Jubileuszowa książka - rozmowa z ks. Sławomirem Kęszką

Jubileuszowa książka

O powstawaniu książki na 25-lecie diecezji kaliskiej, jej zawartości i najważniejszych wydarzeniach minionego ćwierćwiecza w rozmowie z ks. Sławomirem Kęszką, redaktorem publikacji.

Właśnie ukazała się książka „Dobroć Pana Boga naszego niech będzie nad nami! W dwudziestopięciolecie powstania diecezji kaliskiej”, której jest Ksiądz redaktorem. Zacznijmy od pytania natury ogólnej: czy jest to publikacja naukowa, popularno-naukowa, czy po prostu dla wszystkich?
Ks. Sławomir Kęszka: Zanim odpowiem na to pytanie, wyjaśnić muszę na początku podstawową kwestię, a mianowicie to, że nie jest to książka omawiająca wszystkie kwestie związane z dwudziestopięcioletnimi dziejami diecezji kaliskiej, lecz jedynie książka wydana z okazji jubileuszu, w której znalazły się opracowania dotyczące wybranych problemów i wydarzeń z minionych 25 lat. Przechodząc zaś do pytania odpowiadam, że trudno jest jednoznacznie określić charakter tej publikacji, bowiem jest to praca zbiorowa składająca się - nie licząc Listu pasterskiego ks. bpa Edwarda Janiaka - z 30 artykułów, wśród których znajdują się artykuły naukowe i popularno-naukowe, wspomnienia i kronikarskie zapisy już dziś historycznych wydarzeń oraz skrót dziejów diecezji, kalendarium i notki biograficzne poświęcone Księżom Biskupom. Mam jednak nadzieję, że pomimo tej różnorodności książka wzbudzi zainteresowanie szerokiego kręgu odbiorców, którzy uzyskają z niej ogólny obraz minionej przeszłości naszej diecezji, a niektóre wydarzenia będą mogli poznać (lub sobie przypomnieć) znacznie dokładniej.

Ksiądz już wcześniej redagował i pisał pozycje odnośnie historii naszej diecezji, czym ta nowa książka różni się od pozostałych?
Faktycznie, na temat historii diecezji kaliskiej ukazało się już kilkanaście publikacji. Są wśród nich książki „jubileuszowe” wydane z okazji 10-, 15- i 20-lecia jej istnienia, moja monografia poświęcona dziejom diecezji w latach 1992-2012 oraz liczne artykuły zamieszczone w różnych wydawnictwach. Książka, o której rozmawiamy wydana została z okazji obecnego jubileuszu diecezji i w związku z tym swoim charakterem zbliżona jest do wcześniejszych opracowań jubileuszowych, od których różni się tym, że omówione w niej są najważniejsze dzieła i wydarzenia, które miały miejsce w ciągu wszystkich 25 lat, a nie tylko w krótkich pięcioletnich okresach. Ze zrozumiałych chyba względów niektóre tematy w niej zawarte powtarzają się, ale poza pojedynczymi przypadkami, prezentują one nowe spojrzenie na minione wydarzenia. Znajdują się w niej również artykuły na tematy, które dotychczas nie były poruszane, a z pewnością wpisały się w dzieje naszej diecezji i miały istotny wpływ na dzisiejszy obraz Kościoła kaliskiego.

Jakie konkretnie tematy nie były dotychczas poruszane?
W porównaniu z poprzednimi wydawnictwami jubileuszowymi w obecnie wydanej publikacji po raz pierwszy zamieszczone zostały artykuły dotyczące następującej tematyki: ogólnego zarysu 25-lat dziejów diecezji kaliskiej, prezentacji biogramów Księży Biskupów, kalendarium najważniejszych wydarzeń z lat 1992-2017, wspomnieniowego spojrzenia ks. bpa Stanisława Napierały na pierwsze 20 lat istnienia diecezji, ingresu ks. bpa Edwarda Janiaka, Diecezjalnego Kongresu Eucharystycznego, męskich i żeńskich wspólnot zakonnych w naszej diecezji, wspólnot, stowarzyszeń i ruchów katolickich w diecezji, katechezy szkolnej i parafialnej, Studium Duchowości i formacji permanentnej kapłanów, współczesnych form kultu św. Józefa, modlitewnych spotkań pierwszoczwartkowych w okresie od 2012 do 2017 roku, Domu Rekolekcyjnego św. Jana :Pawła II i „pustelni” na Górze Krzyża pod Parzynowem, koronacji papieskiej wizerunku Matki Bożej Pólkowskiej, różnych form działalności diecezjalnej Caritas oraz obecności diecezji kaliskiej w KAI i utworzenia Telewizji internetowej „Dom Józefa”. Zamieszczono w niej także artykuły na tematy poruszone już wcześniej w książce wydanej na 10-lecie diecezji, które obecnie napisane zostały w większości przez innych autorów i znacznie przez nich uzupełnione o informacje dotyczące działalności w latach 2002-2017 Dwutygodnika „Opiekun”, Radia „Rodzina”, Studium Organistowskiego i Akcji Katolickiej. W nowej formie, wzbogaconej o nie podawane dotychczas informacje, przygotowane zostały także artykuły o budowie Wyższego Seminarium Duchownego i Misjach Miłosierdzia, a w odniesieniu do peregrynacji kopii obrazu Świętej Rodziny Kaliskiej przygotowano tekst będący próbą uchwycenia jej sensu teologicznego i eklezjotwórczego, czego do tej pory nie czyniono. Najmniej zmian - ograniczających się w zasadzie do podania informacji dotyczących ostatnich 5 lat - wprowadzono w artykułach poświęconych działalności: kaliskiego seminarium duchownego, Polskiego Studium Józefologicznego i Domu Księży Seniorów w Ostrowie Wlkp. Z uwagi na wagę i znaczenie w minionych diecezjalnych dziejach zamieszczono także skrócone wersje wcześniej ogłoszonych artykułów na temat peregrynacji kopii Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej oraz utworzenia Sądu Biskupiego.

