Milczący wół - św. Tomasz z Akwinu

Milczący wół - św. Tomasz z Akwinu

Dla św. Tomasza głównymi środkami do osiągnięcia świętości były pokora i umiłowanie prawdy.

Św. Tomasz z Akwinu, który swoją młodość spędził jako oblat w benedyktyńskim opactwie na Monte Cassino zapisał się nie tylko w historii Zakonu Kaznodziejskiego, ale także w historii Kościoła i Europy. Jego świętość jest dowodem na to, że możliwe do pogodzenia jest rozumowe poznanie i życie wiarą. Potwierdziła to, niecałe 50 lat po śmierci, kanonizacja dokonana przez Jana XXII w 1323 roku. Kiedy w 1239 roku opactwo zostało zajęte przez wojska cesarza Fryderyka II, św. Tomasz opuścił benedyktyński klasztor i udał się na studia do Neapolu. W 1244 roku przyjął habit Zakonu Kaznodziejskiego z czego nie była zadowolona jego rodzina i to do tego stopnia, że bracia uprowadzili go w czasie podróży do Paryża i przez rok więzili w rodzinnej posiadłości Rocca Secca. Tomasz jednak nie zniechęcił się i po otrzymaniu zgody dominikańskiej wspólnoty, odbył nowicjat i studia w Paryżu. Następnie studiował w Kolonii pod okiem dominikanina – św. Alberta Wielkiego. Święcenia kapłańskie przyjął ok. 1250 roku. Sześć lat później uzyskał najwyższy w tamtych czasach stopień naukowy - Mistrza Świętej Teologii. 
Św. Tomasz z Akwinu nazywany był przez kolegów „milczącym wołem”. Poruszył świat ówczesnej teologii i stworzył system będący podstawą współczesnego nauczania Kościoła. W ciągu 22 lat pracy naukowej stworzył ok. stu dzieł. Papiez? Jan XXIII 16 wrzes?nia 1960 roku powiedział: ,,Jak najgore?cej pragniemy, by z kaz?dym dniem wzrastała liczba ludzi czerpia?cych z dzieł Tomasza z Akwinu os?wiate? i nauke?; dotyczy to nie tylko ksie?z?y i ludzi wielkiej nauki. Wielce tez? sobie z?yczymy, by ze wzgle?du na potrzeby chrzes?cijan?stwa coraz wie?cej wydobywano skarbo?w z jego wskazan?. Trzeba wie?c jego pisma tłumaczyc? i wydawac? w jak najwie?kszej ilos?ci je?zyko?w”.

W pokorze wobec Boga
Mówiono o nim, że ,,między uczonymi był największym świętym, a między świętymi największym uczonym”. W swej skromności kilkakrotnie odmawiał propozycji zostania biskupem. Wsławił się szczególnie niewinnością życia oraz wiernością w zachowywaniu reguł zakonnych, a tym samym oddał się całkowicie słowu Bożemu w dobrowolnym ubóstwie. Znalazło to wyraz w długoletniej pracy teologicznej: w gorliwym poszukiwaniu prawdy, którą należy nieustannie kontemplować i przekazywać innym. Święty wszystkie swoje zdolności oddał wyłącznie na służbę prawdy. Sam starał się ją posiąść, skądkolwiek by pochodziła i ogromnie pragnął dzielić się nią z innymi. Umiał znaleźć granicę swej wielkości i nie szukać poklasku, czy chwały. Odznaczał się pokorą oraz szlachetnym sposobem bycia. Św. Tomasz z Akwinu podkreślał, że umiarkowanie ,,uczy miary i równowagi w dziedzinach, w których działają uczucia pożądawcze”. Pokora wobec Boga i łagodność wobec ludzi jest pochodną tej cnoty. Poza tym umiarkowanie ułatwia podporządkowanie i twórcze wykorzystanie uczuć do realizacji wyższych celów. Umiarkowanie wyraża się w stosowaniu zasady ,,złotego środka”, tak aby osiągnąć równowagę w zaspokajaniu potrzeb materialnych i duchowych. Przeciwieństwem jest nerwowe poszukiwanie przyjemności i zbytnie dogadzanie ciału, unikanie tego, co trudne i wymagające.

Żyć według cnoty
Cnoty bowiem regulują całe życie człowieka i jego działalność we wszystkich dziedzinach. Spośród tych dzieł dziś skupimy się na Sumie Teologicznej, która traktuje m. in. o cnotach. Inicjatorem przetłumaczenia jej na język polski był ks. prałat Stanisław Bełch. On przełoz?ył traktat ,,Me?stwo” i wydał jako pierwszy tom w 1962 roku; potem przyszły dwa tomy o ,,Roztropnos?ci” i ,,Umiarkowaniu”. W tym ostatnim traktacie najpierw zbadano naturę umiarkowania, a także poddano pod osąd, czy w ogóle umiarkowanie jest cnotą, czy dotyczy tylko pożądań. ,,Umiarkowanie wyraża się w nieugiętym i mądrym panowaniu rozumu nad rozkoszą i innymi burzliwymi siłami ducha” – czytamy w artykule trzecim.
Święty Tomasz modlił się prosząc Boga: „Zachowaj mnie od zgubnego nawyku mniemania, że muszę coś powiedzieć na każdy temat i przy każdej okazji. Odbierz mi chęć prostowania każdemu jego ścieżek. Nie śmiem Cię prosić o lepszą pamięć, ale proszę Cię o większą pokorę i mniej niezachwianą pewność, gdy moje wspomnienia wydają się sprzeczne z cudzymi”. Czyż nie przemawia tutaj pokora, którą posiadają osoby ćwiczące się w cnocie umiarkowania.

Arleta Wencwel

Św. Tomasz z Akwinu - jest patronem dominikanów, księgarzy, studentów i teologów; opiekunem podczas sztormów. Papież św. Pius V ogłosił go w 1567 roku piątym Doktorem Kościoła. Papież Leon XIII ustanowił go w 1880 roku patronem uniwersytetów i szkół katolickich.