Pałac Salomona odnaleziony

W lutym bieżącego roku izraelscy archeolodzy, pod kierownictwem znanej nam już z wcześniejszych artykułów Eilat Mazar, odkryli w  Jerozolimie ścianę, którą datowali na czasy biblijnych królów Dawida i Salomona. Już na podstawie wstępnych badań część naukowców z Uniwersytetu Hebrajskiego stwierdziła, że jest to najważniejsza odnaleziona budowla z czasów pierwszej świątyni Salomona.

Jak już wspominałam we wcześniejszych artykułach z naszego, bieżącego salomonowego cyklu, najmądrzejszy władca świata od dziesięcioleci budzi poważne kontrowersje wśród archeologów. Część z nich uważa, iż Salomon nie jest postacią historyczną, lecz co najwyżej legendarną. Inna grupa nie wyklucza, iż syn Dawida istniał naprawdę jednak odmawia mu zdecydowanie statusu wybitnego króla.

Są jednak i tacy archeolodzy, dla których historyczność i wielkość Salomona jest oczywista od początku. Jedną z nich jest znana nam już dr Eilat Mazar z Jerozolimy, notabene wnuczka prof. Beniamina Mazara, urodzonego w 1906 roku w polskim Ciechanowcu, pioniera archeologii biblijnej. To ona właśnie w 2005 roku rozpoczęła wykopaliska na jerozolimskim wzgórzu Ofel, na którym według Starego Testamentu stał niegdyś pałac  Salomona. Po pięciu latach żmudnych wysiłków Eilat Mazar trafiła na ślady po królu, w autentyczność którego nie zwątpiła ani na moment. 

Wzgórze Ofel i Fenicjanie

To najwspanialsza konstrukcja, jaką odkryliśmy, pochodząca z czasów Pierwszej Świątyni (tak historycy nazywają okres od panowania króla Dawida do zburzenia Jerozolimy przez Babilończyków w 587 r. p. n. e. – przyp. autorki) – mówiła dziennikarzom, nie bez dumy, dr Eilat Mazar z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, która kierowała wykopaliskami. – To niezbity dowód, że w X w. p.n.e w Jerozolimie był ośrodek władzy zdolny do wznoszenia skomplikowanych budowli. Jeśli ekipa dr Mazar nie pomyliła się w datowaniu znaleziska, odsłonięte mury obronne mogły być zbudowane za panowania Salomona. Znajdują się one na wzgórzu Ofel, na południe od Wzgórza Świątynnego, tuż za murami dzisiejszego Starego Miasta. Najwyższa część wzniesienia Ofel stanowiła kolebkę Dawidowej stolicy. Po raz pierwszy udało się odkryć elementy budowli bezpośrednio powiązanej z opisem budowli króla Salomona, jaki znajdujemy na kartach Starego Testamentu – stwierdziła izraelska archeolog, która słynie z tego, iż w czasie prowadzenia wykopalisk w jednej dłoni trzyma Biblię, a w drugiej narzędzie służące do badania terenu. W pierwszej Księdze Królewskiej możemy przeczytać jak to król Salomon z pomocą Fenicjan, narodu biegłego w sztuce inżynierskiej, wznosił wielkie budowle sakralne i obronne: Świątynię Jerozolimską i pałac królewski oraz mury obronne wokół nich, prawdopodobnie łącząc je z wcześniejszymi obwarowaniami wokół starszej części miasta zbudowanego za czasów króla Dawida. Mury obronne są mocne, a ich konstrukcja jest skomplikowana. Potwierdza to wysoki poziom umiejętności ówczesnych budowniczych. Rozlokowane zostały w najlepszym ze względów strategicznych miejscu – powiedziała dr Mazar.

Odsłonięty fragment muru ma 70 metrów długości, bramę warowną chroniącą wejścia do starożytnego miasta oraz wieżę narożną zapewniającą widok na przylegającą dolinę Cedronu. Wykopaliska na wzgórzu Ofel były prowadzone już w dziewiętnastym stuleciu. Dotychczas jednak nie udało się odkryć tak kompletnego fragmentu muru, pozwalającego w dodatku na dokładne datowanie budowli. Eilat Mazar jest przekonana, iż porównanie ostatniego znaleziska z innymi fragmentami ścian z okresu Pierwszej Świątyni oraz ceramiki znalezionej na miejscu pozwala wystarczająco dokładnie określić czas powstania tych murów na późny X w. p.n.e, czyli okres panowania Salomona. Bo podkreślić należy, iż badacze odnaleźli także ceramikę. Pochodzi ona z najniższego poziomu królewskiego budynku, odkopanego nieopodal wieży wartowniczej i składają się na nią fragmenty olbrzymich dzbanów ponad metrowej wysokości. 

Największe dzbany w Jerozolimie

Na jednym z nich zachował się napis świadczący o tym, że należał do jednego z wysokich rangą urzędników, odpowiedzialnego za nadzór nad dostarczaniem pieczywa na dwór królewski. – To największe dzbany, jakie znalezione zostały w Jerozolimie – wyjaśniła dziennikarzom dr Mazar. Archeolodzy odkryli też odciski pieczęci ze starohebrajską inskrypcją dla króla. Badacze w ekipy Eilat Mazar odsłonili również bramę o wysokości 6 metrów, którą wzniesiono w podobnym stylu jak inne budowle z okresu Pierwszej Świątyni odkryte w Meggido, Ber Shewie i mieście Aszdod. – Wewnątrz bramy znaleźliśmy cztery identyczne izby rozdzielone korytarzem – wyjaśniła uczona. - Brama zbudowana na planie prostokąta 18 na 24 metry stanowiła punkt obserwacyjny i miejsce dla wartowników. Część murów miejskich służyła za miejsce handlu i jednocześnie zapewniała schronienie mieszkańcom. Podwórko wielkiej bramy było dostępne publicznie. Służyło jako miejsce spotkań i wymiany handlowej. Pierwszy plan wieży naszkicował brytyjski badacz Charles Warren, który w 1867 r. prowadził wykopaliska w tym miejscu, ale nie łączył ich z czasami Salomona. Dzisiaj budowla ta położona jest poniżej poziomu pobliskiej ulicy. 

Eilat Mazar nie ukrywa, że odsłonięcie murów pałacu to zaledwie początek wysiłków jej ekipy. Podkreśla, iż muszą być one kontynuowane, a kolejne etapy prac na wzgórzu Ofel ciągnąć się będą przez następne lata. I choć w mieście Dawidowym nie brak uczonych kontestujących odkrycia pani archeolog o polskich korzeniach, ta nie kryje entuzjazmu i twierdzi z przekonaniem, iż znalazła dowód na to, że królestwo Salomona istniało naprawdę.

Aleksandra Polewska