19. dzień lutego 2023

19. dzień lutego 2023

19 lutego, w nawiązaniu do przypadającej w tym dniu rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, obchodzimy Dzień Nauki Polskiej, czyli święto państwowe poświęcone upamiętnieniu dokonań polskich naukowców i ich dążeń do poznania prawdy. Zawierzmy więc Świętemu Józefowi ludzi nauki i ich dzieło szukania prawdy.

Rozważanie
Kiedy myślimy o ludziach nauki mogą nam przychodzić na myśl różni święci, tacy jak Augustyn czy Tomasz z Akwinu, ale raczej nie będziemy myśleć o św. Józefie, który nie pozostawił po sobie nie tylko żadnego traktatu naukowego, ale choćby i jednego swojego słowa. I może rzeczywiście nie musiał nam go zostawiać, bo jak słusznie zauważył amerykański trapista Thomas Keating: „Cóż mógłby on rzec? Bóg Ojciec powiedział tylko jedno Słowo, które było jego odwiecznym Synem, nie miał już nic więcej do powiedzenia. Czyż przybrany ojciec Jego Syna mógł powiedzieć coś więcej? Sam Jezus jest wszystkim, co Józef mógłby nam zakomunikować”.

Komunikuje nam więc św. Józef nie traktaty teologiczne, ale ich sedno, czyli Jezusa. Możemy jednak przyglądając się jego życiu nieco zweryfikować zbyt często i łatwo przyjmowaną narrację, a mianowicie, że nasz bohater był jakimś podrzędnym rzemieślnikiem i nie można sytuować go jako antytezy do wiedzy i nauki. Trzeba uczciwie powiedzieć, że Ewangelie, które poświęcają Świętemu Józefowi 26 wersetów i wymieniają jego imię 14 razy, nie dają nam wielkiej wiedzy o jego zawodzie. Z pomocą przychodzi nam o. Augustyn Pelanowski, który tłumaczy: „U Mateusza czytamy, że Jezus był synem cieśli (Mt 13, 55) Grecki język użył określenia „syn cieśli”, a słowo „cieśla” - ho tekton oznacza kogoś, kto obrabia drzewo, kto jest stolarzem, ale też budowniczym, również kogoś, kto jest mistrzem w swoim fachu (…). Jean Francois Six pisze, że „cieśle uchodzili za grupę ludzi szczególnie rozwiniętych umysłowo. W przypadku jakiegoś trudnego zagadnienia mawiano zwykle: „Czyż nie ma wśród nas jakiegoś cieśli, syna cieśli?” Cieśle byli w tamtej kulturze tym, czym w naszej byli drukarze: ludźmi otwartymi, przejętymi nowymi ideami”. Trzeba więc pogłębionego spojrzenia na św. Józefa. Nie był zwykłym wiejskim partaczem, klecącym rozwalające się lepianki, ale człowiekiem posiadającym odpowiednią wiedzę. Żeby budować nawet najprostsze domy, potrzeba mieć znajomość podstaw fizyki i geometrii, sztuki architektonicznej posługującej się obliczeniami matematycznymi”. Widzimy więc, że z całym szacunkiem dla wszystkich wykonujących nawet najprostsze i nieskomplikowane prace, św. Józef musiał posiadać przede wszystkim sporą wiedzę i mądrość. Jeden z Ojców Kościoła, św. Justyn (100-166) twierdził też, że św. Józef wykonywał własnoręcznie narzędzia rolnicze i gospodarcze, takie jak drewniane sochy i jarzma na woły. Tutaj możemy sobie przypomnieć słowa Jezusa, o „Jego jarzmie, które jest słodkie” i od razu nam się rozjaśnia, skąd Jezusa miał wiedzę, które jarzma są słodkie, a które ranią grzbiet pociągowego zwierzęcia: pewnie niejedno takie jarzmo wykonał ze swoim ziemskim ojcem Józefem. Dodajmy wreszcie, że jeśli Józef był budowniczym, to pewnie równie dobrze jak z drewnem radził sobie pewnie i z kamieniem (a Jezus miał wyobrażenie domów budowanych na skale i na piasku). Nie ma więc wątpliwości, że Józef był człowiekiem mądrym i rozwijającym swoją wiedzę i umiejętności. 

Ojciec Pelanowski idzie jeszcze dalej w swoich rozważaniach. Mówi o całych generacjach chłopców żydowskich, którzy od początku Izraela zajmowali się nauką czytania, pisania, rozumienia analizowania i komentowania treści objawionych w Piśmie. Mówi o tym, że przed każdym mędrcem trzeba było wstawać z szacunku, ten jednak, kto pracował fizycznie, nie musiał wstawać przed największym nawet mędrcem. Pracujący na życie własnymi rękami byli bardziej szanowni niż zamykający się w bezczynnej religijności. Stąd szanujący się rabini parali się pracą ręczną. Na przykład Paweł z Tarsu wyrabiał namioty, inni rabini trudnili się też cechem budowlanym. Być może więc i Święty Józef był rabinem, o którego pracy fizycznej wiemy, ale jego poglądy możemy zrekonstruować z nauczania Jezusa.

Zawierzmy więc temu dyskretnemu mędrcowi wszystkich ludzi nauki i dzieło szukania prawdy.

Zawierzenie
Józefie Święty, jaką ty miałeś 
ogromną wiarę i zaufanie Bogu, 
że potrafiłeś przyjąć tak niepojętą Tajemnicę.
Ty w milczeniu wsłuchiwałeś się w dialog
młodego Jezusa z uczonymi w Piśmie w świątyni.
Ty wprowadziłeś w dorosłość tego, 
który nazwał siebie Drogą, Prawdą i Życiem.
Tobie zawierzamy wszystkich ludzi nauki
i ich dzieło odkrywania prawdy.
Naucz ich cichości i zasłuchania w każde Boże natchnienie. Amen.

Modlitwa
Litania do św. Józefa

ks. Andrzej Antoni Klimek
Książka: Rozważania o św. Józefie