Nauczanie Jana Pawła II ?Poszanowanie praw człowieka warunkiem pokoju?

 KATOLICKA NAUKA SPOŁECZNA

Nauczanie Jana Pawła II „Poszanowanie praw człowieka warunkiem pokoju”

Godność osoby ludzkiej i poszanowanie jej praw jest jednym z podstawowych tematów jaki przewija się w całym nauczaniu Jana Pawła II. Temu tematowi też poświęcił swoją pierwszą encyklikę Redemptor hominis, stanowiącą zarys programowy pontyfikatu. W orędziu na 1 stycznia 1999 r. Papież zwraca uwagę jak niezbędne dla pokoju, jest poszanowanie praw człowieka. Ten warunek nie jest wcale czymś nowym, lecz stanowi dziedzictwo całej ludzkości. „Godność ludzkiej osoby jest wartością transcedentną, zawsze uznawaną za taką przez wszystkich, którzy szczerze poszukiwali prawdy. W istocie rzeczy całą historię ludzkości należy interpretować w świetle tego pewnika”. Zapominanie czy też pomijanie tej podstawowej wartości jaką jest osoba ludzka, przynosi straszne skutki. Przykłady przynosi nam współczesna historia, w której doszły do głosu i działania takie ideologie jak marksizm, nazizm, faszyzm i towarzyszące im mity wyższości rasowej, nacjonalizmu i egoizmu etnicznego. Nie mniej niebezpieczne stają się konsekwencje materialistycznego konsumpcjonizmu, w którym na pierwszym miejscu staje egoistyczne zaspokojenie osobistych pragnień i celem życia jest wywyższenie jednostki bez względu na konsekwencje jakie ponoszą inni.

Nawiązując do 50. rocznicy uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (przypadała ona w 1998 roku) Ojciec Święty stwierdza, że Deklaracja nie nadaje praw, które proklamuje, ale uznaje ich istnienie, ponieważ są one wpisane w istotę ludzkiej osoby i jej godności. Mówiąc o prawach człowieka, zazwyczaj dzieli się je na dwie kategorie, jedna obejmuje prawa cywilne i polityczne, druga natomiast ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Warunkiem budowy pokojowego społeczeństwa jest obrona powszechności i niepodzielności wszystkich praw. Pierwszym i podstawowym jest fundamentalne prawo do życia od momentu poczęcia aż do naturalnej śmierci. W tym prawie zawarte jest odrzucenie wszelkiej przemocy, nędzy i głodu, wszelkich konfliktów zbrojnych, a także handlu narkotykami i przemytu broni. Także bezmyślne niszczenie środowiska to działanie przeciwko prawu do życia.

Sercem praw człowieka jest wolność religijna. Z niej wynika prawo do kierowania się własnym sumieniem i nikt nie może zmuszać drugiej osoby by działała wbrew własnemu sumieniu. Nikogo też nie można nakłaniać siłą do zmiany religii, ani przeszkadzać gdy na taką zmianę się decyduje. Wszelka przemoc stosowana w imię wyznawanej religii jest wypaczeniem i zaprzeczeniem zasad głoszonych przez największe religie świata.

Do praw każdego obywatela należy możliwość uczestnictwa w życiu swojej społeczności. Wiąże się to z wolnością w dokonywaniu wyborów politycznych i współuczestniczenia w podejmowaniu decyzji także na poziomie międzynarodowym. Każdy obywatel ma prawo do samorealizacji, czyli możliwości kształcenia się i rozwijania wrodzonych zdolności. Dla osiągnięcia godziwego poziomu życia konieczne jest respektowanie prawa do pracy, która zapewni odpowiednie uposażenie. Gwarancją dla tych wszystkich praw jest ochrona prawa do pokoju, który sprzyja rozwojowi społeczeństwa i budowaniu relacji współpracy dla dobra wspólnego. Papież wzywa więc do tworzenia kultury praw człowieka. „Integralne przestrzeganie praw człowieka jest najpewniejszą drogą do zbudowania trwałych relacji miedzy państwami. Kultura praw człowieka musi być kulturą pokoju”.

ks. Paweł Guździoł