Kongres 108. błogosławionych

Kongres 108. błogosławionych

Msze Święte, nabożeństwo Drogi krzyżowej, debaty i kilkanaście paneli z udziałem 70 prelegentów, to wszystko wypełniło dwudniowy III Kongres 108. Błogosławionych Męczenników II Wojny Światowej, który odbył się w Krotoszynie i Kaliszu 27 i 28 kwietnia. A tematami dyskusji były ponadczasowe myśli Błogosławionych Męczenników.

W Dachau, które stało się głównym, choć nie jedynym miejscem zagłady polskiego duchowieństwa, od końca 1940 roku prześladowano i mordowano duchownych wszystkich wyznań z całej Europy. Polscy księża stanowili wśród nich grupę nie tylko najliczniejszą, ale też najbardziej poddawaną okrutnym represjom. Przebywało tam łącznie 1780 księży, zakonników i kleryków z terenu całej Polski. 22 kwietnia 1945 roku uroczystym ślubowaniem więźniowie ci oddali siebie, jak i pozostałych współwięźniów, w opiekę Świętemu Józefowi. Tydzień później, 29 kwietnia zostali ocaleni z obozowej niewoli przez niewielki oddział patrolowy armii amerykańskiej. Fakt wcześniejszego wyzwolenia obozu uznany został przez więźniów za szczególną łaskę otrzymaną od Pana Boga za przyczyną Świętego Józefa. Od tego czasu minęło już kilkadziesiąt lat jednak ich losy, ich życie, a przede wszystkim ich ideały i przesłanie, są aktualne do dziś.
Pielęgnowanie pamięci o ich męczeńskiej śmierci jest ciągle żywe każdego roku u św. Józefa w Kaliszu sprawowana jest Eucharystia w ich intencji, a od kilku lat odbywają się kongresy poświęcone błogosławionym księżnom dachauowczykom.

Uhonorować i pamiętać
Genezą kongresu było ogłoszenie w 2019 roku w archidiecezji gdańskiej Jubileuszowego Roku Błogosławionych Męczenników okresu II Wojny Światowej. Tematyka pierwszej edycji tego wydarzenia koncentrowała się głównie na przybliżeniu postaci i duchowości pięciu Błogosławionych Męczenników Gdańskich, a także tych duchownych, którzy oddali swoje życie za Boga i Ojczyznę do 1990 roku. Organizatorami I Kongresu 108. był Dom Zakonny Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów - Prowincji Krakowskiej w Gdańsku, przy wsparciu organizacyjnym PSWE, a także Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. II Kongres 108. Błogosławionych Męczenników II Wojny Światowej odbył się w grudniu 2022 roku w historycznych budynkach Zespołu Katedralnego we Fromborku.
A teraz nadszedł czas na Kalisz, do którego ocaleni księża przybywali przez długie lata z pielgrzymką dziękczynną do św. Józefa za jego wstawiennictwo. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął ks. bp Damian Bryl, biskup kaliski, który udzielił uczestnikom pasterskiego błogosławieństwa, a także ks. Dariusz Wilk CSMA, przewodniczący Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce. Partnerem strategicznym kongresu, a także gospodarzem drugiego dnia była Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.

