Francuskie tajemnice Marii Magdaleny

Francuskie tajemnice Marii Magdaleny

Choć najpopularniejsze imieniny Magdaleny przypadają 29 maja, nie mają nic wspólnego z najsłynniejszą uczennicą Chrystusa Marią Magdaleną, która obchodzi swe święto 22 lipca. Majowe imieniny Magdaleny to jednak całkiem dobra okazja, by opowiedzieć o relikwiach niezwykłej świętej z Magdali. Tym bardziej, że w powszechnej świadomości zdają się one nie istnieć.

Nie będę przedstawiać biografii Świętej, skupię się wyłącznie na najważniejszych aspektach jej życiorysu. Po pierwsze Maria Magdalena, nie nosiła dwóch imion. Miała na imię po prostu Maria, a ponieważ pochodziła z miasta Magdala, nazywano ją Magdaleną. Tak jak dziś Marię z Poznania, można by nazwać Marią Poznanianką. Miasteczko Magdala istnieje do dziś jako Migdal (zwanym też El-Me-Dżel), położone jest nad samym Jeziorem Galilejskim i oddalone zaledwie o 5 km od Tyberiady. Jako ciekawostkę dodam, iż Józef Flawiusz, kronikarz żydowski, odnotował, że Magdala w I wieku liczyła sobie aż 4000 mieszkańców. Po drugie, Maria Magdalena nie była prostytutką. W 1969 roku papież Paweł VI oficjalnie oczyścił imię Marii Magdaleny i jej niechlubną tradycję. W 1978 roku zaś, z brewiarza rzymskiego wyeliminowano inwokacje o Marii, jako pokutnicy i wielkiej grzesznicy. Za sprawą papieża Grzegorza I Wielkiego, Maria z Magdali zaczęła być utożsamiana z ewangeliczną siostrą Marty z Betanii i Łazarza. Święty Hipolit, teolog z III wieku, nazwał Marię Magdalenę Apostołką Apostołów, a benedyktyn Rabanus Maurus żyjący w IX wieku – za równą Apostołom. Za Apostołkę Apostołów Maria Magdalena uznawana jest też przez Kościół Prawosławny.

Efeski grób i francuska zagadka
Maria Magdalena wraz Maryją, Janem Ewangelistą i innymi uczniami, w czasie prześladowań jerozolimskich chrześcijan, ukryła się ponoć na jakiś czas w Efezie. Nasza Święta miała mieszkać tam do końca życia i właśnie w Efezie zostać pochowana. Tradycja prawosławna zaś dodaje, iż w Efezie wzniesiono bazylikę ku jej czci. Za czasów panowania Leona Filozofa (IX/X wiek), Efez został zdobyty przez Turków, toteż relikwie Apostołki Apostołów, dla bezpieczeństwa wywieziono do Konstantynopola. Gdy zaś w stolicy Bizancjum w 1204 roku pojawili się krzyżowcy, jej relikwie wywieziono do Francji, gdzie znajdują się do dziś. Problem w tym, że jedne źródła podają, iż dotarły one do burgundzkiego Vézelay, a inne, że do Saint Maximin La Sainte Baume w Prowansji. Dziś relikwie Świętej z Magdali czczone są i w Prowansji i w Burgundii.

Prowansalska legenda i Wielka Rewolucja Francuska
Prowansalska legenda głosi, iż w czasie prześladowań jerozolimskich chrześcijan, Żydzi zapędzili Magdalenę, jej siostrę Martę, brata Łazarza i trzech innych wyznawców Chrystusa (Maksyminusa, Marcellusa i Cedoniusza uzdrowionego przez Pana ze ślepoty) na zdezelowany, stary statek, cumujący najpewniej w Jaffie. Następnie wypchnęli go w morze, skazując Jezusowych uczniów na pewną śmierć. Pomimo tego, iż statek miał połamane maszty i pozbawiony był steru, wiatr Boży łagodnie poprowadził go aż do południowych wybrzeży dzisiejszej Francji, ściślej rzecz ujmując w okolice dzisiejszej Marsylii. Gdy uczniowie dobili do wybrzeży ówczesnej Galii wyszli na brzeg i natychmiast wyruszyli ewangelizować tubylców. Maria Magdalena dotarła do okolic współczesnego Saint Maximin la Sainte Baume i zamieszkała w jednej z tamtejszych grot jako pustelnica i pokutnica. Tam też umarła, a lokalni mieszkańcy pochowali ją w pobliżu jej skalnej pustelni. W XIII wieku odnaleziono tam jej doczesne szczątki, które jak podają źródła wydawały piękną, kwiatową woń i których autentyczność, jeszcze w tym samym stuleciu, została poświadczona przez papieża. Do prowansalskich relikwii Magdaleny przybył w 1254 roku sam Ludwik IX (wielki kolekcjoner relikwii) wraz z historykiem z Szampanii, hrabią de Joinville’m. Ten ostatni zapisał wtedy w swej kronice następujące słowa: „Przybyliśmy do miasta Aix w Prowansji, by czcić Świętą Magdalenę, która spoczywa o dzień drogi stamtąd. Dotarliśmy do miejsca zwanego Baume, na bardzo stromej i urwistej skale, w której, jak powiadają, Święta Magdalena długo mieszkała w pustelni”. W 1279 roku, król Sycylii, Karol II, hrabia Prowansji, oddzielił czaszkę Marii oraz jej kość ramieniową i oprawił w kosztowne relikwiarze, w których do dziś spoczywają w bazylice jej imienia w Saint Maximin La Sainte Baume. Pozostałe kości i popioły złożono do urny, która zaginęła w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