Jaka jest geneza tytułu „Dobroć Pana Boga naszego niech będzie nad nami”?
Tytuł ten zaczerpnięty został z Psalmu 90., który jest wezwaniem do uświadomienia sobie naszej sytuacji życiowej, pojmowanej w wymiarze czasu i w jej różnicy w stosunku do wiecznego trwania Boga. Stanowi on zakończenie tego psalmu (w. 17) i mówi dalej: „I wspieraj pracę rąk naszych, / wspieraj i dzieło rąk naszych”. Tytułowa „Dobroć Pana Boga naszego” podnosi na duchu i rozwesela „dni i lata” (w. 15), a nawet „wszystkie dni nasze”, o których jest mowa we wcześniejszych wersach psalmu. Czy nasza diecezja i wierni - za wstawiennictwem św. Józefa, Patrona diecezji - tego nie doświadczyli w budowie jednolitego Kościoła kaliskiego, który na początku stanowił „wielość różnorodną”? Odpowiedź jest chyba jednoznaczna i wydawało mi się, że taki właśnie tytuł najlepiej opisze minione dwadzieścia pięć lat istnienia naszej diecezji i jednocześnie wierzę, że „Dobroć Pana Boga naszego” nadal „będzie nad nami”.

W jaki sposób dobierał Ksiądz autorów poszczególnych rozdziałów, bo rozumiem, że nie dało się zaprosić do współpracy wszystkich, którzy mieliby coś do powiedzenia o naszej diecezji?
Publikacja, o której rozmawiamy wydana została z inicjatywy ks. bpa Janiaka, który od samego początku aktywnie uczestniczył w jej powstawaniu. Ksiądz Biskup miał również istotny wpływ na wybór zagadnień przeznaczonych do przedstawienia w jubileuszowej publikacji oraz w dużym stopniu wskazał na osoby autorów poszczególnych artykułów. Podczas przygotowywania planu zawartości książki staraliśmy się przede wszystkim tak dobrać tematy, aby możliwie jak najpełniej ukazać najważniejsze wydarzenia z 25 lat istnienia diecezji kaliskiej. Natomiast odnosząc się do końcowej części pytania mogę powiedzieć, że osób, które swoją pracą – nie tylko duszpasterską – na trwałe wpisały się w dotychczasowe dzieje naszej diecezji, i które miałyby na ten temat coś do powiedzenia, jest wiele. Pomijając kwestię na ile osoby te udałoby się namówić do pisania, muszę przypomnieć, co już powiedziałem na początku wywiadu, że książka o której rozmawiamy nie jest - i nie miała być - wszechstronną monografią poświęconą dziejom diecezji, lecz tylko publikacją jubileuszową przypominającą wybrane fragmenty minionego dwudziestopięciolecia.

Wydaje się, że szczególnie istotne są refleksje pierwszego Biskupa Diecezji Kaliskiej...
Oczywiście, że tak, bo przecież we wszystkich dziełach i wydarzeniach z pierwszych dwudziestu lat istnienia diecezji miał on swój większy lub mniejszy udział. Ksiądz Biskup wspomina o nich w swym artykule, a teksty zamieszczone na dalszych stronach jubileuszowego wydawnictwa mówią na ten temat znacznie szerzej.

Co Księdza zdaniem było centralnym wydarzeniem tych 25 lat?
Bez wątpienia największym wydarzeniem w dotychczasowych dziejach naszej diecezji była wizyta Jana Pawła II w Kaliszu w dniu 4 czerwca 1997 roku. Stanowiła ona wielkie przeżycie duchowe i wpłynęła nie tylko na przyśpieszenie budowy seminarium duchownego, w którym Ojciec Święty – po Eucharystii sprawowanej na placu przed bazyliką – zatrzymał się na krótki odpoczynek, i które poświęcił, ale przede wszystkim odegrała istotną rolę w procesie integrowania się diecezji utworzonej z terenów wydzielonych z sześciu diecezji. Dzięki tej wizycie to właśnie ze stolicy diecezji kaliskiej „poszły w świat” doniosłe słowa o obronie życia, które przyczyniły się w dużym stopniu do tego, że dziś Kalisz jest miejscem ogólnopolskich, comiesięcznych modlitw w intencji rodzin i obrony życia, które odbywają się od 2004 roku w sanktuarium św. Józefa.

