Niełatwa droga wewnętrznego oczyszczenia Kościoła

Niełatwa droga wewnętrznego oczyszczenia Kościoła 

Od kilku lat pierwszy piątek Wielkiego Postu kieruje nasze myśli na osoby, które zostały skrzywdzone w Kościele. Temat krzywdy, jakiej w Kościele doznały osoby nieletnie i nie tylko jest bolesny. Jeśli jednak w Wielkim Poście tak często spoglądamy na poranioną i krwawiącą twarz cierpiącego Chrystusa, warto dostrzec Jego Święte Oblicze w tych najmniejszych Jego braciach i siostrach, w których pomimo zadanego im bólu jest życie… i pragnienie zmartwychwstania.

Po raz pierwszy Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystania seksualnego obchodzony był 3 marca 2017 roku. „Modlitwa i pokuta za ofiary pedofilii jest naturalną odpowiedzią chrześcijanina na zjawisko grzechu. Kościół bardziej niż ktokolwiek inny winien brzydzić się nikczemną przemocą, zwłaszcza wobec dziecka” – stwierdzili wówczas polscy biskupi. Przychylając się do wniosku abp. Wojciecha Polaka, delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, podczas 396. Zebrania Plenarnego KEP odbywającego się w Częstochowie 20 i 21 listopada 2023 roku, Konferencja Episkopatu Polski zmieniła nazwę inicjatywy na: Dzień modlitwy i solidarności z Osobami Skrzywdzonymi wykorzystaniem seksualnym. Nowa nazwa akcentuje, że osoby zranione są w centrum modlitwy i działań Kościoła.

Papież Franciszek w Liście do ludu Bożego z 20 sierpnia 2018 roku pisał: „Dziś jako lud Boży jesteśmy wezwani, by wziąć na siebie odpowiedzialność za ból naszych braci, zranionych na ciele i na duszy. (…) Zachęcam cały święty wierny lud Boży do modlitwy pokutnej i postu, zgodnie z poleceniem Pana, które rozbudza nasze sumienia, naszą solidarność i nasze zaangażowanie na rzecz kultury ochrony, oraz mówienia «nigdy więcej» wszelkim rodzajom i formom nadużyć”. 

Reagowanie
Jak dziś wygląda głos Kościoła w tej sprawie? Jak franciszkowe „nigdy więcej” przekłada się na codzienność pracy związanej z ochroną dzieci i młodzieży? W diecezji kaliskiej od kilku lat funkcjonuje i stale rozrasta się system ochrony mający na celu nie tylko reagowanie w konkretnych sytuacjach, kiedy dochodzi do przestępstwa, ale także zapobieganie takim sytuacjom. Na pierwszym miejscu należy postawić osoby, które zostały skrzywdzone. Każdej takiej osobie proponowana jest pomoc psychologiczna, terapeutyczna i duszpasterska. Diecezja kaliska współpracuje z wieloma specjalistami, którzy gotowi są nieść pomoc skrzywdzonym, o ile chcą z niej skorzystać. Wszystkie zgłaszane sprawy związane z wykorzystaniem seksualnym są należycie badane i wyjaśniane na drodze obowiązującego prawa w Polsce oraz aktualnych procedur kościelnych. Duchowni podejrzani, oskarżeni lub skazani mają przydzielonych kuratorów, z którymi współpracują w oparciu o indywidualny program bezpieczeństwa. Takie działania mają miejsce nawet wtedy, kiedy istnieje podejrzenie, że doszło do przestępstwa wykorzystania seksualnego. 

