Stan współczesnej józefologii

Stan współczesnej józefologii

Trwający od 18 do 25 września XIII Międzynarodowy Kongres Józefologiczny był wydarzeniem długo oczekiwanym. Z jednej strony to światowe spotkanie józefologów stanowi niepowtarzalną przestrzeń do wymiany spostrzeżeń i podzielenia się owocami swojej pracy naukowej dotyczącej św. Józefa. Z drugiej strony tego typu kongres jest również swoistym „przeglądem sił” pozwalającym właściwie ocenić stan współczesnej józefologii.

Kiedy ponad dwa lata temu rozpoczynałem posługę w Polskim Studium Józefologicznym moim podstawowym zadaniem był rozwój współpracy międzynarodowej pomiędzy naszym polskim centrum i zagranicznymi ośrodkami. Otrzymałem listę 16 józefologicznych instytucji, z którymi próbowałem nawiązać kontakt. Chciałbym podkreślić, że 16 ośrodków to centra józefologiczne działające gorzej lub lepiej do momentu wybuchu pandemii koronawirusa. Na tę 16 składały się ośrodki z: Włoch (trzy), Francji (dwa), Polski, Hiszpanii, Meksyku, Gwatemali, Salwadoru, Niemiec, Malty, Austrii, Kanady, Brazylii i USA. Na papierze wyglądało to imponująco, jednak rzeczywistość okazała się o wiele bardziej brutalna. W ciągu dwóch lat od momentu rozpoczęcia przeze mnie działalności w Polskim Studium Józefologicznym do rozpoczęcia XIII Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego w Meksyku udało się nawiązać kontakt jedynie z ośmioma ośrodkami. Jednak jedynie o czterech z nich można powiedzieć, że rzeczywiście funkcjonują (Movimento Giuseppino i Centro Studi San Giuseppe z Włoch, Institut Redemptoris Custos z Francji oraz Centro de Estudios Josefinos de México z Meksyku). Współpraca pomiędzy Polskim Studium Józefologicznym i jego zagranicznymi odpowiednikami polega na regularnych, odbywających się co dwa miesiące rozmowach za pośrednictwem platformy internetowej, udziale w konferencjach naukowych organizowanych przez ośrodki józefologiczne, przesyłaniu artykułów naukowych do publikacji oraz wizytach.

Przygotowaniom do kongresu Meksyku towarzyszyło pewne napięcie. Zewsząd można było usłyszeć, że to będzie kongres różniący się od pozostałych, inny, kameralny… Wszyscy zastanawiali się, co z pozostałymi ośrodkami? Czy nastąpi tam mobilizacja? Czy pojawi się choć jeden przedstawiciel? Jaki będzie pierwszy kongres bez najwybitniejszego józefologa w historii o. Tarcisio Stramere? Tego typu pytania i dylematy pojawiały się bardzo często. Jak zwykle w takich przypadkach wszystko zweryfikowało życie. Okazało się, że XIII Międzynarodowy Kongres Józefologiczny był rzeczywiście inny. Ponad dwuletni okres pandemii spowodował kryzys personalny i finansowy w większości ośrodków. Nie wszędzie nastąpiła kontynuacja prowadzonych badań i przedsięwzięć. Największym rozczarowaniem i smutkiem dla zgromadzonych była wiadomość o ogromnym, wielopłaszczyznowym, a przede wszystkim nieoczekiwanym kryzysie we wspomnianym Institut Redemptoris Custos założonym przez słynnego o. Josepha-Marie Verlende. W związku z tym organizator XII Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego w Puimisson w roku 2017, tym razem nie był w stanie wysłać ani jednego delegata. 

Kilka ośrodków józefologicznych istnieje wciąż tylko dlatego, że prowadzą je prawdziwi pasjonaci kochający św. Józefa. Do tego grona można zaliczyć: D’Archives et de documentation z Kanady prowadzone przez Daniela Piqot, Centre français de recherche et de documentation sur saint Joseph z Francji funkcjonujące dzięki zaangażowaniu o. Alberta Perrier oraz Sociedad Centroamericana de investigación y divulgación de san José z Salwadoru kierowane przez o. Gabriel Rodríguez Celis MJ.

Spotkanie w ramach XIII Kongresu Józefologicznego w Meksyku pozwoliło również dostrzec ośrodki, które są aktywne, działają systematycznie i potrafią stawić czoła konkretnym problemom. W tej chwili są to trzy instytucje józefologiczne: Polskie Studium Józefologiczne w Kaliszu, Centro de Estudios Josefinos de México w Meksyku oraz Movimento Giuseppino w Rzymie. Jedynie wyżej wymienione ośrodki prowadzą systematyczną działalność naukową i publicystyczną, a także starają się współpracować z uniwersytetami i fakultetami teologicznymi. 

Rzymskie Movimento Giuseppino kontynuuje tradycję o. Tarcisio Stramare. Nie jest to instytucja bardzo liczebna, niemniej jednak posiada członków dobrze wykształconych i oddelegowanych do pracy na rzecz józefologii, dlatego ich wkład w rozwój teologii o św. Józefie jest znaczący. Poza badaniami naukowymi Movimento Giuseppino wraz Oblatami św. Józefa organizuje wiele wydarzeń o charakterze duszpasterskim, które mają na celu rozkrzewianie kultu św. Józefa wśród wiernych. Czołową postacią tego ośrodka józefologicznego jest o. prof. Guido Miglietta wspierany przez o. Alberto Santiago.

Posiadające swoją siedzibę w stolicy Meksyku Centro de Estudios Josefinos de México jest najprężniejszą instytucją józefologiczną w obu Amerykach. Siła tego ośrodka polega na bardzo licznym zespole członków zakochanych w św. Józefie i potrafiących współpracować ze sobą. Ta piękna i harmonijna współpraca była widoczna na każdym kroku. Dlatego nie może dziwić, że w Meksyku w ciągu kilku miesięcy potrafiono przygotować międzynarodowy kongres, mimo iż inni na przygotowania potrzebują kilka lat. W prace Centro de Estudios Josefinos de México  włączonych jest wielu młodych teologów, a symbolem odnowienia struktur meksykańskiego ośrodka jest powołanie na jego prezesa zaledwie 32-letniego o. Leopoldo Baeza.

Niemniej jednak, czytelnicy „Opiekuna” mogą być dumni z tego, że Polskie Studium Józefologiczne z siedzibą w Kaliszu uchodzi w tej chwili za wiodące prym na świecie. W czasie obrad XIII Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego mogliśmy usłyszeć, że to w Kaliszu wyznacza się standardy józefologiczne, publikuje się najwięcej, organizuje się najpoważniejsze ogólnopolskie i międzynarodowe konferencje naukowe. Z uznaniem przyjęto wiadomość o pogłębianiu współpracy z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Wydziałem Literatury Starożytnej i Klasycznej św. Justyna na Universidad San Damaso w Madrycie. Ogromny szacunek wzbudził fakt, że epidemia koronawirusa nie przeszkodziła w działalności Polskiego Studium Józefologicznego, gdyż zachowano ciągłość organizacji dorocznych sympozjów józefologicznych, a także zorganizowano międzynarodową konferencję naukową o św. Józefie Patris corde, która odbiła się szerokim echem w świecie naukowym i kościelnym.

Upraszczając, choć XIII Międzynarodowy Kongres Józefologiczny rzeczywiście był inny to józefologia wciąż żyje i ma się dobrze! ■

Tekst ks. Jakub Bogacki