Sacrum w muzyce
Od Fausta do Ave Maria
Choć Gounod nie należy do grona najbardziej cenionych kompozytorów XIX wieku, to jego muzyka, zarówno świecka, jak i religijna, cieszy się wśród słuchaczy wielką popularnością.
Charles Gounod urodził się w Paryżu 17 czerwca 1818 r. Osierocony przez ojca Franciszka, malarza, w wieku 5 lat, wychowywał się pod opieką matki Wiktorii, pianistki, która była jego pierwszą nauczycielką muzyki. W 1836 r. Charles rozpoczyna edukację w konserwatorium paryskim, gdzie uczył się kompozycji, kontrapunktu i gry na fortepianie. W latach 1837 – 1839 rozpoczął działalność kompozytorską, której owocem było zdobycie prestiżowej nagrody „Prix de Rome” za kantatę Fernand. W czasie pobytu w Rzymie Gounod zapoznaje się z polifonią renesansu. Fascynuje go szczególnie muzyka Palestriny, którą uważa za ideał artystycznej doskonałości. Podczas pobytu w Wiedniu dochodzi do spotkania Gounoda z Mendelssohnem, dzięki któremu poznaje wielkość i piękno muzyki J. S. Bacha. Po powrocie do Paryża obejmuje stanowisko organisty i kierownika muzycznego w kościele Missions Entrangeres. W tym okresie następuje u Gounoda zwrot ku religijności, nosi się nawet z zamiarem wstąpienia do stanu duchownego. Jednak pod wpływem słynnej śpiewaczki P. Viardot zaczyna interesować się muzyką operową. Pisze swą pierwszą operę Sapho, którą przyjęto z uznaniem. W 1852 r. Gounod żeni się z Anną Zimmermann, córką profesora konserwatorium paryskiego. Wkrótce obejmuje kierownictwo największego chóru męskiego w Paryżu „Orphéon la Ville de Paris”, dla którego komponuje m.in. swoją najbardziej znaną Mszę Messe solennelle de Sainte Cécile.
W twórczości Gounoda można wyróżnić dwa okresy. W pierwszym kompozytor zafascynowany był muzyką Palestriny, Bacha i Mozarta. W drugim, okresie rozkwitu jego twórczości, Gounod nawiązał w swych kompozycjach do muzyki niemieckiego romantyzmu: Webera, Mendelssohna i Wagnera. Na czoło kompozycji świeckich Gounoda wysuwają się jego opery. W swej muzyce operowej zrezygnował z widowiskowości na rzecz elementów lirycznych. Widać to już w jego pierwszej operze „Sapho”. W „Fauście” dokonał syntezy różnych tradycji muzycznych, ale dominującą rolę odgrywa pierwiastek liryczny, stąd Gounoda określa się mianem twórcy opery lirycznej. Opera Faust odnosi wielki sukces nie tylko we Francji, ale i w całej Europie. Ważną pozycję w twórczości Gounoda zajmuje muzyka religijna, która obejmuje Msze, oratoria, motety i pieśni. To właśnie pieśni stanowią znaczną część twórczości kompozytora. Spośród licznych pieśni religijnych Gounoda ogromną popularność zdobyło jego słynne „Ave Maria”. Jest to, jak mówił autor „medytacja religijna”, oparta na pierwszym preludium C-dur z „Das Wohltemperierte Klavier” Jana Sebastiana Bacha, choć piękna melodyka „Ave Maria” Gounoda znacznie odbiega od stylu kantora lipskiego, a bliższa jest muzyce Mendelssohna.
Charles Gounod cieszy się powszechnym uznaniem. Zostaje wybrany na członka Akademii Sztuk Pięknych, a potem otrzymuje order Legii Honorowej. Po wojnie francusko-pruskiej Gounod udaje się do Anglii, gdzie w Londynie zakłada chór, który zapoczątkował dzisiejsze „Royal Choral Society”. Nawiązując do sytuacji politycznej we Francji, pisze kantatę „Gallia” opartą na tekstach Księgi Lamentacji Jeremiasza. Po powrocie do Francji w 1874 roku Charles Gounod koncentruje się głównie na twórczości religijnej. W tym czasie powstają jego najbardziej znane rozprawy i artykuły. W 1893 roku Gounod pisze swoje ostatnie dzieło, czyli „Mszę Requiem”. W tym samym roku 18 października umiera w Paryżu.
ks. Jacek Paczkowski
Komentarze
Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!