Fundusz Sprawiedliwości

Fundusz Sprawiedliwości

Od 18 do 24 lutego obchodzony był Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem. Jego koordynatorem było Ministerstwo Sprawiedliwości, które powołało Fundusz Sprawiedliwości, by pomóc pokrzywdzonym obywatelom.

W ubiegłym wydaniu „Opiekuna” podjęłam temat pomocy prawnej, która jak się okazuje nie zawsze musi być poza zasięgiem tych, których na nią nie stać. Państwo wyszło na przeciw tym wszystkim, których nie stać na pomoc, a jej potrzebują. Dzisiaj przybliżymy państwu zagadnienie, które od kilku tygodni pojawia się w telewizji w bloku reklamowym. W czasie krótkiego splotu dowiadujemy się, że jest coś takiego jak Fundusz Sprawiedliwości. I tutaj również jest to ukłon państwa w kierunku obywateli. 12 lutego 2003 roku ustanowiono 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw. W ustawie wskazano na potrzebę stałego monitorowania sytuacji osób pokrzywdzonych przestępstwem i działań na rzecz poprawy ich położenia.

Bezpieczeństwo obywateli
Powinniśmy wiedzieć, że jednym z podstawowych zadan? każdego pan?stwa jest zapewnienie swoim obywatelom bezpieczen?stwa. Państwo powinno dbać o to, abyśmy nie stali sie? ofiarami przeste?pstw, a w razie gdyby do tego doszło, powinno ono udzielić nam pomocy oraz schwytać i ukarać sprawco?w. Niby to oczywiste, ale jakże mało mamy wiedzy na temat, co nam przysługuje i gdzie powinniśmy udać się po pomoc. Nie trudno sobie wyobrazić, że za każdym nawet najmniejszym przestępstwem idą różnego rodzaju trudności życiowe, jak choćby pogorszenie stanu zdrowia, czy wyrza?dzone szkody maja?tkowe. Często jest to poczucie krzywdy i straty moralnej. Oczywiste jest, z?e sprawca przeste?pstwa powinien byc? zobowia?zany do naprawienia szko?d, kto?re swoim bezprawnym działaniem wywołał. Niestety, z ro?z?nych wzgle?do?w, nie zawsze jest to moz?liwe.

Na pomoc pokrzywdzonym
Zacznijmy od tego, czym w ogóle zajmuje się omawiany fundusz i kto może liczyć na pomoc. Zadaniem Funduszu Sprawiedliwości jest niesienie pomocy osobom, które znalazły się w trudnym okresie życia. I tą pomoc możemy podzielić na cztery sektory. A mianowicie: pomoc pokrzywdzonym, przeciwdziałanie przemocy, pomoc postpenitencjarna, a także wsparcie OSP (Opieka Funduszu Sprawiedliwości). Natomiast tymi, którzy mogą ubiegać się o pomoc z funduszu są ci, wszyscy którzy doświadczyli przemocy fizycznej i psychicznej, ich rodziny oraz najbliżsi. Ponadto o pomoc mogą zwrócić się także osoby, które stały się ofiarą włamania z kradzieżą, wypadków drogowych. A także ci, których skrzywdzono poprzez uchylanie się powoda od płacenia alimentów. Nie można tutaj pominąć osób, które są chore, niepełnosprawne, także te znajdujące się w stanie wegetatywnym, a co za tym idzie znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej. Na wsparcie mogą liczyć także podejmujący terapię uzależnień. No i oczywiście dzieci, które bardzo często wymagają wsparcia. Tak więc program nie skupia się tylko na osobach, które doświadczyły przemocy, ale przewiduje także wsparcie tym, którzy są w jakikolwiek sposób zagrożeni.

Wsparcie moralne i rzeczowe
Często osoby, które doświadczyły przemocy fizycznej czy psychicznej i nie wiedzą, gdzie mają zwrócić się o pomoc. Bardzo często boją się po prostu podjąć jakiekolwiek kroki. Przykładem jest chociażby sytuacja, którą widzimy w krótkim filmie reklamowym w telewizji. Kobieta wraz z dzieckiem drży kiedy słyszy kroki nadchodzącego, nietrzeźwego męża. Boi się o siebie i dziecko. Inna ze scen ukazuje kobietę, która dla ratowania zdrowia męża zaciągnęła dług, który okazał się wielką tragedią. Pożyczkodawcami byli lichwiarze. Teraz boi się o spłacenie zaciągniętego długu z ogromnymi kosztami. Wiele jest takich sytuacji, a ofiara po prostu boi się coś zrobić, by odmienić swoją codzienność czy swoją sytuację. Powodem tych obaw często jest brak możliwości finansowych. I tutaj właśnie fundusz pomaga w takich sytuacjach. Wsparcie moralne, czy otrzymane środki mogą stać się motorem napędowym do lepszego życia.

