Kapliczka na granicy

Kapliczka na granicy 

Na środku Skweru Granicznego w Nowych Skalmierzycach stoi kapliczka przypominająca o cudzie eucharystycznym, jaki w tym miejscu się wydarzył.

Od kilku lat przy trasie Kalisz – Nowe Skalmierzyce funkcjonuje turystyczna atrakcja, jaką jest Skwer Graniczny będący upamiętnieniem istniejących tu niegdyś komory celnej i przejścia granicznego między zaborczymi państwami Rosją i Prusami. Od roku 2017 na środku tego skweru istnieje dodatkowy element, jakim jest stylizowana kapliczka zawierająca informacje o wydarzeniach, jakie zaszły w tym miejscu w roku 1780.

Na ścianach kapliczki zamieszczono informacje o listopadowej nocy tego roku, a także o wydarzeniach sprzed 100 lat, jakie związane były z powstaniem w Nowych Skalmierzycach parafii noszącej wezwanie Bożego Ciała. W nocy z 29 na 30 listopada 1780 r. doszło w parafii św. Katarzyny w pobliskich Skalmierzycach do profanacji i wykradzenia z kościoła paramentów liturgicznych wraz z Najświętszym Sakramentem.

Coś białego jak pierze

Nieznani sprawcy włamując się do tabernakulum w kościele w Skalmierzycach zabrali znajdujące się tam naczynia liturgiczne i Najświętszy Sakrament konsekrowany na niedawny odpust patronki parafii św. Katarzyny. 30 listopada parafianie zdążający na poranne nabożeństwo odkryli ślady włamania, o czym powiadomili miejscowego proboszcza, którym był syn burmistrza Kalisza ks. Stanisław Podbowicz. Idąc śladami włamania ksiądz pozbierał leżące przed kościołem komunikanty, jednak to nie były wszystkie.
Tegoż samego dnia przed wieczorem z Kalisza wracał 13–letni chłopiec Antoś Olejnik. Powożąc zaprzęgiem z czterech wołów spostrzegł, że woły nagle stanęły i jak to później zeznał „nijak iść nie chciały”. Gdy zszedł z wozu spostrzegł, że woły wąchają ziemię, gdzie leżało „coś białego jak pierze, co organista robi, a ksiądz ludziom w kościele daje”. Takie słowa małego woźnicy odnotowała późniejsza komisja duchowna. Nie mogąc kontynuować jazdy zaprzęgiem Antoni udał się pieszo do folwarku proboszcza i powiadomił służbę o zaistniałym zdarzeniu.

Dla większej chwały Boga

Proboszcz parafii polecił ks. wikaremu zabranie światła i wraz z czeladzią udanie się na miejsce postoju wołów. Na skalmierzyckich błoniach ks. wikariusz Walenty Dźwigorski pozbierał rozrzucony Najświętszy Sakrament i w blasku pochodni zaniósł Go do świątyni skalmierzyckiej. Już w najbliższe parafialne święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny zebrała się na plebanii skalmierzyckiej komisja trzech księży z Kalisza, która pod przewodnictwem ks. proboszcza Podbowicza dokonała przesłuchania chłopca, który szczegółowo opisał przebieg zdarzenia.

W podsumowaniu działań komisja napisała w protokole zamieszczonym w księdze Liber Motuorum słowa stwierdzające nadprzyrodzoność zdarzenia. „Niech Bóg za to będzie pochwalon, że co przez cały dzień traktowała droga, jadącym poznać się nie dał, to bydlętom niemym i małemu niewinnemu chłopcu objawił”. Zapisany protokół sporządzony został: „…dla większej chwały Boga pod przymiotem chleba rzetelnie przytomnego (czyli rzeczywiście obecnego) w Sakramencie Ołtarza, a dla zawstydzenia niewiernych i większej pobudki do czci i uszanowania wiernych własnymi rękami podpisujemy”. Powołana komisja w ten sposób przekazała potomnym swoją wiarę w to niezwykłe zdarzenie na błoniach skalmierzyckich.

