Papież Franciszek o rodzinie

Bardzo często papież Franciszek mówi na temat rodziny. W swoich wypowiedziach nawiązuje do poprzedników Jana Pawła II i Benedykta XVI zwracając uwagę na to, że idzie tą samą drogą i kontynuuje ich nauczanie. Choć możemy także stwierdzić, że używa nieco innego języka i sposobu komunikowania. 

Doskonale pamiętamy niezwykle bogate nauczanie o rodzinie, jakie pozostawił nam św. Jan Paweł II. On też został określony jako „Papież rodziny”. Wprowadził też bardzo wymowne i komunikatywne pojęcia takie jak np. „geniusz kobiecy” w Liście do Kobiet, czy „ekologia ludzka” użyta w Centesimus annus. Język Jana Pawła II mówiąc ogólnie był ścisły i zarazem bogaty w treść mającą wiele znaczeń. Papież Franciszek używa języka bardziej bezpośredniego, lżejszego i obrazowego. Na przykład możemy wziąć takie stwierdzenie „rodzina jest konstytucją Kościoła” (17 października 2015), „dla chorych rodzina jest pierwszym szpitalem” (10 czerwca 2015) albo określenie rodziny jako „sali gimnastycznej, w której trenuje się przebaczenie”. Rodzina jako konstytucja, szpital i sala gimnastyczna nie są pojęciami ściśle teologicznymi ani naukowymi, ale w języku kaznodziejskim pomagają przekazać treść tego, co ludzkie i chrześcijańskie.

Mówiąc o rodzinie papież Franciszek używa obrazów wziętych z życia, często także z własnego życia. Gdy mówił o mamie, wspominał ją „była nas piątka, jeden coś zbroił, a drugi już myślał, aby zbroić coś innego, biedna mama biegała z jednej strony na drugą, ale była bardzo szczęśliwa. Dała nam bardzo dużo” (7 stycznia 2015). Należy też przytoczyć bardzo trafne stwierdzenia dotyczące bolesnych problemów współczesnego społeczeństwa, o których papież mówi, choć pojawiają się głosy, że je przemilcza. Tak więc ideologie gender określił jako „błąd ludzkiego umysłu” (22 marca 2015 w Neapolu) i powiedział, że jest ona „formą ideologicznej kolonizacji rodziny”. Język plastyczny i wyrazisty, którym posługuje się papież jest też pewnym rodzajem strategii. W wypowiedziach Ojca Świętego można dostrzec świadomość kryzysu kulturowego i społecznego, jakiemu podlega dzisiaj rodzina, jednocześnie próbuje on znaleźć nowy styl odpowiedzi na współczesne problemy. 

Pierwszą i zasadniczą sprawą jest przywrócenie podstawowego „abc” funkcjonowania rodziny. W epoce, gdy słowo „mama”, „tata” „dziadkowie” wydają się tracić swoje znaczenie, należy przywrócić im pierwotną i podstawową wartość. W czasie, gdy kruszą się podstawowe relacje rodzinne, a dzieci spotykają się z rodzicami wieczorem albo tylko w niedzielę, natomiast w zastępstwie rodziców pojawiają się urządzenia technologiczne, należy tym bardziej ukazywać i powtarzać co to znaczy rozmawiać i komunikować się pomiędzy członkami rodziny. Tak więc papież tłumaczy, jak ważne są słowa: „przepraszam”, „dziękuję”, „czy mogę?” w codziennym życiu każdej rodziny. Nie dawno wyjaśniał rodzicom i dzieciom, jak ważne jest odłożenie smartphona i wyłączenie telewizora, aby porozmawiać przy kolacji czy innym posiłku. W pierwszych miesiącach 2015 roku podczas Audiencji środowych papież wyjaśniał znaczenie słów: „mama”, „tata”, „dziadkowie”, „bracia i siostry”. 

Może rodzić zdziwienie, że papież mówi o takich prostych sprawach, zamiast prowadzić wywody głęboko teologiczne. Jednak te proste sprawy to próba ponownej podstawowej edukacji dotyczącej rodziny. Prosty, obrazowy język zaskakuje, ale zostaje dzięki temu zapamiętany. Proste prawdy i pojęcia, o których każdy powinien wiedzieć i je znać, niestety często odchodzą w niepamięć. Papież w swoich wypowiedziach odwołuje się do głębokich przemyśleń teologicznych, ale w życiu chrześcijanina ważna jest prosta codzienność. Papież Franciszek chce nas nauczyć, że chrześcijaństwo to życie, którym się żyje. Rodzina będzie ocalona, jeśli zostanie przeniknięta tym życiem, którym żyła Rodzina z Nazaretu. 

ks. Paweł Guździoł