Dzieło Ducha Świętego w liturgii

Liturgia jako działanie Boga względem ludzi, których On pragnie zbawić oraz jako wylanie Jego zbawiającej miłości na cały wszechświat, jest czynem Boga w Jezusie Chrystusie. Oznacza to, że liturgia jest człowiekowi dana przez Boga w sposób całkowicie darmowy jako bezinteresowny dar wypływający z Bożej miłości. W każdym działaniu liturgicznym uczestniczy cała Trójca Święta: Ojciec, Syn i Duch Święty. 

W liturgii Kościoła trzeba odkryć i zobaczyć miejsce i rolę Ducha Świętego. Bóg Ojciec swoje odwieczne plany miłości zbawiającej względem ludzkości realizuje przez swego Syna w Duchu Świętym. Zesłanie Ducha Świętego inauguruje chrześcijańską liturgię. Zebrani w dzień Pięćdziesiątnicy widząc dzieła Boże zaczęli Go wychwalać. Kult staje się możliwy przez wydarzenie z zewnątrz, przez Ducha Świętego. Od tego dnia Duch Święty uobecnia to, co uczynił Jezus od swojego wcielenia. Duch Święty ożywia całe dzieło Chrystusa i czyni to przez liturgię. On jest pierwszym „animatorem” liturgii – gromadzi wierzących, tworzy zgromadzenie liturgiczne, staje się źródłem wewnętrznej komunii w zgromadzeniu liturgicznym, pełni rolę mistagoga i uświęciciela. Duch Święty jest zasadą całego uwielbienia dokonującego się w liturgii, udziela daru nowego życia i w końcu prowadzi liturgię do całkowitego wypełnienia się w Niebieskim Jeruzalem.

Sobór Watykański II w Konstytucji o liturgii Sacrosanctum concilium o działaniu Ducha Świętego napisał tylko i aż jedno zdanie. W numerze szóstym dokumentu czytamy, że wszystkie dzieła liturgiczne dokonują się w mocy Ducha Świętego. Tylko jednio krótkie zdanie, ale mówiące wszystko o działaniu Ducha Świętego. Stwierdzenie to jednoznacznie podkreśla, że wszystkie sakramenty, wszystkie działania liturgiczne są skuteczne dzięki obecności i działaniu Ducha Świętego.

Znacznie szerzej obecność i działanie Ducha Świętego w liturgii omawia Katechizm Kościoła Katolickiego. Na początku Katechizm zwraca uwagę, że „W liturgii Duch Święty jest wychowawcą wiary ludu Bożego, sprawcą „cudownych dzieł Bożych”, którymi są sakramenty Nowego Przymierza. Jest pragnieniem i dziełem Ducha w sercu Kościoła, abyśmy żyli życiem Chrystusa Zmartwychwstałego. Gdy spotyka On w nas odpowiedź wiary, którą wzbudził, urzeczywistnia się prawdziwe współdziałanie; przez nie liturgia staje się wspólnym dziełem Ducha Świętego i Kościoła”. Działanie Ducha Świętego w liturgii Katechizm przedstawia w czterech tezach, odnosząc się do Jego działania w całej historii zbawienia. Najpierw Duch Święty przygotowuje Kościół na przyjęcie Chrystusa. Każda celebracja liturgiczna jest prawdziwym spotkaniem Chrystusa z Kościołem, które dokonuje się w „jedności Ducha Świętego”. On przygotowuje zgromadzoną wspólnotę na spotkanie i na przyjęcie Chrystusa. Potem Duch Święty przypomina misterium Chrystusa. Katechizm nazywa Ducha Świętego „żywą pamięcią Kościoła”. Dzięki Jego obecności w liturgii zgromadzenie liturgiczne, poprzez głoszenie słowa Bożego, buduje swoją wiarę w wielkie dzieła, których Chrystus dokonał dla naszego zbawienia. Duch Święty uzdalnia do słuchania, rozumienia i przyjęcia słowa Bożego. Liturgiczna pamięć jest uobecnieniem i aktualizacją. Sprawcą uobecnienia i aktualizacji historii zbawienia, a przede wszystkim misterium Jezusa Chrystusa jest Duch Święty. Dzięki Jego obecności, uczestnicząc w liturgii Kościoła, stajemy się jednocześnie świadkami i uczestnikami zbawczych wydarzeń dokonanych przez Chrystusa. Te wydarzenia są dla nas obecne w liturgicznych znakach. W Duchu Świętym zanurzamy się w dziele zbawienia, uczestniczymy w nim i korzystamy z jego owoców. Ostatnim i najważniejszym zadaniem Ducha Świętego w liturgii jest doprowadzenie wiernych do komunii z Chrystusem i braćmi. Duch Święty sprawia, że podczas liturgii wszyscy wraz z Chrystusem stajemy się Jego Ciałem, czyli Kościołem.

ks. Dariusz Kwiatkowski