Jest Ksiądz jedną z tych osób, które najwięcej wiedzą o historii Kościoła Kaliskiego, czy znalazło się w dostarczanych tekstach coś, co Księdza zaskoczyło?
Raczej nie, bo dzieje diecezji poznałem w miarę dokładnie. Natomiast zaskoczeniem były zdjęcia wykonane przez ks. prałata Jerzego Jeżowskiego 25 marca 1992 roku podczas wieczornej Mszy św. w kościele św. Mikołaja, na której nastąpiło kanoniczne objęcie diecezji kaliskiej przez jej pierwszego Biskupa. Dwa z nich zamieszczone są w publikacji.

Może poproszę o krótką systematyczną charakterystykę publikacji.
Na początku znajduje się zarys dziejów diecezji, biogramy Księży Biskupów i kalendarium najważniejszych wydarzeń. W dalszej części, którą otwierają wspomnienia ks. bpa Napierały, umieszczone są informacje o ingresie ks. bpa Janiaka oraz o Misjach Miłosierdzia i peregrynacjach kopii dwóch obrazów – Świętej Rodziny Kaliskiej i Matki Boskiej Częstochowskiej. Kolejne artykuły poświęcone są Kongresowi Eucharystycznemu, męskim i żeńskim wspólnotom zakonnym oraz wspólnotom, stowarzyszeniom i grupom katolickim. Na kolejnych stronach jest mowa o katechezie szkolnej i parafialnej, Studium Duchowości Chrześcijańskiej, budowie i działalności Wyższego Seminarium Duchownego, Studium Organistowskim, Sądzie Biskupim i Domu Księży Seniorów w Ostrowie Wlkp. Następna część zawiera teksty o współczesnych formach kultu św. Józefa, Studium Józefologicznym i spotkaniach modlitewnych w intencji rodzin i obrony życia oraz o koronacji wizerunku Matki Bożej Pólkowskiej, Górze Krzyża pod Ostrzeszowem i działalności diecezjalnej Caritas. Publikację zamykają artykuły poświęcone mediom – „Opiekunowi”, Radiu „Rodzina” i Telewizji internetowej „Dom Józefa”.

W dzisiejszych czasach kultury obrazkowej fotografie czasami są ważniejsze niż tekst. Czy udało się zgromadzić i zamieścić odpowiedni zasób zdjęć z historii naszej diecezji?
Niestety nie, bo z pierwszych lat istnienia diecezji posiadamy tylko nieliczne zdjęcia. Ich ilość wzrasta dopiero z chwilą rozpoczęcia wydawania dwutygodnika „Opiekun”, który gromadzi je w swoim archiwum. Spory zasób dokumentacji fotograficznej posiada także Radio „Rodzina”. Inne zdjęcia są rozproszone. Znajdują się u księży, osób świeckich i w kronikach parafialnych, ale dotarcie do nich jest znacznie utrudnione. W publikacji, o której rozmawiamy wykorzystane zostały zdjęcia nadesłane przez autorów artykułów, a przede wszystkim fotografie znajdujące się w archiwum „Opiekuna”, za których udostępnienie i pomoc przy wyborze serdecznie całej redakcji dziękuję. Bez nich warstwa ilustracyjna książki byłaby znacznie uboższa.

Nie lubimy gdybania, ale gdyby było możliwe wydrukowanie tej pozycji raz jeszcze, coś by jeszcze Ksiądz dołożył?
Odpowiem krótko – nie i moją odpowiedź wytłumaczę też krótko – nie, bo inaczej zamiast 500 stron, trzeba by było wydać kilka tomów, a z tym byłby kłopot. Oczywiście nie techniczny, ale autorski, o czym już wspomniałem.

Proszę zachęcić Czytelników „Opiekuna” do sięgnięcia po jubileuszową publikację.
Uważam, że warto zapoznać się z tą publikacją, bo zawiera ona najważniejsze informacje na temat dwudziestu pięciu lat istnienia naszej diecezji i pozwala spojrzeć na drogę jaką Kościół kaliski przeszedł w minionych latach. Drogę, na której możemy spotkać księży biskupów, proboszczów, wikariuszy, znajomych, a niekiedy także i siebie samego. Myślę, że warto udać się w taką podróż pełną różnych wspomnień.

Dziękuję za rozmowę i życzę, aby publikacja trafiła pod przysłowiowe strzechy.

rozmawiał ks. Andrzej Antoni Klimek?