Relikwie Apostołów

Relikwie Apostołów

O relikwiach wielu z najbliższych uczniów Jezusa opowiedziałam już minionego lata na łamach „Opiekuna”, jednak pozostała jeszcze grupa tych, o zachowanych szczątkach, o których nie pisałam. Oto i oni.

Św. Bartłomiej
Bartłomiej, zwany też Natanaelem i jak sugerują bibliści był apostołem posiadającym najlepsze wykształcenie. Według tradycji ewangelizował Etiopię, Arabię, a nawet częściowo Indie. Najwięcej jednak wiadomo o jego działalności misyjnej w Armenii, gdzie podobno zjednał Chrystusowi nawet brata króla Armenii, Polimpiusza. W Armenii również, a ściślej rzecz ujmując w mieście Albanopolis (dziś: Emanstahat), z rozkazu króla został ukrzyżowany głową w dół, odarty ze skóry, a na koniec ścięty. Męczeństwo Bartłomieja datuje się na rok 70. W roku 410 relikwie Apostoła przeniesiono z Albanopolis do Majafarquin, a stamtąd do mezopotamskiego miasta Dare (obecnie Irak). W 507 roku szczątki Świętego trafiły do Anastazjopolis w Azji Mniejszej, a w 580 roku na Wyspy Liparyjskie. W IX stuleciu relikwie Bartłomieja przywieziono do Benewentu we Włoszech, gdzie można oglądać je do dziś w katedrze św. Bartłomieja, pod mensą głównego ołtarza. Część szczątków Świętego cesarz Otton III przeniósł do wystawionego przez siebie kościoła w Rzymie, usytuowanego na Wyspie Tyberyjskiej.

Św. Filip
Filip był rodzonym bratem apostołów Piotra i Andrzeja i jak oni pochodził z Betsaidy. Miał żonę i był ojcem kilku córek. Podobnie jak jego brat Andrzej, początkowo był uczniem Jana Chrzciciela, a do Chrystusa przyprowadził św. Bartłomieja. Według tradycji wschodniej Filip głosił Ewangelię w krainie Partów, Grecji, Scytii, Lidii, Frygii i Azocie. Około roku 80 zginął śmiercią męczeńską w Hierapolis we Frygii (dzisiejsza Turcja). Niektóre źródła mówią, iż Filipa powieszono na słupie. Inne, że go ukrzyżowano. Istnieją też przekazy, w świetle których Filipa skazano na śmierć przez ukamienowanie. W 1962 roku profesor archeologii z Turynu, Paulo Verzone, odkrył w dawnym Hierapolis, pod ruinami kościoła pochodzącego z V wieku, grób apostoła Filipa. W pobliżu miały być też pochowane jego córki i siostra.

Św. Jakub Młodszy
O Jakubie Młodszym, zwanym też Mniejszym, prócz tego, że pochodził z Galilei, wiadomo niewiele. W świetle tradycji, zmarł śmiercią męczeńską przez ukrzyżowanie w egipskim mieście Ostrakine, ok. 62 roku. Istnieją też przekazy mówiące, że został strącony z wieży świątyni jerozolimskiej, ukamienowany, a następnie dobity pałką. Jego relikwie odnaleziono w cudowny sposób w roku 351, kiedy to św. Epifaniusz ujrzał we śnie miejsce ich ukrycia, nie tylko szczątków Apostoła, ale także Zachariasza i Symeona. W VI wieku, za panowania cesarza Justyna II, przeniesiono je do Konstantynopola, gdzie spoczęły w świątyni wzniesionej specjalnie ku ich czci. Dziś szczątki Apostoła przechowywane są w Rzymie, w bazylice św. Filipa i św. Jakuba.

Św. Maciej
Choć Maciej był uczniem Jezusa już od dnia Jego chrztu w Jordanie, wśród apostołów pojawił się dopiero po samobójczej śmierci Judasza Iskarioty. Święty miał ewangelizować Judeę, Etiopię i Kolchidę (tereny dzisiejszej Gruzji) i zostać wyrwany z rąk ludożerców przez apostoła Andrzeja. Śmierć męczeńską poniósł w Jerozolimie ok. 80 roku. Według tradycji miał zostać ukamienowany jako wróg narodu żydowskiego i jego zdrajca, a następnie dobity toporem. Jego relikwie przywiozła do Europy cesarzowa Helena w IV stuleciu. Dziś przechowywane są one w kilku miejscach: w rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore (czyli Matki Bożej Większej), w bazylice św. Justyny w Padwie oraz w katedrze św. Piotra i opactwie benedyktyńskim w Trewirze.

Św. Mateusz
Mateusz obok św. Jana jest drugim i ostatnim w gronie apostołów autorem Ewangelii. Pochodził z Nazaretu, ale jako poborca ceł i podatków pracował w Kafarnaum. Żydzi gardzili celnikami, ponieważ uważali, że wysługują się oni rzymskim okupantom. Ponadto celnicy uznawani byli za ludzi żądnych zysku i nieuczciwie czerpiących korzyści z zajmowanego stanowiska. Uważano ich za grzeszników i traktowano jak pogan. Przebywający wśród celników wyznawca judaizmu stawał się nieczysty i musiał poddawać się przepisowym obmyciom. Według cerkiewnej hagiografii Mateusz miał zginąć śmiercią męczeńską ok. 60 roku. Nieliczni autorzy twierdzą, że zginął w Etiopii, inni, że został ścięty mieczem w Persji. Od X wieku, szczątki Mateusza czczone są we włoskim Salerno.

Św. Szymon
Szymon zwany Gorliwym jest najmniej znanym członkiem apostolskiego grona, nie wiadomo o nim nic pewnego, oprócz faktu, iż został zaliczony do grona Dwunastu. Średniowieczna tradycja głosi, iż Szymon Gorliwy ewangelizował razem z Judą Tadeuszem całą Afrykę Północną (od Egiptu aż do Mauretanii) i że na końcu dotarł do Wysp Brytyjskich. Tam też miał ponieść śmierć męczeńską. Inni autorzy biografii Szymona, utrzymują, iż apostoł został ukrzyżowany w Persji, razem z Judą Tadeuszem – czyli ok. roku 80 – albo też zginął rozcięty przez Persów piłą na pół. Przypuszczalne miejsca śmierci Szymona to Persja właśnie, Edessa i Kaukaz. Relikwie św. Szymona Gorliwego czczone są dziś w kaplicy św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Bazylice św. Piotra w Watykanie. Fragmenty relikwii Apostoła przechowywane są również w katedrze w Tuluzie.

Tekst Aleksandra Polewska-Wianecka