TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 10:21
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Dwanaście kolumn Kościoła

Dwanaście kolumn Kościoła
Dwanaście kolumn, na których wznosi się Kościół to apostołowie. Symbolem apostołów są podpory oddzielające w świątyni nawę główną od naw bocznych. Stanowią oni także fundament opisanej w Apokalipsie św. Jana Niebiańskiej Jerozolimy.

Rozmaicie na przestrzeni wieków przedstawiano Kolegium Apostołów, określając tak grupowe wizerunki Dwunastu. Wyobrażano ich na przykład pod postacią gołębi czy baranków. Kryli się też pod zaskakującymi często symbolami, takimi jak brama, pies, pracujący wół, dwanaście wołów, lampa, strzała w ręku Boga czy kamień szlachetny. Zielony jaspis natomiast symbolizował sukcesję apostolską.
Dwunastu w misji
Jeden z niezwykłych pod względem ikonograficznym tympanonów dwunastowiecznej Francji znajduje się w bazylice św. Marii Magdaleny w Vézelay w Burgundii. Rzeźbiarska dekoracja tego tympanonu ukazuje nam między innymi apostołów z księgami Ewangelii w rękach, Jezusa Chrystusa w aureoli, a poniżej przedstawicieli pogańskich ludów, do których apostołowie ci są posyłani, by głosić Dobrą Nowinę. Tę samą ideę przekazuje nam też ikona „Zesłanie Ducha Świętego”. Zgromadzeni w Wieczerniku, zasiadający w półkolu, na czele z Piotrem i Pawłem, apostołowie mają nieść Ewangelię całemu stworzeniu reprezentowanemu przez uosabiającego Kosmos, widocznego w jaskini Króla-Starca. Na trzymanym przez Kosmos płótnie rozmieszczonych jest dwanaście zwojów. Symbolizują one głoszenie Ewangelii przez apostołów w pogrążonym w ciemnościach grzechu świecie, apostolską misję Kościoła i powszechną obietnicę zbawienia. Apostołowie towarzyszą także Maryi w jej ostatnich chwilach na ziemi. Ukazuje ich w tej roli ikona „Zaśnięcie Matki Bożej”. Najbliżej łoża Bogarodzicy dostrzeżemy Piotra, Pawła i Jana. Paweł nie należał do Dwunastu, ale chrześcijańska tradycja zrównała go z apostołami, dlatego i o nim mówi się: apostoł. Na ikonie „Wniebowstąpienie” apostołowie dzielą się na grupy prezentujące dwa aspekty istnienia i funkcjonowania Kościoła: pierwsza z grup, poruszona, niespokojna, wskazuje na życie aktywne w Kościele, podczas gdy druga grupa, zastygła w bezruchu, na życie kontemplacyjne wspólnoty.
Poza tym grono Dwunastu widnieje również na przykład w przedstawieniach Ostatniej Wieczerzy, Komunii Apostołów (w malarstwie chrześcijańskiego Wschodu) czy też Sądu Ostatecznego. W siedemnastowiecznych ikonostasach, czyli w znajdujących się w cerkwiach przegrodach z ikonami, możemy ujrzeć tak zwany rząd apostolski, z wizerunkami Dwunastu oraz ich męczeństwa. Ikonografia Kolegium Apostołów ma swoje początki w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Nie zawsze jednak przedstawiano apostołów w ludzkiej postaci; na mozaice kopuły w rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore są barankami. Do najpiękniejszych natomiast przedstawień Kolegium Dwunastu należą mozaiki zdobiące baptysteria Ortodoksów i Arian w Rawennie we Włoszech. Mozaika z baptysterium Ortodoksów ukazuje rozdzielonych podobnym do kandelabru, roślinnym motywem apostołów, którzy niosą Zbawicielowi w darze wieńce - korony chwały - w rękach okrytych szatą na znak szacunku wobec sacrum. Na mozaice z baptysterium Arian apostołowie ci, tym razem rozdzieleni palmami, zmierzają ku pustemu tronowi, oczekującemu na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Na tronie spoczywa purpurowa poduszka, a przed nią znajduje się krzyż.
Z paskiem Maryi i kątownicą
Sporo indywidualnych atrybutów apostolskich jest nam znanych, na przykład klucze i koguta kojarzymy z Piotrem. Jednakże aż do XII wieku apostołowie nie byli przedstawiani z indywidualnymi atrybutami, lecz z ogólnymi. Ukazywano ich z księgą lub zwojem Pisma w ręku jako symbolem niesienia innym Ewangelii i znakiem obecności imienia apostoła na kartach Pisma Świętego. Natomiast od końca XIII wieku zaczęły towarzyszyć apostołom atrybuty ilustrujące ich męczeństwo.
I tak w przypadku Piotra był to odwrócony krzyż (Piotr czuł się niegodny umierać tak jak Jezus Chrystus), u Szymona kocioł z ołowiem, maczuga, piła, topór i włócznia, u Andrzeja krzyż w kształcie litery X i sznur, u Jakuba Młodszego halabarda i miecz, u Jakuba Starszego miecz, u Judy Tadeusza kamienie, maczuga, pałka, miecz, topór, siekiera, u Tomasza włócznia, u Mateusza miecz, halabarda lub siekiera, u Macieja miecz, topór, włócznia, halabarda, kamienie, u Filipa kamienie, u Bartłomieja skóra ludzka, nóż, topór, włócznia, zaś u Jana kocioł z oliwą.
Poza krzyżem, palmami i koronami męczeństwa inne atrybuty wskazują na profesję apostołów: kotwica, łódź (u Piotra symbolizuje również Kościół), sieci, sprzęt rybacki i ryby na rybaka, waga na celnika, a kątownica na architekta. Architektem miał być apostoł Tomasz. Niektóre atrybuty zaskakują. Pastorał, potrójny krzyż i tiara w ikonografii Piotra to atrybut biskupa Rzymu. Pustelnicza torba jest atrybutem Jakuba Młodszego jako nazarejczyka, którego cały dobytek musiał się w niej zmieścić. Skuty łańcuchami Szatan świadczy o skutecznych egzorcyzmach apostoła Bartłomieja, podobnie smok w ikonografii Filipa.
Sakwa z pieniędzmi lub moneta na dłoni upamiętnia mateuszową odmowę przyjęcia zapłaty za uzdrowienie, medalion ze Zbawicielem u Judy Tadeusza mówi nam o dostarczeniu przez apostoła królowi Abgarowi cudownego wizerunku, dzięki któremu został uleczony, a zrzucony Tomaszowi z nieba pasek od sukni Maryi o utwierdzeniu tego niedowiarka w wierze w jej wniebowzięcie. U Jakuba Starszego nazywanego też Jakubem z Composteli kapelusz z szerokim rondem, peleryna, laska, bukłak i torba upamiętniają jego wędrówkę do Hiszpanii, podczas gdy sztandar z krzyżem, koń, turban, miecz i ścięte głowy Maurów jego zwycięstwo, a kolumna z Saragossy wizję Maryi zachęcającej apostoła między innymi do kontynuowania misji w Hiszpanii. Muszla natomiast wiąże się z uratowaniem przez apostoła pewnego jeźdźca, którego koń zrzucił do morza. Jeździec ów miał wyłonić się z fal cały oblepiony muszlami małż. Zatem to tutaj ma swą genezę przytwierdzanie przez pątników muszli do odzieży na znak oddania się w opiekę apostołowi Jakubowi.

Justyna Sprutta

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!