Obowiązek meldunkowy – czy jego brak jest karalny?

Obowiązek meldunkowy – czy jego brak jest karalny?

Każdy z nas mieszka w konkretnym miejscu z zamiarem stałego przebywania, co zgodnie z terminologią ustawową oznacza miejsce stałego pobytu. Jednocześnie możemy posiadać miejsce pobytu czasowego, co oznacza, że przebywamy pod konkretnym adresem bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego. Przez pobyt czasowy należy rozumieć przebywanie poza miejscem pobytu stałego przez okres ponad 3 miesięcy, jak na przykład studenci. Każdy z nas może mieć jednocześnie jedno miejsce pobytu stałego i jedno miejsce pobytu czasowego. Kwestie meldunkowe reguluje ustawa z 24 września 2010 roku o ewidencji ludności (t.j. Dz. U. z 2022 r.,poz. 1191 ze zm.). Wszyscy jesteśmy zobowiązani zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca. Ustawa w zakresie kwestii meldunku nakłada zatem obowiązek konkretnego zachowania w jasno określonym czasie. Aby dokonać meldunku stałego lub czasowego powinniśmy okazać dokument uprawniający do przebywania w lokalu co oznacza, że przed organem administracyjnym musimy dysponować tytułem prawnym do lokalu, w którym przebywamy z zamiarem pobytu stałego lub czasowego. Będzie to na przykład odpis z księgi wieczystej nieruchomości, umowa najmu lokalu, decyzja administracyjna czy też orzeczenie sądu. 

Biorąc pod uwagę, że aby dokonać meldunku wystarczy okazać się umową najmu do lokalu, w którym chcielibyśmy się zameldować, to meldunku na pobyt czasowy może dokonać samodzielnie najemca lokalu i wcale nie musi być przy tej czynności obecny właściciel lokalu. Ustawa bowiem jasno precyzuje, że wystarczy okazać tytuł prawny do lokalu i nie musi to być wcale akt własności. Dlatego kiedy właściciel wynajmujący lokal zawiera umowę najmu z najemcą, powinien mieć świadomość, że umowa taka może posłużyć najemcy do jego zameldowania w tym lokalu, bez potrzeby dodatkowego działania jego właściciela. Na to bowiem zezwala prawo.

Ustawa o ewidencji ludności regulując kwestie meldunkowe używa zwrotu „obowiązek” i wskazuje, że obywatel polski ma obowiązek dokonania meldunku, po ziszczeniu się opisanych w ustawie zdarzeń. Skoro jest to obowiązek, to co do zasady, brak jego wypełnienia powinien być sankcjonowany. Jest jednak zgoła inaczej – za jego niewykonanie ustawa nie przewiduje konsekwencji prawnych, tj. nie przewiduje kary. Brak sankcji karnych dotyczy jednak przede wszytskim obywateli polskich. Zwrócić należy w tym miejscu uwagę, że obowiązek meldunkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dotyczy również cudzoziemców na takich samych zasadach, jak obywateli polskich. Z wyjątkiem – niektórzy cudzoziemcy za niespełnienie obowiązku meldunkowego mogą ponieść konsekwencje prawne w postaci kary finansowej, tj. grzywny. Kara grzywny dotyczy jednak tylko cudzoziemców niebędących: obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej (np. obywatele Ukrainy), obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, chyba że cudzoziemiec jest członkiem rodziny takich obywateli.

Adw. Monika Mazur