Zapobieganie
Reagowanie w takich sytuacjach jest ważne, ale równie ważne jest im zapobieganie. Świadomość społeczna w kwestiach związanych z dramatem wykorzystywania seksualnego i jego konsekwencjami rośnie, ale jest wciąż zbyt mała. Świadczą o tym nie tylko powtarzające się przestępstwa, ale również niewłaściwe reagowanie w okolicznościach budzących wątpliwości. W minionych latach w naszej diecezji przeprowadzono szkolenia dla duchownych, katechetów, kleryków i pracowników duszpasterstwa rodzin. W ostatnich tygodniach w takim szkoleniu uczestniczyli pracownicy i wolontariusze Caritas Diecezji Kaliskiej. Celem takich szkoleń jest zdobycie fachowej wiedzy, ale także umiejętności pracy z dziećmi i młodzieżą, którzy w różnych chwilach swojego życia (pielgrzymki, wyjazdy, spotkania duszpasterskie) powierzeni są opiece ludzi, którzy reprezentują Kościół. A ten powinien być zawsze przestrzenią bezpieczeństwa, pokoju i wierności temu wszystkiemu, co powierzył nam Chrystus. Za szkolenia odpowiedzialny jest zespół prewencji ds. ochrony dzieci i młodzieży powołany przez biskupa kaliskiego Damiana Bryla, w skład którego wchodzi kilkanaście osób. Część z nich ukończyła studia podyplomowe z zakresu profilaktyki wykorzystywania seksualnego na Akademii Ignatianum w Krakowie. Warto dodać, że ci, którzy tworzą nasz diecezjalny system ochrony wciąż przechodzą regularne szkolenia, uzyskują nowe umiejętności i wiedzę z zakresu obowiązujących norm prawnych. Osoby pokrzywdzone mogą zgłaszać się do delegata biskupiego ds. ochrony dzieci i młodzieży, którym jest ks. kan. Bogumił Kempa. Taką funkcję pełni również mgr Ewa Węgier-Szewczyk.

Wspieranie
Poza tym w grudniu 2021 roku w Kaliszu rozpoczął działalność Regionalny Punkt Konsultacyjny dla Osób Zranionych w Kościele. Projekt ten jest realizowany razem z archidiecezją poznańską i archidiecezją gnieźnieńską, Centrum Ochrony Dziecka oraz finansowany przez Fundację św. Józefa.

W ramach Punktu odpowiednio przeszkoleni konsultanci świeccy są gotowi przyjąć i z szacunkiem wysłuchać każdą osobę dotkniętą przemocą seksualną w środowisku kościelnym, udzielić odpowiedniej informacji i wsparcia w podjęciu adekwatnych działań. Udzielają też pomocy w nawiązaniu kontaktu z prawnikiem, psychologiem lub duszpasterzem, w zależności od potrzeb i oczekiwań. Udzielenie wsparcia i pomocy jest podejmowane z poszanowaniem godności oraz z zachowaniem dyskrecji. Do punktu konsultacyjnego można zgłosić się na rozmowę osobiście lub uczynić to telefonicznie.

Dyżury w Regionalnym Punkcie Konsultacyjnym dla Osób Zranionych w Kościele odbywają się w każdą pierwszą środę miesiąca w godzinach od 17.00 do 19.00. Spotkanie osobiste jest możliwe w Kaliszu, przy ul. Harcerskiej 1A w siedzibie Diecezjalnego Centrum „Pro Familia”, natomiast telefonicznie można się kontaktować pod numerem telefonu 663 500 199 (telefon jest czynny w godzinach funkcjonowania Punktu). Osoby zranione mogą także zwrócić się o pomoc w Poznaniu lub Gnieźnie.

Przedstawione po krótce działania, które podejmujemy w diecezji kaliskiej, wpisują się w niełatwą drogę, którą kroczy Kościół – drogę wewnętrznego oczyszczenia. Tak, aby pomóc zranionym, odzyskać zaufanie, być bezpieczną przestrzenią życia, rozwoju wiary i miejscem spotkania człowieka z Bogiem, który jest miłością. W tym wszystkim zawsze towarzyszy nam zapewnienie Jezusa, który obiecał, że pozostanie z nami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata (Mt 28, 20). A jeśli On pozostaje do końca, nam nie wolno się poddać, ani odejść, ale wiernie wypełniać misję, którą nam powierzył, ufając, że „gdzie wzmógł się grzech, tam jeszcze obficiej rozlała się łaska” (Rz 5, 20). ■

Ks. Przemysław Kaczkowski