Utrwalenie pamięci narodowej
W ramach kongresu w naszej diecezji zorganizowano dwie główne debaty oraz kilkanaście paneli tematycznych, których tytułami, jak i zaczynem do rozmów, były myśli Błogosławionych Męczenników, związanych z naszymi terenami. Jak zaznaczył ks. prałat Sławomir Kęszka, każde miejsce, gdzie odbywają się poszczególne kongresy ma bazę swoich bohaterskich męczenników. Inauguracja dwudniowych obrad miała miejsce w Krotoszynie, w miejscu urodzenia bł. bpa Michała Kozala, gdzie w kontekście 80. rocznicy męczeńskiej śmierci tego najmłodszego Biskupa II Rzeczypospolitej, w sposób szczególny uhonorowano i przybliżono jego duchowość. Był on, jak podkreślano autentycznym przywódcą polskiego duchowieństwa w KL Dachau, a zginął z rąk Niemców po wstrzyknięciu fenolu. Dodam tylko, że przez KL Dachau przeszło łącznie ponad 200 tys. osób, z czego 1/3 stanowili Polacy, zmarło ponad 41 tysięcy osób.
W odbywających się jednocześnie panelach kongresu uczestniczyło kilkudziesięciu prelegentów i moderatorów reprezentujących różne środowiska i punkty widzenia. - W każdym panelu uczestniczył moderator prowadzący, który nawiązując do myśli jednego błogosławionego męczennika animował dyskusję z gośćmi panelu – zaznaczył ks. prałat Kęszka, organizator Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego dodając, że ta myśl była także spojrzeniem na postać konkretnego męczennika i tym jak wczytujemy ją w czasy nam współczesne, w przeżywanie wiary, a także w przeniesienie ją w przestrzeń nie tylko Kościoła, ale nauki, biznesu, czy nawet polityki. Formuła kongresu była zupełnie inna nić inne kongresy, gdyż jest to forma dyskusji osób z rożnych środowisk. - Pośród rozmówców było tylko trzech historyków, bo założeniem Kongresu nie jest historyczne przedstawienie postaci błogosławionych tylko spojrzenie na myśli, które pozostawili dla nas żyjących współcześnie. Chodzi przede wszystkim o utrwalanie pamięci narodowej o tych niezłomnych świadkach wiary, niezachwianej nadziei, a przede wszystkim głębokiej i ofiarnej miłości do Ojczyzny – zaznaczył Ksiądz Prałat podkreślając także, że historia jest tylko punktem odniesienia i ważnym źródłem. Wracając do osób uczestniczących w panelach dyskusyjnych, byli to kapłani, naukowcy, wykładowcy uniwersyteccy, politycy, biznesmeni, dziennikarze, a także reżyser filmowy. Nie zabrakło także przedstawicieli młodego pokolenia. To wszystko stanowiło bogactwo tematyki kongresowej, która miała za zadanie utrwalanie pamięci narodowej o chwalebnych postawach męczenników II wojny światowej, a także w ramach solidarności międzypokoleniowej propagowanie ich historii właśnie wśród młodego pokolenia. Jednym z gości panelu był młody dziennikarz, który zauważył, że właśnie brakuje mu szczególnie w dyskursie religijnym takich dyskusji quasi akademickich, takich, które odwołują się do racjonalnych teorii. - Uważam, że Kościół poszedł dzisiaj bardzo w emocje i dlatego takie panele dyskusyjne są bardzo potrzebne, ponieważ Kościół zawsze opierał na osobach, które tworzą naukę i są elitą, która tworzy społeczeństwo. Bardzo się cieszę, że tego typu zasiew się dokonuje – dodał Maciej Antczak, dziennikarz. Trzeba zauważyć, że i wśród 108 męczenników były osoby młode, jak np. 28-letni ks. Józef Stanek, kapelan podczas powstania warszawskiego, który został powieszony na własnej stule przez niemieckich żołnierzy. Tuż przed swoją śmiercią błogosławił jeszcze polskim żołnierzom i ludności cywilnej, którzy byli zabierani do niewoli. I właśnie ten kapłan jest przykładem, jak można przeżyć krótkie życie tak, aby nie tylko być zapamiętanym przez historię, ale także zasłużyć na zbawienie, o czym mówiła jedna z prelegentek uczestnicząca w panelu.

Ponadczasowe myśli błogosławionych
Zarówno pierwszy dzień kongresu jak i drugi rozpoczęła Msza św., w której uczestniczyli zaproszeni goście, jak i słuchacze paneli dyskusyjnych. Przenosząc się w drugi dzień obrad, które skupiły słuchaczy w salach akademii kaliskiej, należy zauważyć główną debatę, której motywem przewodnim były słowa Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego: „Owoce waszego cierpienia przyjdą, bądźcie cierpliwi”. I jak można się domyślać, to właśnie wokół cierpienia toczyła się dyskusja, ale jednocześnie trzeba zaznaczyć, że nie dotyczyła ona wyłącznie tematyki religijnej, choć jeden z rozmówców, prof. Andrzej Wojtyła z zawodu lekarz, zwracał uwagę na tą problematykę właśnie ze swojego punktu widzenia. Wskazywał on, że współczesna medycyna często skupia się wyłącznie na leczeniu bólu fizycznego, zapominając przy tym, że istnieje także zdrowie psychiczne, duchowe czy rodzinne.
Pośród tak dużej liczby debat, a co za tym idzie prelegentów, trudno pochylić się nad każdą z nich i wypowiedziami wszystkich wypowiadających się. Każda z osób pozostawiła bowiem myśl, którą także dziś możemy rozpatrywać na różnych płaszczyznach naszego życia. Osobiście zaciekawiły mnie dysputy o tym, czy w dzisiejszym świecie żyje się łatwiej niż kiedyś, zwłaszcza, że trudniej jest rozpoznać zło. Bo jak zauważyli prelegenci, zwłaszcza w czasie wojny, łatwiej było je rozpoznać, choćby po mundurach. W czasach prześladowań ze strony komunistów już było ono bardziej zakamuflowane, a dziś wszystko jest zamazane, zawoalowane na szereg możliwych sposobów. I jak mówił jeden z cytatów pozostawionych przez bł. ks. Józefa Stańka SAC: „Po naszych ciałach z tamtego brzegu przyjdzie wolność”, czy my dzisiaj umiemy korzystać z tej wolności? Czy jesteśmy normalnymi ludźmi „do tańca i do Różańca”, jak mówił kolejny cytat, a zarazem tytuł panelu, który pozostawił bł. br. Fidelis Chojnacki OFM. Czy stwierdzenie „Socjaliści niech mówią do pustych ścian”, może odnosić się do nas żyjących obecnie? Okazuje się, że ten cytat pozostawiony przez bł. ks. Narcyza Putza można doskonale odnieść do naszych czasów i realiów.
I jeszcze ostatnia myśl pozostawiona przez bł. ks. Aleksa Sobaszka: „Pan Jezus cierpiał na krzyżu, musimy i my trochę pocierpieć”. Tą myślą kończę relację z kongresu, a jeśli ktoś chciałby odsłuchać, czy obejrzeć nagrania z wydarzenia, to będą one sukcesywnie zamieszczane na stronie: www.k108.pl. Zachęcam. ■

Arleta Wencwel-Plata