Zadania funduszu wobec pokrzywdzonych
W ramach tego programu wsparcie oso?b pokrzywdzonych przeste?pstwem oraz oso?b im najbliz?szych obejmuje organizowanie i finansowanie pomocy prawnej, organizowanie i finansowanie pomocy tłumacza w celu udzielenia pomocy prawnej osobie uprawnionej, jez?eli nie włada w wystarczaja?cym stopniu je?zykiem polskim, do czasu wszcze?cia poste?powania przygotowawczego. Tutaj również organizowanie i finansowanie pomocy tłumacza je?zyka migowego lub tłumacza - przewodnika w celu udzielenia pomocy prawnej. Fundusz zapewnia również pokrycie koszto?w zwia?zanych z psychoterapia?, pomoca? psychiatryczna? lub psychologiczna?. Pokrywa koszty s?wiadczen? zdrowotnych (w tym rehabilitacyjnych), lekarstw, wyrobo?w medycznych, w tym materiało?w opatrunkowych, przedmioto?w ortopedycznych oraz s?rodko?w pomocniczych, w zakresie niezbe?dnym w procesie. Ponadto zadaniem jest również pokrywanie koszto?w zwia?zanych z kształceniem w szkołach i przedszkolach publicznych, w tym w ramach indywidualnego nauczania. Pokrywanie koszto?w zwia?zanych z opieka? nad dziec?mi w z?łobkach i klubach dziecie?cych prowadzonych przez gminy w oparciu o przepisy ustawy z 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziec?mi w wieku do lat 3. Pokrywanie koszto?w czasowego zakwaterowania lub udzielania schronienia. Poszkodowani mogą liczyć także na finansowanie okresowych dopłat do biez?a?cych zobowia?zan? czynszowych, itp. A także na usługe? dostosowania lokalu mieszkalnego do potrzeb osoby pokrzywdzonej przeste?pstwem w przypadku, gdy utrata sprawnos?ci fizycznej nastąpiła w wyniku przeste?pstwa. Nie sposób wymienić wszystkich świadczeń, jakie może uzyskać osoba pokrzywdzona przestępstwem. Podsumowując środki z funduszu pomogą w znacznej mierze jeśli chodzi o pomoc medyczną, spotkania z psychologami, rehabilitację, opiekę prawnika lub wsparcie materialne. Osoby, które były świadkami przestępstw również znajdą tu pomoc.

Przeciwdziałanie przyczynom przestępczości
Zadaniem Funduszu Sprawiedliwości jest nie tylko pomoc pokrzywdzonym, ale przeciwdziałanie jej przyczynom. W programie znajdują się także działania w szerzeniu wiedzy na tematy wychowawcze, informacyjne czy socjalizacyjne. Zapobieganie ma również na celu uświadomienia o skutkach, jakie niesie stosowanie przemocy zarówno dla ofiar, jak i potencjalnych sprawców. W tym przypadku z zakresu funduszu mogą działać takie profile jak: kampanie informacyjne i promocyjne, akcje wychowawcze i inspiracyjne dla młodzieży, ale także dla całych rodzin i osób dorosłych oraz readaptacja społeczna sprawców. Jeśli mowa o sprawcach, to i w tej kwestii Fundusz Sprawiedliwości nie pozostaje bierny. Otóż kolejnym filarem funduszu jest pomoc postpenitencjarna dla byłych więźniów, która obejmuje nie tylko samych pozbawionych wolności wychodzących z zakładów karnych ale także ich rodziny. Dzięki funduszowi byli więźniowie mogą liczyć na pomoc w adaptacji do życia na wolności.

Liczby mówią same za siebie
Nie znalazłam statystyk za rok 2018, ale dla przykładu podam wskaźniki z roku 2017, w którym liczba osób pokrzywdzonych przestępstwem wyniosła ok. 220 tys., z czego ok. 8 procent stanowiły dzieci. A 13,3 procent stanowiły osoby pokrzywdzone w wyniku oszustw. Sieć ośrodków pomocy pokrzywdzonym cały czas się rozrasta. Obecnie dostępnych jest 39 ośrodków pomocy Funduszu Sprawiedliwości wraz z punktami lokalnymi w całej Polsce, których jest ok. 340. W tych miejscach jest świadczona pomoc prawna dla osób pokrzywdzonych przestępstwem. Wystarczy się zgłosić: przyjść, zadzwonić, napisać e-maila. Fundusz dostosowuje formę pomocy indywidualnie do konkretnego przypadku, z którym zgłasza się dana osoba. Jednakże trzeba pamiętać, by taką pomoc otrzymać trzeba się najpierw zgłosić. Na początku odbywa się spotkanie z osobą pierwszego kontaktu, przeanalizowanie sytuacji w jakiej ktoś się znajduje i jakiej pomocy potrzebuje. A potem Fundusz Sprawiedliwości, zgodnie ze swoją ideą, jak najszybciej udzieli pomocy.

Arleta Wencwel