Pamięci pomordowanych

Pamięci pomordowanych

W sobotę, 1 lutego, w XXVI Biegu Pamięci dotarła do Marchwacza grupa 17 biegaczy, a w Rowerowym Rajdzie Pamięci grupa 10 cyklistów dla upamiętnienia 80. rocznicy pomordowania mieszkańców tej miejscowości pod koniec II wojny światowej.
Każdego roku przypominamy historię tamtych wydarzeń z 21 i 22 stycznia 1945 roku, aby były przestrogą, do czego prowadzi ideologia nienawiści. Do wyzwolonej wcześniej przez armię radziecką miejscowości niespodziewanie weszły z lasu niedobitki wojsk niemieckich. Nie do końca są znane okoliczności, dla jakich Niemcy postanowili dokonać kolejnego mordu, ale pod błahym pretekstem pomocy przy wyciąganiu samochodów z zasp śnieżnych zmusili ponad 60 mężczyzn powyżej 16. roku życia do zgromadzenia się w centrum wioski. Następnie po kilku zaczęli ich rozstrzeliwać. Spośród uwięzionych udało się uratować tylko dwóm. Zamordowanych zostało wówczas 62 mieszkańców Marchwacza oraz kilku nieznanych Polaków i kilkunastu żołnierzy radzieckich. Miejsce mordu uznano z czasem za miejsce pamięci narodowej. Doczesne szczątki niektórych z pomordowanych rodziny ekshumowały i pochowały na innych cmentarzach. Ostatecznie Mogiła w Marchwaczu jest miejscem pochówku dla 75 osób: 57 mieszkańców Marchwacza, sześciu Polaków i 12 żołnierzy radzieckich o nieznanych nazwiskach. 22 stycznia 1945 roku stał się najtragiczniejszym w historii Marchwacza. Nie było praktycznie rodziny, której tragedia ta nie dotknęła.
Już 26. raz grupa biegaczy z Supermaratonu Kalisz postanowiła przebiec trasę z Kalisza do Marchwacza. Wyruszyli spod kaliskiego Teatru po godz. 8.30, aby przed godziną 11.00 dotrzeć do Marchwacza. W biegu uczestniczyło 17 biegaczek i biegaczy: Dagmara Grugiel, Aldona Maciejewska, Małgorzata Kobyłka, Justyna Kowalska Edyta Marciniak, Justyna Bogacz-Chojnacka, Piotr Maciejewski (organizator biegania do Marchwacza od 2000 roku), Łukasz Maciejewski, Witold Sitek, Zdzisław Druciarek, Adam Boguś, Marek Kobyłka, Sebastian Antkowiak, Czesław Fabiański, Maciej Karasiński, Rafał Pokora i Damian Bugajny, którym na rowerach towarzyszyli kaliscy cykliści: Anna Mróz, Bogusław Monczyński (inicjator rowerowych rajdów pamięci), Mariusz Jarczewski, Krzysztof Wydra, Przemysław Parczyński, Paweł Szmaja, Krzysztof Mosiołek, Tomasz Kryszak, Marcin Brzozowski i Jacek Orczykowski. W uroczystym przemarszu przez Marchwacz ze starostą kaliskim Janem Adamem Kłyszem i radną Rady Powiatu Alicją Skrzybalską, z przewodniczącym Rady Gminy Szczytniki Wiesławem Wróblem i wójtem gminy Markiem Albrechtem, radnymi rady: Angeliką Kaczmarek, Barbarą Łazarek, Agnieszką Nawrocką, Dariuszem Spychałą, Zbigniewem Piaseckim i Lechem Plutą, delegacją nauczycieli, młodzieży i rady rodziców Zespołu Szkół w Marchwaczu im. Jana Pawła II, komendantem OSP w gminie Szczytniki druhem Jerzym Majasem i delegacjami Zarządów OSP z pocztami sztandarowymi z: Iwanowic, Krowicy Zawodniej, Radliczyc, Stawu i Szczytnik, przedstawicielami: sołtysów okolicznych miejscowości, właściciela Gospodarstwa Rolnego Wiesława Wawrzyniaka, rodzin pomordowanych i mieszkańców Marchwacza - wszyscy dotarli na miejsce kaźni. Po przypomnieniu historii tragicznych wydarzeń i przywitaniu gości odczytano apel pomordowanych, a modlitwę w ich intencji poprowadził ks. kan. Piotr Bałoniak, proboszcz parafii w Rajsku. Dla uczczenia pomordowanych złożono wiązanki kwiatów i zapalono znicze, a Andrzej Kobierski odczytał swój wiersz „Ku pamięci” napisany na tę okoliczność. Na koniec tej części uroczystości biegacze i rowerzyści otrzymali dyplomy uczestnictwa w biegu i rajdzie pamięci.
Od godz. 12.00 w budynku szkoły miała miejsce druga część obchodów. W intencji pomordowanych i o pokój na świecie Mszę św. celebrował ks. kan. Bałoniak, który podkreślił konieczność cierpliwego budowania na wartościach Ewangelii.
Po zakończeniu Mszy św. okolicznościowe słowo wygłosił wójt Marek Albrecht, dziękując organizatorom za przygotowanie uroczystości i społeczności szkolnej za podtrzymywanie pamięci o wydarzeniach. Było ono jednocześnie wprowadzeniem do akademii przygotowanej przez młodzież z opiekunami. Młodzież w inscenizacji przypomniała historię wybuchu II wojny światowej i tragedię wydarzeń w Marchwaczu. Akademię zakończyło przesłanie zapewniające o pamięci o tych wydarzeniach. Po akademii dyrektor szkoły Honorata Szymańska podziękowała za obecność i współpracę uczestnikom uroczystości. Po niej głos zabrali Alicja Skrzybalska i Wiesław Wróbel. Następnie okolicznościowy koncert zaprezentowała Orkiestra Dęta OSP Iwanowice pod batutą Adriana Militowskiego, prezentując doskonały warsztat muzyczny wybranych melodii wojskowych. Obchody zakończyło tradycyjne spotkanie przy stole, przygotowane przez Koło Gospodyń Wiejskich z Lipki.
Robert Lis