TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 18 Sierpnia 2025, 02:26
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Skarby św. Józefa

Skarby św. Józefa

skarby

Uwieńczeniem marcowych uroczystości ku czci św. Józefa było otwarcie i poświęcenie skarbca kaliskiej kolegiaty utworzonego nad zakrystią kościoła Wniebowzięcia NMP w Kaliszu (sanktuarium św. Józefa).

Poświęcenia dokonał ksiądz biskup senior Stanisław Napierała. - Dzisiaj tym uroczystym aktem poświęcenia oddajemy do użytku publicznego te pomieszczenia, aby były świadectwem wiary naszych ojców. To wiara w Boga kazała im troszczyć się o to, by święta liturgia sprawowana w kaliskim sanktuarium miała godną oprawę. Fundatorzy kaliskich dzieł sztuki poniekąd naśladowali w tym Izraelitów, którzy na budowę przybytku składali wszystko, co najcenniejsze.  Opowiada nam o tym Biblia, wysłuchajmy z uwagą jej świadectwa - powiedział biskup Napierała.
W zabytkowych  pomieszczeniach w tzw. kapitularzu zgromadzono 759 eksponatów. Na kolekcję składa się 412 szat liturgicznych, 234 paramenty oraz 55 eksponatów  z kolekcji złotnictwa i wyroby z metali nieszlachetnych, a także malarstwo tablicowe i sztalugowe w liczbie 12 oraz 46 rzeźb, ksiąg i innych. Większość eksponatów  ze względu na zbyt małą przestrzeń, a także ze względu na wyjątkowość i delikatność tkanin umieszczonych zostało w komodach służących do przechowywania dalmatyk i kap. Kolekcja tych szat należy do jednych z większych i ważniejszych zbiorów w Polsce. Wśród bogatego zbioru możemy podziwiać także wyroby ze szlachetnych kruszców, naczynia i przybory liturgiczne, z czego najstarszym jest romańska patena, którą nazywamy „kaliską”. Ufundował ją przez książę Mieszko III dla klasztoru cystersów w Lądzie. Innym, niezwykle cennym darem jest gotycki kielich, który został ofiarowany przez króla Kazimierza III Wielkiego kolegiacie kaliskiej w 1363 r. Ponadto późnogotycka monstrancja z lat 1510-1515, a także barokowa monstrancja z ok. 1674 r. zdobią kolegiacką kolekcję. Na uwagę zasługują również ofiarowane przez ks. Stanisława Józefa Kłossowskiego, kustosza kolegiaty kaliskiej z lat 1752-1764 rokokowe relikwiarze. Po środku jednej z sal wzrok przyciąga duża gablota, w której  znajduje się  okazały kodeks kantora ufundowany przez Prymasa abp. Jana Łaskiego z 1520 r. Jest też dokument wydany przez abp. Wincentego Kota, między 1437-1448 r. Kolejnym eksponatem, który umieszczony został w ostrołukowej wnęce skarbca jest oryginał gotyckiego obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem, który nazywany jest „Madonną od ognia” z 1424 r.  Obraz ten to najstarszy zachowany zabytek gotyckiego malarstwa tablicowego w Wielkopolsce. Jego kopia znajduje się w klasycystycznym ołtarzu głównym w świątyni. Nie sposób opisać każdy z eksponatów, bo to niezwykle bogaty zbiór, a każdy element ma swoją historię.
Skarbiec został oddany do użytku dzięki staraniom ks. prałata Jacka Ploty, kustosza sanktuarium św. Józefa, który witając zgromadzonych gości zaznaczył, że jest to owoc wieloletniej pracy i doświadczeń wielu ludzi. Wyraził wielką radość i wdzięczność. W sposób szczególny tym, którzy byli związani z jego tworzeniem. ,,Duchem ożywiającym” była pani doktor Ewa Andrzejewska, która z wielkim pietyzmem, miłością i oddaniem wraz z mężem pracowała. Wyraził także wdzięczność panu Markowi Kawczyńskiemu wraz z jego współpracownikami za znakomite przeprowadzenie konserwacji skarbca, która przywróciła dawny klimat wnętrz. Prace nad adaptacją pomieszczeń trwały trzy lata. Pomocą w urządzaniu ekspozycji służyli także: ks. prałat Marian Lewandowski, długoletni dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu i ks. Jarosław Powąska, który udzielał cennych uwag przy aranżacji gablot z kapłańskimi szatami liturgicznymi.
Uroczystość poświęcenia skarbca  odbywała się jednocześnie w dwóch obiektach, w samym skarbcu sanktuarium oraz na auli w Domu Pielgrzyma. W skarbcu Ksiądz Biskup wraz z księdzem kustoszem, Jackiem Plotą dokonali oddania i poświęcenia skarbca, zaś na auli zgromadzeni wysłuchali wykładów o odkryciach i pracach konserwatorskich. Pierwszym prelegentem był Marek Kawczyński, pracujący przy konserwacji pomieszczeń. Przybliżył on zebranym historię kolegiaty kaliskiej i jej wygląd. Wyjaśnił, od kiedy możemy mówić o skarbcu kolegiaty kaliskiej i gdzie się pierwotnie skarbiec znajdował. Obecnie są to pomieszczenia nad zakrystią i przedsionkiem, które wcześniej przeznaczone były na kapitularz  i prowadzący doń przedsionek. Pierwsza wzmianka pochodzi z akt wizytacji z lat 1781- 1873 ze wskazaniem na przedsionek przed kapitularzem na piętrze. Pierwotnie była to jedna sala. Podziału na dwa mniejsze wnętrza, określane w historycznych przekazach jako skarbiec i kapitularz, dokonano podczas prac remontowych w 1718 r. Do skarbca prowadzą autentyczne osiemnastowieczne schody pokryte dębowymi stopniami. Podczas prac konserwatorskich w 2012 roku wyeksponowano gotycki wątek ścian, który można oglądać w pierwszym z pomieszczeń piętra, które niegdyś pełniły funkcję skarbca.  Natomiast pani dr Ewa Andrzejewska zapoznała zebranych z urządzaniem ekspozycji. Podała ona ciekawostki związane z procesem dezynfekcji szat liturgicznych przeprowadzonej w Pracowni Restauracji Książki w Bibliotece UAM w Poznaniu. Opowiedziała także o oczyszczaniu szat z kurzu i szczątków organicznych za pomocą specjalnych odkurzaczy przez studentki kierunku konserwacji tkanin ASP w Warszawie. Szaty poukładane są w porządku katalogowym w komodzie wykonanej wg projektu architekta Adama Gogolewskiego.
Istnieje możliwość zwiedzania skarbca od 4 kwietnia w poniedziałki i piątki w godz. 13.30 – 17.00,  po wcześniejszym zapisaniu się w sekretariacie sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.

Tekst i foto Arleta Wencwel

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!