Pod opieką Miłosierdzia Bożego

Pod opieką Miłosierdzia Bożego

We wrześniu 2022 roku parafia Miłosierdzia Bożego w Kaliszu będzie obchodzić 70-lecie działalności duszpasterskiej. Z tego względu warto przywołać ważne wydarzenia, które zaowocowały powołaniem jednej z pierwszych parafii w Polsce, która była wtedy pod komunistycznymi rządami.

W wyniku skutecznych działań pierwszego proboszcza ks. prałata Wincentego Romana Wilińskiego (1915-1982), w kolejnych latach, niemal w „sercu osiedla”, przy ul. Asnyka wybudowano świątynię pw. Miłosierdzia Bożego, która powstała okupiona ogromem trudu, modlitwy oraz miłości do Boga i ludzi. 25 września 1952 roku ks. bp Franciszek Korszyński (1893-1962) wydał dekret o powołaniu nowej parafii w Kaliszu, utworzonej z podziału parafii Wniebowzięcia NMP. Dokument został ogłoszony we wszystkich kościołach kaliskich i wszedł w życie 29 września 1952 roku. Nowa parafia została erygowana jako jedna z pierwszych w Polsce pod rządami komunistycznymi. 5 października 1952 roku odbyła się zbiórka pieniężna we wszystkich kościołach Kalisza na jej potrzeby. W niedzielę, 19 października 1952 roku ks. Antoni Owczarek, dziekan kaliski przedstawił zebranym parafianom pierwszego ich proboszcza, ks. Wincentego R. Wilińskiego. Zarówno parafia, jak też jej proboszcz, nie zostali uznani przez władze PRL. W ciągu czterech kolejnych lat istnienia parafii władze administracyjne nie dokonały jej prawnej legalizacji. Dopiero w wyniku interwencji parafian Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, decyzją z 17 stycznia 1957 roku, wyraziło zgodę na utworzenie parafii Miłosierdzia Bożego w Kaliszu.
Nowa parafia nie posiadała własnej świątyni. Nowo powołany proboszcz zmuszony był prowadzić działalność duszpasterską i parafialną w kaplicy i pomieszczeniach Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi. Ze zgromadzeniem została spisana umowa o dzierżawę pomieszczeń, zgodnie z którą zgromadzenie udostępniło parafii, do czasu wybudowania kościoła i plebanii, cały parter z jedną piwnicą oraz kaplicę zakonną na piętrze, zwalniając parafię od płacenia czynszu dzierżawnego. W zamian za to, parafia miała opłacać podatki, zadbać o konserwację domu zakonnego, doprowadzić do porządku otoczenie obiektu, otrzymując zezwolenie na adaptację domu na potrzeby służby Bożej. Ponadto siostry zakonne włączono do pracy duszpasterskiej w charakterze organistki, zakrystianki, katechetki i sekretarki w kancelarii parafialnej. Z uwagi na bezpieczeństwo wiernych uczestniczących w nabożeństwach, kaplicę urządzono na parterze, adoptując dwa pomieszczenia po zlikwidowanym przedszkolu, uzyskując w ten sposób większą przestrzeń. Kuchnię zamieniono na zakrystię i zarazem kancelarię parafialną. Trzecią salę przedszkolną przeznaczono na mieszkanie dla księdza proboszcza. Kaplica stała się też salą nauki śpiewu i religii. Zorganizowano całkowite życie parafialne. Ukoronowaniem podstawowych czynności związanych z organizacją nowo utworzonej parafii stała się pierwsza uroczysta Pasterka odprawiona 24 grudnia 1952 roku w tymczasowej świątyni.
W następnym roku, w dalszym ciągu trwały prace związane z organizacją życia parafialnego, umacniane wizytami duszpasterskimi podczas tzw. „kolędy”. Wzmogła się ofiarność wiernych na potrzeby organizującej się wspólnoty parafialnej. 3 kwietnia 1953 roku w nowej parafii odbyła się pierwsza uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego. Rano odprawiono Rezurekcję połączoną z procesją ulicami: Asnyka, Polną, Ostrowską i Staszica, w której wzięła udział liczna rzesza parafian. 12 kwietnia została poświęcona chorągiew procesyjna ku czci Miłosiernego Chrystusa z udziałem wielu zaproszonych kaliszan. Parafianie licznie uczestniczyli w nabożeństwach majowych, po których z dachu domu zakonnego grany był na kornecie Hejnał Maryjny. 31 maja odbyła się uroczystość udzielenia Pierwszej Komunii Świętej dzieciom nowej wspólnoty parafialnej. W tym okresie powstały trzy kółka Żywego Różańca. Zorganizowano asystę kościelną oraz liczną grupę ministrantów. Dwie siostry katechetki systematycznie prowadziły naukę religii. Ks. prałat Zenon Kalinowski poświęcił obraz Matki Bożej Częstochowskiej, namalowany przez artystę malarza Mieczysława Kościelniaka (1912-1993), kaliszanina, byłego więźnia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W celu poprawy funkcjonowania parafii w dalszym ciągu trwały prace adaptacyjne pomieszczeń oraz otoczenia wokół świątyni, zakupiono też dużą fisharmonię, spełniającą rolę organów. Funkcję organisty pełniła s. Honorata Solarska. Plac przykościelny został ogrodzony od strony ul. Asnyka murowanym parkanem.