Relikwie burgundzkie
Istnieje teoria w świetle której, relikwie Magdaleny przybyły do Prowansji z Konstantynopola już między VIII a IX wiekiem i przechowywane były przez pewien czas w klasztorze prowansalskich dominikanów (klasztorze, który pod koniec minionego wieku obchodził jubileusz swojego tysiąclecia). Kiedy w VIII wieku, Prowansję zaczęli najeżdżać Arabowie, w progu burgundzkiej świątyni w Vézelay stanął pewnego dnia benedyktyński mnich z tajemniczą skrzynką i oświadczył miejscowym kapłanom, iż wewnątrz znajdują się szczątki Świętej z Magdali, które udało mu się ocalić przed arabskimi agresorami. Mieszkańcy Vézelay nie tylko natychmiast zaopiekowali się domniemaną relikwią, ale również tak ją pokochali, że postanowili wznieść dla niej wspaniałą świątynię, która zresztą istnieje w mieście do dziś. Do dziś również czczone są przechowywane w jej murach szczątki uważane za relikwie Apostołki Apostołów. Tak jak już wstępnie wspominałam, w XIII stuleciu, w Saint MaximinLa Sainte Baume, odkryto alabastrowy sarkofag z informacją, iż wewnątrz niego znajdują się doczesne szczątki Marii Magdaleny. Jak mówią miejscowe, ówczesne dokumenty, odkryte kości Świętej wydawały, piękną kwiatową woń. Przypomnę jeszcze, że wkrótce też zostały zbadane przez legatów papieskich i uznane za autentyczne przez Stolicę Apostolską. Niektóre źródła podają, iż sarkofag odnaleziono w ruinach, dawnej miejscowej świątyni, zakopane i zamurowane pod ołtarzem. Czy oznacza to jednak, że szczątki przechowywane w Burgundii nie należały do Magdaleny?
Jak pokazuje historia relikwii, w czasie rozmaitych najazdów stwarzających zagrożenie dla świętych szczątków, wielokrotnie w najrozmaitszych miejscach świata, zakopywano relikwie pod ołtarzami świątyń. Uczyniono tak m.in. z kośćmi Jana Chrzciciela na bułgarskiej wyspie Świętego Iwana, a także z pasem Maryi w syryjskim Homs. Bardzo prawdopodobny wydaje się fakt, iż to samo zrobiono z relikwiami Świętej z Magdali. Możliwe jednak, iż przed ich zakopaniem, część szczątków odłączono i ukryto – na wszelki wypadek – w innym, odległym miejscu, jakim mogło być choćby i Vézelay.

Twarz Marii Magdaleny?
W 2017 roku profesor Philippe Charlier, opierając się na technikach medycyny sądowej zrekonstruował twarz św. Marii z Magdali. Oczom świata ukazały się delikatne rysy twarzy, charakterystyczne dla rasy śródziemnomorskiej, kobieta w średnim wieku o ciemnych włosach i wystających kościach policzkowych. Prace nad rekonstrukcją prowadziła grupa badaczy z Uniwersytetu Wersalskiego koordynowana przez profesora Charlier. Opierali się oni na relikwiach czczonych w bazylice pod wezwaniem Świętej Marii Magdaleny w Saint Maximin LaSainte Baume. Czaszki nie wyjęto z relikwiarza, ale wykonano 400 fotografii, tak, aby badacze mogli stworzyć jej trójwymiarową wersję. Następnie, kości przyobleczone zostały w tkankę mięśniową i tłuszczową, i okryte skórą o kolorycie śródziemnomorskim. - Niezwykle trudno jest orzec o autentyczności relikwii – powiedział dziennikarzom profesor Charlier. - To przypadek nieporównywalny do innych postaci historycznych, np. z XVII wieku, gdzie dysponujemy ich portretami, znamy pochodzenie, itp. Sprawa Marii Magdaleny pozostaje jeszcze otwarta.