Powstanie parafii

W 1815 r. ziemia skalmierzycka odgrodzona została komorą celną, a w miejscu niezwykłego zdarzenia stanęły słupy graniczne. Po zwycięskim powstaniu wielkopolskim zniknęły posterunki graniczne, a w 1925 r., gdy doszło do wydzielenia nowej parafii, na terenie której zaszły niezwykłe zdarzenia, chcąc je upamiętnić nadano jej wezwanie Bożego Ciała. W roku 1932 ówczesny proboszcz ks. Czesław Gmerek wybudował kaplicę poświęconą przez prymasa Augusta Hlonda.

W 1940 r. miała rozpocząć się budowa okazałego kościoła, czemu przeszkodził wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych trzeci proboszcz parafii, wielki czciciel Najświętszego Sakramentu, ks. kan. Franciszek Jeliński wobec przejęcia drugiego kościoła poewangelickiego poświęcił go czci Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a kościół Bożego Ciała bogato wyposażył we freski o treści Eucharystycznej. W oknach zainstalował cenne witraże z postaciami świętych. Powojenna rzeczywistość nie sprzyjała szerokiemu rozwojowi kultu Najświętszego Sakramentu, lecz dzięki zabiegom ks. prałata Edwarda Wawrzyniaka przywrócona została pamięć niezwykłych wydarzeń, czego wyrazem było wybudowanie wysokiej wieży z symbolami Eucharystycznymi, głoszącymi wieść o niezwykłych wydarzeniach zaszłych przed laty na terenie parafii.

100-lecie

Objęcie parafii przez ks. kanonika Zbigniewa Króczyńskiego w 2015 r. spowodowało niezwykłe ożywienie pamięci cudownych wydarzeń z roku 1780. Rozpoczęły się liczne działania zmierzające do szerokiego rozpropagowania treści i przebiegu zdarzenia z cudownym odnalezieniem Najświętszego Sakramentu. Odbywały się liczne konferencje historyczno – teologiczne. Zaczęły przybywać pielgrzymki, opracowano zapis filmowy tego zdarzenia, wydano książkę „Na drodze do sanktuarium”.

W roku 2024 ks. proboszcz wraz z parafianami rozpoczął szerokie przygotowania do jubileuszu 100-lecia parafii, które objęły całkowitą renowację wnętrza świątyni. Znacznie też rozbudziło się życie duchowe parafii poprzez liczne inicjatywy duszpasterskie i działające tu wspólnoty Żywego Różańca, Akcji Katolickiej, Arcybractwa Najświętszego Sakramentu. Od kilku lat istnieje przy kościele kaplica Wieczystej Adoracji. Parafia zasłynęła w Polsce z organizowanych corocznie Festiwali Świętych i Błogosławionych Ecce Homo.

W celu przygotowania obchodów 100-lecia parafii zawiązał się komitet organizacyjny, który postanowił przygotować Parafialny Kongres Eucharystyczny. Będzie on miał obfity duchowy przebieg z licznymi konferencjami i rekolekcjami. Nie zabraknie też wydarzeń artystycznych, w ramach których odbędzie się prawykonanie przez ostrowski chór hymnu „Skalmierzyckie błonia”. Koncertować też będzie chór św. Grzegorza, a gusta melomanów zapewne zadowoli koncert artystki Katarzyny Zawada. Podczas kongresu poświęcony zostanie też pamiątkowy dąb „Pielgrzym Nadziei” nazwany tak dla upamiętnienia obchodzonego w Kościele Roku Jubileuszowego.

Rekolekcje Kongresowe przeprowadzi znany dominikanin o. Tomasz Grabowski z Poznania. Z kolei celebracje uroczystości Bożego Ciała poprowadzi ks. bp Romuald Kujawski. Natomiast centralnym uroczystościom 100-lecia parafii 22 czerwca przewodniczyć będzie biskup kaliski Damian Bryl. Owocem Parafialnego Kongresu Eucharystycznego ma być uroczyste ogłoszenie przez ks. biskupa powstania Sanktuarium Bożego Ciała Diecezji Kaliskiej w Nowych Skalmierzycach. Z prośbą o takie sanktuarium, szerzące kult Najświętszego Sakramentu, zwrócił się ks. kanonik Króczyński składając władzy duchownej stosowne dokumenty, uzasadnienia i słowa poparcia szerokiego grona parafian. 

Jerzy Wojtczak