilej praw parafialnych do wsi Otok, której mieszkańcy mieli należeć do kościoła parafialnego Najświętszej Panny i św. Mikołaja w Bolesławcu. Dlatego historycy podają, że początki powstania obecnie istniejącej świątyni pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja przypadają na czasy przed 1261 rokiem. W XIII wieku do Bolesławca przybyli dominikanie, którzy zbudowali klasztor, a przy nim niewielki kościół. Arcybiskup Galicji i Prymas Hiszpanii Gandislaus nadali jej przywilej odpustowy. Kościoły pw. św. Doroty oraz pw. Najświętszej Panny i św. Mikołaja istniały obok siebie i były administrowane przez tego samego proboszcza do końca XV wieku. Niestety świątynia pw. Najświętszej Panny została zniszczona przez najazdy husyckie w roku 1429. Skala zniszczeń była tak duża, że przez 13 lat od najazdu były one widoczne w kościele i mieście. Husyci zniszczyli również klasztor i kościół dominikanów.

Relikwia Krzyża

Obecnie istniejący w centrum Bolesławca kościół to późnogotycka budowla powstała w latach 1482-1521. Z tamtych czasów pozostały inskrypcje wyryte w kamieniach umieszczonych w ścianach świątyni. W centrum kościoła znajduje się barokowy ołtarz główny i ambona wykonane w latach 1723-25 przez Jerzego Leonarda Webera. Z czasem dobudowano do niego m.in. kaplice: Świętego Krzyża, św. Barbary, Katarzyny i Aleksego. W XVII wieku świątynia została przebudowana według wizji architektonicznej Giulio Simonettiego. W tym czasie została od zewnątrz ozdobiona zabytkowymi renesansowymi epitafiami z likwidowanego cmentarza parafialnego. Przy wejściach do kościoła ustawiono wówczas rzeźby przedstawiające św. Sebastiana i św. Rocha dłuta wspomnianego już Webera.

W bolesławieckim kościele do dzisiaj czczona jest relikwia Krzyża Świętego. Wiadomo, że kiedy w 1738 r. mieszkańcy przychodzili w procesji do św. Rocha prosząc o pomoc, nieśli ze sobą właśnie tę relikwię przywiezioną z Watykanu.

Święty, biskup i poeta

Warto wspomnieć, że z kościołem związane są znane osoby, jak mnich bernardyński Jan Kapistran (ogłoszony później świętym), czy biskup wrocławski Marcin Gerstmann, syn rajcy miejskiego Wincentego Gerstmanna. W kruchcie świątyni znajdziemy epitafium poświęcone pamięci poety i filozofa Kaspra Kirchnera, który w 1615 roku został uhonorowany w Bazylei wieńcem laurowym, czyli największym poetyckim wyróżnieniem na świecie. W Bolesławcu pełnił funkcję rektora szkoły parafialnej, a następnie radcy cesarza. 

Teraz o wspomnianym na początku zegarze słonecznym znajdującym się na ścianie kościoła. Pochodzi on z 1907 roku i został wykonany przez mistrza Ryszarda Munzkyego z wersem w języku łacińskim: „Hora fugit, Mors venit, Umbra transit, Lux Manet”, czyli „Czas ucieka, śmierć przybywa, ciemność przemija, światłość zostaje”.

Dodam jeszcze, że w czasie II wojny światowej raz w miesiącu w kościele odprawiana była Msza św. dla polskich robotników przymusowych pracujących dla III Rzeszy. Już w czasach nam współczesnych, w 2004 roku na prośbę ks. prałata Władysława Rączki, dekretem biskupa legnickiego Tadeusza Rybaka, kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Mikołaja został podniesiony do godności sanktuarium Wniebowziętej Matki Kościoła. Od tego momentu w kościele rozpoczęły się prace remontowe. Teraz można już podziwiać piękno świątyni, która od czterech lat nosi tytuł bazyliki mniejszej. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej www.sanktuarium.boleslawiec.pl.

tekst Renata Jurowicz