W 1954 roku ustanowionym jako Rok Maryjny, zainstalowane zostały dwa dzwony kościelne. W wigilię Zesłania Ducha Świętego, ze Śląskiej Odlewni Dzwonów przywieziono, wcześniej zamówiony spiżowy dzwon, który otrzymał imię Maryja. Natomiast drugi o wadze 600 kg dostarczono z Wrocławia 11 października. Został on poświęcony na chwałę Miłosierdzia Bożego z napisem „Jezu, ufam Tobie”. Poświęcenia dokonał 17 października 1954 roku biskup włocławski Antoni Pawłowski (1903-1968). W tym dniu udzielił grupie młodzieży pierwszego w parafii bierzmowania. W połowie roku parafianie z Noskowa ufundowali sztandar ze św. Izydorem, patronem rolników i św. Stanisławem Kostką, patronem młodzieży. We wrześniu poświęcono małą chorągiew z obrazem Dzieciątka Jezus i Anioła Stróża, jako przejaw troski o religijne wychowanie dzieci. Złożone zostało przez jednego z parafian pierwsze wotum w formie „srebrnego serca”, jako wyraz wdzięczności Miłosierdziu Bożemu za otrzymaną łaskę. Zakupiono tabernakulum pancerne, wewnątrz wyzłocone, w obudowie drewnianej, ponadto monstrancję metalową pozłacaną oraz naczynia do chrztu. W dalszej kolejności wyposażono kaplicę w jednolite ławki, na które drzewo ofiarował Michał Stempień, miejscowy parafianin, a wykonał je stolarz Wacław Pijas.
Od 1 sierpnia 1955 roku przybył czasowo do pomocy ks. Stanisław Erwiński. 7 października ks. Roman Wiliński poświęcił dwa dzwony spiżowe, którym nadano imiona: Józef i Jan dla uczczenia św. Józefa i św. Jana Chrzciciela. Wybudowano drewnianą dzwonnicę, krytą blachą według projektu inż. architekta Alberta Nestrypke. 29 września 1956 roku obchodzono czwartą rocznicę powołania parafii.
Od początku ustanowienia parafii zdawano sobie sprawę, że skromne pomieszczenia zgromadzenia zakonnego, adoptowane na potrzeby sprawowania liturgii są tymczasowe i niewystarczające. Kaplica mogła pomieścić najwyżej 500 osób, wobec parafii liczącej ok. sześciu tysięcy wiernych. W takich warunkach praca duszpasterska była niezwykle uciążliwa. Stąd też już w roku 1957 podjęto starania o uzyskanie zezwolenia na budowę kościoła, poparte setkami podpisów parafian. Celem zdobywania funduszów utworzono grupę aktorów pod kierunkiem s. Honoraty Solarskiej i przygotowano przedstawienie o św. Barbarze pt. „Bohaterka chrześcijańska”. Spektakl cieszył się powodzeniem i przyniósł dochody.
W piątą niedzielę Wielkiego Postu na placu wybranym pod budowę kościoła przy ul. A. Asnyka 56-58 postawiono dębowy duży krzyż z napisem „Jezu, ufam Tobie”. W 1957 roku wydano zezwolenie na budowę kościoła, ale wkrótce zostało ono wycofane przez Urząd Wojewódzki w  Poznaniu. Wybrane miejsce pod budowę świątyni zostało poświęcone 9 czerwca 1958 roku przez bpa Franciszka Korszyńskiego. Niestety 30 stycznia 1959 roku wstrzymano też wstępny projekt na budowę kościoła. Dopiero 27 marca 1973 roku władze wojewódzkie wyraziły zgodę na budowę świątyni przy ul. Asnyka. Natychmiast przystąpiono do prac budowlanych, gromadzono materiały budowlane i przygotowano plan techniczny nowego kościoła, który po dłuższych staraniach został zatwierdzony. 25 września 1977 roku ks. bp Jan Zaręba (1910-1986) poświęcił kamień węgielny pod nową świątynię, pobłogosławiony przez papieża Pawła VI. W 1958 roku poznański oddział Stowarzyszenia Artystów Polskich ogłosił konkurs na projekt kościoła dla parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Kaliszu. Zwyciężyła i do realizacji skierowana została propozycja dwóch architektów: Jerzego Kuźmienki i Andrzeja Fajansa. Kościół przez nich zaprojektowany stał się bez wątpienia jednym z najbardziej niezwykłych i wizjonerskich obiektów sakralnych w Polsce. Od 18 grudnia 1983 roku rozpoczęto sprawowanie nabożeństw w dolnej części kościoła. 26 września 1993 roku biskup kaliski Stanisław Napierała dokonał konsekracji górnego kościoła i ogłosił go Sanktuarium Miłosierdzia Bożego.
W 1982 roku zmarł ks. prałat Roman Wiliński. Kolejnymi proboszczami byli: ks. infułat Bogumił Jóźwiak (1982-2009), ks. Bogumił Kempa (2009-2014), ks. kanonik Witold Szala (2014-2015), a od 1 lipca 2015 roku proboszczem parafii jest ks. prałat Paweł Kostrzewa.

 Jerzy Bielawski