TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 19:47
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Historia i archeologia Jerozolimy (X)

Historia i archeologia Jerozolimy (X)

Jerozolima stała się w I w. po Chr. siedzibą pierwszej gminy chrześcijańskiej w Imperium Rzymskim, której początek dali Apostołowie po Zesłaniu Ducha Świętego (Dz 2, 42-47). Dokonywali cudów i nauczali na terenie świątyni.

Działalność Apostołów pociągała to za sobą konflikty i prześladowania ze strony arystokracji kapłańskiej miasta i Sanhedrynu. Prześladowani wyznawcy Chrystusa uciekali z Jerozolimy i rozprzestrzeniali nową wiarę na innych terenach. Pierwsi z nich dotarli do Fenicji, na Cypr i do Antiochii w Syrii. W 37 r. po Chr zginął ukamienowany przez członków synagogi koło Bramy Damasceńskiej diakon św. Szczepan, który stał się pierwszym chrześcijańskim męczennikiem.


Chrześcijanie w Jerozolimie
Gmina Jerozolimska działała pod przewodnictwem Apostołów: św. Jakuba, brata Pańskiego, pierwszego biskupa Jerozolimy, św. Piotra i św. Jana. Na samym początku liczyła około 120 osób. Jej miejscem zebrań i odprawiania liturgii był Wieczernik. Do gminy należeli zarówno Hebrajczycy - chrześcijanie pochodzący z Judei i Galilei, mówiący po aramejsku, jak i Helleniści - wierni pochodzący z diaspory i używający języka greckiego. To z Jerozolimy wyszli pierwsi misjonarze, głoszący Ewangelię mieszkańcom Judei, a później także innych zakątków świata śródziemnomorskiego. Około 50 r. po Chr. miał miejsce Sobór Jerozolimski, na którym Apostołowie ustalili reguły, którymi mają się kierować chrześcijanie nawróceni z pogaństwa. Nie musieli odtąd przestrzegać przepisów Prawa Mojżeszowego i dokonywać obrzezania. Dekret apostolski dotarł do gmin założonych poza Jerozolimą (Dz 15, 28-29). Mimo prześladowań gmina jerozolimska rozwijała się pomyślnie. Izraelski archeolog, prof. Beniamin Mazar odkrył na południe od Wzgórza Świątynnego pozostałości schodów prowadzących do świątyni, na których nauki głosił Jezus, a potem także Apostołowie, a także rytualną łaźnię, z której korzystali zarówno Żydzi, jak i chrześcijanie. W 62 r. po Chr. św. Jakub został stracony z rozkazu arcykapłana Ananosa.
Chrześcijanie przebywali w Jerozolimie aż do powstania żydowskiego w 66 r. po Chr., kiedy to pomni proroctwa wypowiedzianego przez Chrystusa uciekli za Jordan, do miasta Pella. Był to koniec pierwotnej gminy jerozolimskiej, wywodzącej się w znacznej części z nawróconych wyznawców judaizmu. Czterdzieści lat dzielących śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa od wojny żydowskiej było czasem narastającego napięcia w Judei i w Jerozolimie. W Twierdzy Antonia stacjonował na stałe rzymski garnizon złożony z żołnierzy oddziałów pomocniczych.


