Kolegium konsultorów

Kontynuując zagadnienia prawne dotyczące sytuacji sede vacante (wakatu stolicy biskupiej), które podjęliśmy w ostatnim wydaniu „Opiekuna”, chcemy teraz bliżej określić Kolegium konsultorów, którego rola nabiera szczególnego znaczenia właśnie w okresie przejściowym od wygaśnięcia władzy biskupa diecezjalnego do objęcia urzędu przez jego  następcę. Otóż Kolegium konsultorów jest jedynym z organów kolegialnych Kościoła partykularnego, oprócz Rady kapłańskiej, Rady do spraw ekonomicznych czy Rady duszpasterskiej, jakie ustanowił aktualny Kodeks Prawa Kanonicznego. Konsultorów wybiera i mianuje biskup diecezjalny spośród członków Rady kapłańskiej. Liczba konsultorów w kolegium każdej diecezji nie może być niższa niż sześciu prezbiterów, a nie wyższa niż dwunastu. Kolegium jest powoływane na okres pięciu lat (por. 502 §1) i posiada własne statuty. Kolegium konsultorów przewodniczy biskup diecezjalny, a w sytuacji sede vacante czy sede impedita przewodniczy ten, który tymczasowo zastępuje biskupa diecezjalnego, np. administrator diecezji czy administrator apostolski, jak jest obecnie w naszej diecezji. Natomiast przed ustanowieniem tymczasowego rządcy diecezji, Kolegium konsultorów przewodniczy jego członek, najstarszy święceniami (por. 502 §2).

Kolegium konsultorów w czasie sede plena (obsadzenia stolicy biskupiej) jest wyłącznie organem doradczym biskupa diecezjalnego, który w niektórych przypadkach jest zobowiązany do wysłuchania zdania konsultorów przed podjęciem decyzji, a w niektórych nawet do uzyskania jego zgody. W czasie wakatu stolicy biskupiej (sede vacante) Kolegium konsultorów posiada zaś zadania o charakterze administracyjnym i na nim opiera się ciągłość sprawowania władzy wykonawczej w Kościele partykularnym. I tak kiedy opustoszeje stolica biskupia, to jeśli w diecezji nie ma biskupa pomocniczego, a Stolica Apostolska nie postanowiła inaczej, Kolegium konsultorów posiada dwa bardzo ważne zadania: rządzi diecezją do momentu wyboru administratora diecezji (por. kan. 419) oraz powiadamia Stolicę Apostolską o śmierci biskupa i przejęciu władzy przez kolegium (por. kan. 422).

Jeśli natomiast w diecezji jest urzędujący biskup pomocniczy, to on przejmuje władzę od momentu pewnej wiadomości o zaistnieniu wakatu diecezji czy to przez śmierć biskupa, czy przyjęte przez papieża zrzeczenie się urzędu. A jeśli jest kilku biskupów pomocniczych w diecezji, to władzę przejmuje ten, który jest najstarszy promocją na swój urząd (por. kan. 419). W takiej sytuacji kompetentny biskup pomocniczy powiadamia o zawakowaniu biskupstwa, o przejęciu przez siebie władzy i rządzi diecezją do momentu wyboru administratora diecezji, posiadając kompetencje wikariusza generalnego (por. kan. 426).

W obydwu sytuacjach (czy jest, czy nie biskup pomocniczy), Kolegium konsultorów posiada następne odpowiedzialne zadania w czasie wakatu. Przede wszystkim w ciągu ośmiu dni od zawakowania biskupstwa kolegium wybiera administratora diecezji (por. 421 §1), różnego od ekonoma diecezji (por. 423 §1), którym musi być prezbiter mający minimum 35 lat życia i cieszący się wiedzą i roztropnością (por. 425 §1 i 2). Jeśli Kolegium konsultorów nie wybrałoby żadnego administratora albo zrobiłoby to po terminie ośmiu dni, albo wybrałoby ekonoma diecezji czy prezbitera nie mającego przynajmniej 35 lat życia, to wybór administratora diecezji należy do metropolity (por. 425 §3). Następnie konsultorzy od wybranego administratora przyjmują wyznanie wiary (por. kan. 833), służą mu radą, a jeśli minie rok jego rządów, wyrażają zgodę na pewne  decyzje (por. kan. 272, 485 i in.). W końcu Kolegium konsultorów jest kompetentne do przyjęcia listu nominacyjnego nowego biskupa i świadkiem kwalifikowanym objęcia przez niego urzędu (por. kan. 404), a także pełni rolę Rady kapłańskiej do momentu ustanowienia nowej przez nowego biskupa, który ma na to rok od ingresu (por. 501 §1). Zatem Kolegium konsultorów odgrywa niezwykle ważną i odpowiedzialną rolę, tak w sytuacji sede plena, a zwłaszcza w czasie sede vacante.

ks. Zbigniew Cieślak