Niegrzeczne

Niegrzeczne

Liz Curtis Higgs tworzy poradniki i powieści historyczne, które cieszą się sporym uznaniem. W książce o „niegrzecznych“ kobietach w Biblii pokazuje problemy, z którymi one się zmagają.

Spojrzałam tylko raz na publikację Liz Curtis Higgs i chyba dałam się złapać. „Miłość” od pierwszego wejrzenia to za mało. Chociaż nie; prawdę mówiąc, to nie było aż tak romantyczne. Po prostu przyciągnął mnie napis - zaklęcie: „- 70%“. W końcu nic, co ludzkie, nie jest obce, jak powiedział pewien Terencjusz. Jedna z kaliskich księgarni ogłosiła wtedy poważną obniżkę. Zaczęłam poszukiwania wśród wyraźnie oznaczonych półek. Najpierw „poraził” mnie tytuł, potem okładka, nareszcie cena. Liz Curtis Higgs, bo tak brzmią dane osobowe autorki wyjątkowego dzieła, tworzy poradniki i powieści historyczne, które cieszą się sporym uznaniem, a następnie zbierają nagrody. Oto uproszczona wersja treści z okładki książki. Przeczytawszy tę informację, doszłam do całkiem sensownego wniosku: „barachła“ napisać nie mogła. A jednak tytuł może wzbudzić kontrowersje. Niebezpiecznie przyciąga i intryguje. Ale kobieta wiedziała, co robi. Takiego poradnika nigdy wcześniej nie miałam ani w rękach, ani w domu. Aż do tej pory.
„Niegrzeczne dziewczynki w Biblii” – sentencja generuje bardzo plastyczne skojarzenia. Czy słusznie? Przypadek tej konkretnej książki udowadnia, że niekoniecznie. Ku zabawnemu zaskoczeniu osób „niebędących w temacie” - materiałowi Curtis Higgs daleko do taśmy z (nie)polityczną aferą. A mimo to można odnaleźć kilka „smaczków”, o których się wiedziało, ale zapomniało. Uwaga! Zachodzi poważne ryzyko pogłębienia wiedzy, zdolnej do zmiany punktu widzenia na liczne aspekty rzeczywistości. Gdyby zapytać feministki o ulubione pozycje literackie, zgaduję, że nie wymieniłyby Pisma Świętego na pierwszym miejscu. I bynajmniej nie mam zamiaru uderzać w czyjąkolwiek religijność. Tak się składa, że na wszystkie 73 księgi jedynie trzy noszą nazwy imion kobiecych, przy czym w Księdze Estery oraz Księdze Judyty fakty i kreatywność autorów splatają się tak, by priorytetem przekazu ustanowić naukę moralną, a nie historyczny wykład. Natomiast Księgę Rut uznaje się za skarb hebrajskiej literatury, ponieważ stanowi coś w rodzaju legendy dynastycznej (Rut była przecież prababką króla Dawida).Jest ona wyjątkowa również ze względu na swoją artystyczność, bowiem dialogi w niej zawarte są wymyślone, jednak ich twórca wykazał się znajomością psychiki człowieka i naszkicował wiarygodne portrety psychologiczne. Czy muszę dodawać, że autorami tych „kobiecych ksiąg” najprawdopodobniej byli mężczyźni?
W przypadku niegrzecznych biblijnych dziewcząt sprawa ma się inaczej. To historie o kobietach, napisane przez kobietę, ale nie tylko dla kobiet. Lektura poradnika Liz Curtis Higgs ułatwiłaby zrozumienie motywów działania matki, siostry czy dziewczyny niejednemu mężczyźnie. Książka to różnorodna kompozycja, zarówno jeśli mamy na myśli problemy, z którymi zmagają się bohaterki, jak i same postaci. Przekrój jest naprawdę bogaty i chodzi mi o coś więcej, niż o dotknięcie tematyki pałacowej - tak jak historie z królewskiego dworu wliczone w cenę biletu. Miłośnicy tureckiej telenoweli o Roksolanie będą urzeczeni. Ale oprócz wyrazistych osób jak księżniczka Mikal, nierządnica Rachab czy sama Izebel, na kartach „Niegrzecznych...” spotkamy się z tymi, które na długo zapadną w pamięci, chociaż są bezimienne. Jak? Tego nie zdradzę. Są też takie, które żyją niejako w cieniu własnego męża i pod niniejszym tytułem dadzą się poznać. Żona Lota czy Potifara, tyle na temat ich tożsamości. Wymowne, prawda? Zapewniam, że choć każdą z historii dzielą setki, tysiące lat od współczesności, nie tracą one na aktualności przekazu. Paradoksalnie, uświadamiają, że czasy ulegają zmianom, ale nie ludzkie serce. Ponadto humor pisarki, obecny w każdym akapicie utworu, zaskakująco sprawnie koncentruje na sobie uwagę odbiorcy, który niczym złapane przez kłusownika zwierzątko tkwi w wartkich sidłach akcji. Lekkość pióra Curtis Higgs stanowi przyjemną, a jednocześnie dydaktyczną rozrywkę, a zatem docere et delectare (= uczyć i bawić, dewiza literatury barokowej) dzieje się zadość naprawdę pełną gębą. Czy wspomniałam już, że każda z opowieści o rzeczywistej bohaterce została poprzedzona uaktualnioną, fikcyjną wersją wydarzeń? Zanim przeanalizujemy postępowanie Ewy w Edenie, przywitamy się z Evelyn Whitebloom, która oprowadzi nas po bajecznym ogrodzie swojego ojca, najzamożniejszego człowieka w okolicy, i pochwali się z dumą, że wkrótce wychodzi za mąż. Wszystko toczy się emocjonującym i uroczystym rytmem, aż do pojawienia się jegomościa imieniem Devin, który, nie wiedzieć czemu, intensywnie przekonuje dziewczynę o złych zamiarach jej ojca. To chyba wygląda znajomo. Kto by się spodziewał. W poradniku nie brakuje cytatów z Biblii, jednak nie znajdziemy w nim „wodolejstwa”. Każdy cytat jest jak najbardziej uzasadniony, umieszczony w odpowiednim miejscu i kreatywnie wykorzystany. A na zakończenie poszczególnych rozdziałów zmierzymy się z pytaniami, które pomogą nam uzmysłowić sobie, jakie wnioski można wyciągnąć z postępowania złych biblijnych kobiet. Czy na pewno wolno pytać o wszystko? Jakich słów i gestów należy unikać w relacjach z bliskimi? Da się pogodzić hojność z potrzebą bycia docenionym? Co robić w chwilach słabości?
Na rynku wciąż odczuwa się wyraźny niedosyt wartościowych i przystępnych utworów. Filmy z chrześcijańskim zacięciem mimo naprawdę dobrych chęci w niezamierzony sposób odtrącają zbyt moralizatorską narracją. Piosenki, chociaż napisane i wykonane w Duchu, są obciążone kiczowatymi ilustracjami w tle, które skutecznie zniechęcają do słuchania. „Niegrzeczne dziewczynki w Biblii” są tym, czego potrzebuję. Treściwe, z przesłaniem, ale pozwalające na samodzielną refleksję. Bogate w „świeże” poczucie humoru i inne „składniki odżywcze” dla psychiki. Nikogo nie podpuszczam. Jeżeli nie sprawdzisz tego... szkoda, bo czas poświęcony na lekturę nie będzie stracony.

Oliwa Wachna