Rewolucjonizujące grupy
W Jerozolimie działał radykalny odłam zelotów, sykaryjczycy. Stosowali oni terror, mordując skrytobójczo ludzi na ulicach miasta. Zwracali się przeciwko przedstawicielom żydowskiej elity. Ich pierwszą ofiarą był arcykapłan Jonatan. W Judei pojawiły się rewolucjonizujące grupy, które wzniecały niepokoje. Wśród nich wyróżniał się tzw. Prorok Egipski, który około 58 roku skupił wokół siebie 30 tys. zwolenników. Prokurator Feliks w porę wyprowadził oddziały pomocniczej piechoty z miasta i rozbił gromadzących się buntowników. Prorokowi udało się zbiec, a jego pozostali zwolennicy rozproszyli się. Spokój nie został jednak przywrócony. W całej prowincji mnożyły się napady na bogatych i możnych. Prokuratorzy, którzy nastali po Festusie zaognili tylko sytuację zdzierstwami podatkowymi i rozszerzaniem korupcji.
Władze rzymskie nie radziły sobie z pilnowaniem porządku i wtedy namiestnikiem Judei został Gesjusz Florus, protegowany Poppei, któremu przypadło w udziale zadanie zbierania znacznie podwyższonych podatków. Imperium potrzebowało pieniędzy na odbudowę stolicy, a skorumpowany Florus chciał się obłowić. Sięgnął więc do skarbca Świątyni Jerozolimskiej. Próba zabrania z niego 15 talentów doprowadziła do wybuchu powstania. W Jerozolimie doszło do walk z rzymskim garnizonem. Od wiosny 68 roku toczyły się walki pomiędzy różnymi grupami rebeliantów. Na początku w Jerozolimie władzę przejął Jan z Giszali. Jego zwolennicy dopuszczali się rabunków i mordów na przedstawicielach elity. Przeciw Janowi wystąpił arcykapłan Ananos. Zwolennicy Jana mianowali na jego miejsce rolnika imieniem Fanni, co dla kręgów konserwatywnych Jerozolimy było świętokradztwem. Wybuchły walki pomiędzy stronnictwami, Jan wezwał na pomoc Idumejczyków i przy ich pomocy zdobył świątynię, zabijając Ananosa i innego arcykapłana, imieniem Jezus. Na wiosnę 69 roku Jerozolima była faktycznie podzielona pomiędzy kilku rywalizujących ze sobą watażków. Eleazar, syn Szymona opanował zewnętrzny dziedziniec Świątyni. Jan z Giszali trzymał w swoim ręku dziedziniec zewnętrzny. Natomiast Szymon bar Giora zajął Górne i Dolne Miasto. Walki pomiędzy nimi toczyły się głównie o Wzgórze Świątynne. Mimo trwającej wokół rzezi i latających pocisków, wierni przychodzili tłumnie do świątyni, by składać ofiary i modlić się. Wielu poniosło śmierć, trafionych pociskami, bądź zabitych w potyczkach.

Ostateczne zniszczenie miasta
W 70 r. po Chr., po kilku latach walk w Judei, Tytus wyruszył z Cezarei w kierunku Jerozolimy. Wiódł legiony, wojska pomocnicze i siły sprzymierzonych królów. Zbliżył się do Jerozolimy i rozbił obozy legionów na Górze Skopos i na Górze Oliwnej. Zaczynała się właśnie największa i najkrwawsza w starożytności bitwa o miasto. Jerozolima była wypełniona pielgrzymami, którzy przybyli na Święto Paschy. Po walkach Rzymianie przystąpili do szturmu świątyni. Rozgorzała bitwa, powstańcy podpalili portyki świątynne, następowały po sobie rzymskie ataki i kontrataki buntowników. Zginęło kilka tysięcy starców kobiet i dzieci zgromadzonych na dziedzińcu. W końcu przybytek stanął w płomieniach podpalony przez rzymskiego żołnierza. Zachowana u Sulpicjusza Sewera relacja Tacyta zaświadcza, że było to działanie nastawione na zniszczenie ośrodka żydowskiego oporu. Rzymianie zdołali wynieść bogate łupy ze świątyni. Po jej zdobyciu rozgorzały jeszcze raz walki w Starym Mieście. Toczyły się one o każdy dom, a także w tunelach pod ulicami. Mieszkańcy umierali z głodu i chorób, wystąpiły przypadki ludożerstwa.
W końcu 8 września 70 roku miasto zostało opanowane przez wojska rzymskie. Resztki Jerozolimy zostały zburzone. W mieście utworzono obóz legionu X Fretensis. Wojnę oficjalnie uznano za zakończoną. Żydzi w całym Imperium musieli odtąd płacić specjalny podatek, przeznaczony na utrzymanie świątyni Jowisza na Kapitolu. Łupy z Jerozolimy posłużyły do sfinansowania wielkich inwestycji budowlanych Wespazjana: Koloseum, Forum Pokoju i Łuku Tytusa w Rzymie. Archeolodzy odnaleźli sporo śladów oblężenia i zniszczenia Jerozolimy przez rzymskiego wojska w 70 r. po Chr. Wiele domów odkrytych na terenie Nowego Miasta i Miasta Dawidowego nosi ślady zniszczeń i pożarów. Na podłogach wielu z nich znaleziono monety wybijane przez rebeliantów w czasie powstania. W jednym z domów odnaleziono kości ręki należące do młodej kobiety. W wielu miejscach leżały groty strzał i inne elementy uzbrojenia. W pobliżu północnego muru miasta archeolodzy odkryli setki rzymskich pocisków do katapult w miejscu, gdzie Rzymianie uczynili wyłom w fortyfikacjach. W okolicach Muru Zachodniego znaleziono stos kamieni zrzuconych ze szczytu platformy świątyni na dół w czasie oblężenia.

Szymon Modzelewski

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!