Nowa rada kapłańska diecezji kaliskiej

Pamiętacie, jak na łamach „Opiekuna” zastanawialiśmy, w jaki sposób zarządzana jest diecezja, kiedy biskup zrzeka się urzędu, a jego następca zostaje ogłoszony, lecz jeszcze nie nastąpił jego ingres? To sytuacja przejściowa zwana wakatem stolicy biskupiej. Upadają wtedy wszystkie urzędy i organy kolegialne oprócz urzędu wikariusza sądowego i kolegium konsultorów, które właśnie podczas wakatu ma szczególne zadania. W ostatnich dniach nowy Biskup Kaliski powołał osoby na urzędy wikariusza generalnego, wikariuszy biskupich i rektora seminarium, a teraz staje przed kolejnym zadaniem, by ustanowić radę kapłańską, najważniejszy organ kolegialny, z którego później wyłoni kolegium konsultorów.

Podstaw teologiczno – prawnych dla ustanowienia rady kapłańskiej należy szukać w nauce Soboru Watykańskiego II, zwłaszcza w dekretach Christus Dominus i Presbyterorum ordinis. Ostatecznie prawne usankcjonowanie organów kolegialnych, w tym rady kapłańskiej, nastąpiło poprzez ogłoszenie aktualnego Kodeksu Prawa Kanonicznego w 1983 roku. Rada kapłańska jest senatem biskupa diecezjalnego, reprezentuje prezbiterium diecezji i służy biskupowi radą oraz wspiera go w kierowaniu diecezją (por. kan. 495), zgodnie z przepisami prawa kanonicznego. Jakie przepisy regulują działalność rady? Przede wszystkim jest to Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku (kan. 495-501), potem „Postanowienia Konferencji Episkopatu Polski w sprawie rad kapłańskich i kolegium konsultorów” z 21 marca 1985 roku oraz własne statuty. Jeśli chodzi o diecezję kaliską, to prawo własne rady kapłańskiej stanowią dwa dokumenty: „Regulamin wyborów do rady kapłańskiej diecezji kaliskiej” i „Statuty rady kapłańskiej diecezji kaliskiej”. Obydwa dokumenty zostały wydane przez biskupa kaliskiego 1 sierpnia 1992 roku, a następnie poprawione i promulgowane 25 marca 2009 roku jako prawo partykularne I Synodu Diecezji Kaliskiej (2007-2009). 

Przypatrzmy się zasadom prawnym przy powołaniu rady kapłańskiej w naszej diecezji. Oczywiście musimy wziąć pod uwagę Kodeks, Postanowienia Konferencji Episkopatu Polski oraz Regulamin wyborów. Otóż Kodeks stanowi, iż nowy biskup diecezjalny musi powołać radę kapłańską w ciągu roku od objęcia urzędu (por. kan. 501 §2). Skład rady kapłańskiej musi być następujący: mniej więcej połowa stanu rady to członkowie z wyboru, a pozostali to członkowie z urzędu oraz ze swobodnej nominacji biskupa diecezjalnego. Zatem skład rady ma niejako potrójne pochodzenie: z wyboru, urzędu i nominacji (por. kan. 497, p. 1-3). Postanowienia Konferencji Episkopatu Polski stanowią, że liczba członków rady musi liczyć od 15 do 40 członków, a Regulamin wyborów dla diecezji kaliskiej ściśle określa, iż całkowita liczba członków rady kapłańskiej to 27, z czego 15 członków (10 proboszczów i 5 wikariuszy parafialnych) ma być wybranych przez prezbiterium. Członkami z urzędu w diecezji kaliskiej zostają: biskup pomocniczy, wikariusze biskupi, rektor seminarium i prepozyci kapituł. Obecnie w diecezji nie ma biskupa pomocniczego, ale są nowi trzej wikariusze biskupi, rektor seminarium i trzej prepozyci kapituł (katedralnej, konkatedralnej i kolegiackiej), razem 7 członków z urzędu. Stąd pozostaje 5 miejsc dla członków rady kapłańskiej z wolnej nominacji biskupa diecezjalnego, ażeby skompletować stan 27 członków rady kapłańskiej diecezji kaliskiej. Postanowienia KEP ponadto ustaliły, że w skład rady kapłańskiej z urzędu winien wchodzić biskup koadiutor (jeśli jest w diecezji) i wikariusz generalny; tego ostatniego nie przewiduje Regulamin wyborów rady diecezji kaliskiej, ale zapewne zostanie on powołany na mocy wolnej nominacji biskupa. 

Niech nowa rada kapłańska, jako senat biskupa diecezjalnego, służy radą i pomocą Biskupowi Kaliskiemu dla ożywiania i usprawniania życia wierzących tak w poszczególnych wspólnotach parafialnych, jak i w instytucjach centralnych diecezji, wyrażając w ten sposób kolegialność władzy w Kościele.

ks. Zbigniew Cieślak