Archiwum

Archiwum

30 września obchodzony jest Dzień Archiwisty. Ten fakt skłonił mnie, aby ten krótki felieton poświęcić archiwum, które znajduje się w Kurii Diecezjalnej w Kaliszu, za które, z woli biskupa, jestem od kilku lat odpowiedzialny. Archiwum jest miejscem, które słusznie kojarzy nam się z przeszłością, wielością dokumentów. Archiwum dla jednych jest miejscem fascynującym, dla innych nudnym i zbędnym. Większość z nas archiwa odwiedza okazjonalnie, najwyżej kilka razy w życiu. W pewnych sytuacjach jeden czy drugi dokument sprzed wielu lat, przechowywany właśnie w archiwum pomaga rozwiązać jakiś życiowy dylemat. 

Jakie są początki kurialnego archiwum i dlaczego ono powstało? Powstanie nowej diecezji w 1992 r. wiązało się z tworzeniem struktur niezbędnych do jej funkcjonowania. Zadanie, którego podjął się bp Stanisław Napierała, pierwszy biskup kaliski było trudne, zważywszy na fakt, że diecezja kaliska powstała z części sześciu diecezji; poznańskiej, gnieźnieńskiej, włocławskiej, częstochowskiej, opolskiej i wrocławskiej. Oprócz stworzenia zespołu osób duchownych i świeckich, którzy zajmą się sprawami administracyjnymi, konieczne było także zorganizowanie miejsc, w których będą działać instytucje niezbędne do funkcjonowania diecezji m.in. Kurii Diecezjalnej. W pierwszych latach dokumenty i archiwalia były gromadzone w siedzibie Kurii, która mieściła się początkowo w przykatedralnych pomieszczeniach, następnie w niewielkim domu przy ulicy Widok, aż do czasu wybudowania obecnego budynku Kurii. 

Konieczność gromadzenia archiwaliów była impulsem dla dotychczasowych biskupów diecezjalnych do podejmowania stosownych decyzji. W pierwszych latach istnienia diecezji podjęto starania o zebranie archiwaliów parafialnych i personalnych z rodzimych diecezji. Prace podjęli ówczesny notariusz Kurii Diecezjalnej ks. prałat Władysław Czamara i kapelan biskupa diecezjalnego ks. prałat Maciej Jóźwiak. W tym miejscu należy także wspomnieć pracujące w Kurii siostry nazaretanki, które od początku mają ogromy wkład w pracę kancelarii i archiwum. Widzimy zatem, że w historię archiwum wpisuje się wiele osób, które przez pracę i zaangażowanie dbają o dziedzictwo i tożsamość diecezji.  

W ostatnich latach nasza uwaga skoncentrowana jest na zbieraniu, porządkowaniu oraz katalogowaniu archiwalnych ksiąg metrykalnych z parafii naszej diecezji. Rosnąca ilość archiwalnych ksiąg metrykalnych z parafii, bez wątpienia spowodowała wzrost zainteresowania naszymi zbiorami ze strony instytucji i osób prywatnych poszukujących informacji o swoich przodkach. Ogromną pomocą w tych pracach jest zaangażowanie ks. Piotra Jaroszkiewicza, który dzięki historycznej biegłości i znajomości języka rosyjskiego potrafi cierpliwie badać archiwalne materiały. Oprócz starych ksiąg metrykalnych, w archiwum gromadzone są liczne dokumenty dotyczące naszych parafialnych wspólnot i instytucji diecezjalnych. Ilość tych dokumentów z jednej strony może być przytłaczająca, zwłaszcza dla tych, którzy muszą je porządkować, ale z drugiej strony świadczy o żywotności Kościoła. Należy zauważyć, że dokumentacja kościelna przechowywana w archiwach bywa niejednokrotnie jedynym i dlatego bezcennym źródłem informacji historycznych. 

Osobom pracującym na rzecz archiwum Kurii Diecezjalnej, towarzyszy poczucie odpowiedzialności za dziedzictwo historyczne, które zostało im powierzone. Nie bez znaczenia jest świadomość, że podejmując teraz różnego rodzaju, niejednokrotnie bardzo czasochłonne zadania, służą tym, którzy w przyszłości będą pytać, jaka jest historia Kościoła kaliskiego. 

ks. Przemysław Kaczkowski
Rzecznik prasowy diecezji kaliskiej
rzecznik@diecezja.kalisz.pl