(Nie) istniejący klasztor?

Bolonia to miasto Dominika, hiszpańskiego świętego, nazywanego Apostołem Różańca. Tu Święty zmarł i został pochowany. Teraz w tym miejscu istnieje bazylika.

Włoska Bolonia przyciąga wielu turystów i pielgrzymów. Jedni zakochani są w bolońskiej kuchni, inni wchodzą do bazyliki San Petronio, która jest jedną z największych świątyń gotyckich we Włoszech. Są też tacy, którzy opowiadają o bolońskich wieżach, w średniowieczu było ich blisko 200, a teraz zostały dwie. Na wyższą z nich, czyli Torre degli Asinelli, można wejść pokonując prawie 500 schodów. Ale jest jeszcze w Bolonii miejsce bardzo często odwiedzane, to bazylika z grobem Dominika Guzmana. Tam pielgrzymi modlą się za wstawiennictwem Świętego często biorąc do ręki różaniec, bo Dominik miał swój udział w jego powstaniu. Już na placu przy bazylice Święty wita wszystkich, umieszczony na wysokiej kolumnie. W tylnej części placu od XVII wieku o modlitwie różańcowej przypomina rzeźba Matki Bożej. Upamiętnia ona koniec epidemii dżumy w Bolonii.

Broń Trójcy

Jak to się stało, że Hiszpan trafił do Francji i Włoch, a na dodatek stał się Apostołem Różańca? Musimy najpierw na chwilę przenieść się z Bolonii na tereny południowej Francji, której zagroziła herezja albigensów i waldensów. Dominik podjął się tam działalności misyjnej, niestety jego kazania nie przynosiły żadnych efektów. Postanowił więc zwrócić się o pomoc do Matki Bożej. Według tradycji Kościoła w 1214 roku Maryja właśnie jemu objawiła nabożeństwo różańcowe. Opisał to św. Ludwik Maria Grignion de Montfort: „Św. Dominik, widząc, że ciężar grzechów uniemożliwia albigensom nawrócenie, odszedł w lasy w pobliżu Tuluzy, gdzie modlił się bez przerwy przez trzy dni i noce. Wówczas ukazała mu się Najświętsza Maryja Panna i powiedziała: «Drogi Dominiku, czy wiesz, jakiej broni chce użyć Błogosławiona Trójca, aby zmienić ten świat? Chcę, abyś wiedział, że w tego rodzaju walce taranem pozostaje zawsze Psałterz anielski, który jest kamieniem węgielnym Nowego Testamentu. Jeśli więc chcesz zdobyć te zatwardziałe dusze i pozyskać je dla Boga, głoś mój Psałterz»”. Potem Dominik udał się do Tuluzy i, „tak gorąco i przekonująco wyjaśniał znaczenie i wartość Świętego Różańca, że niemal wszyscy mieszkańcy Tuluzy go przyjęli i odrzucili fałszywe wierzenia”. Święty widząc to postanowił wyjaśniać poszczególne prawdy wiary ujmując je właśnie w tajemnice różańcowe i nauczyć wielu modlitwy różańcowej. Potem wyruszył do Hiszpanii i Włoch, gdzie wzywał do nawrócenia. Za nim poszli następni i tak powstał zakon dominikanów.

Za murami Bolonii

Dwa lata po zatwierdzeniu w XIII wieku przez papieża Honoriusza III reguły dominikanów, Dominik zamieszkał w klasztorze przy kościele pw. Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny, który wtedy znajdował się poza murami Bolonii. Potem w 1219 roku założyciel dominikanów osiadł w klasztorze San Nicolo delle Vigne, gdzie przewodniczył zgromadzeniom reguły. Tu w 1221 roku zmarł i został pochowany. Teraz idąc śladami Świętego wchodzi się do bazyliki San Domenico, zbudowanej w miejscu wspomnianego wcześniej klasztoru. Świątynia ukończona w 1240 roku stała się wzorem dla wielu kościołów dominikańskich. Z okazji jej konsekracji papież Innocenty IV ufundował krucyfiks wykonany przez Giunta Pisano, który można podziwiać do dziś. Dodam, że jeszcze w czasie budowy bazyliki Dominik został kanonizowany przez Grzegorza IX. 

Arka i relikwiarz

Obecnie grób św. Dominika znajduje się w bazylice, dokładnie po prawej stronie nawy głównej w kaplicy San Domenico w tzw. Arce San Domenico. Na sarkofagu ukazano historię zbawienia i najważniejsze wydarzenia z życia Świętego. Za Arką znajduje się XIV-wieczny relikwiarz z głową św. Dominika, który niesiony jest podczas procesji 8 sierpnia w dzień wspomnienia Świętego. Na ścianach kaplicy można też zobaczyć płótna, na których przedstawiono cuda św. Dominika i na sklepieniu „Chwałę św. Dominika” autorstwa Guido Reniego. W kaplicy umieszczono również popiersie św. Dominika. Warto przyjrzeć się jego twarzy, bo odtworzono ją w oparciu o budowę czaszki Świętego. Na pewno nie zaskoczy nas fakt, że naprzeciw kaplicy San Domenico umieszczona została kaplica Różańcowa. Na jej sklepieniu i w absydzie znajdują się freski przedstawiające niebo i ziemię oddające chwałę Matce Bożej Różańcowej. Patrząc na ołtarz pielgrzymi spoglądają także w oczy Matki Bożej Różańcowej i na tajemnice Różańca.

Na miejscu dawnego klasztoru jest bazylika, ale tuż obok niej trafimy do klasztoru dominikanów z pięknymi krużgankami i wieloma dziełami sztuki. Biblioteka w budynku z 1466 roku zawiera zabytkowe zapiski i rękopisy. Tu przechowywane jest również płótno „Ekstaza św. Tomasza” Marcantonia Franceschiniego. Jest też miejsce, gdzie zmarł św. Dominik, nie jest to cela, ale po prostu miejsce, w którym już w czasach nam współczesnych odkryto podłogę i ślady ścian wyznaczających dawne cele. Tuż obok w gablotach przechowywane są pamiątki po Świętym. Patrząc na nie można dotknąć tego, czego nie widać i co głosił św. Dominik.

tekst Renata Jurowicz