Kościół pw. św. Katarzyny i św. Walentego w Wójcinie

Walenty i ukryta Katarzyna

Można powiedzieć, że kościół w Wójcinie w dekanacie bolesławieckim ma zaledwie sto lat. Jednak niektóre elementy jego wyposażenia są o wiele starsze. Choćby niepozorna płaskorzeźba św. Walentego w transepcie.

Nie udało się ustalić, ile ma lat, ale z pewnością jest co najmniej trzysta lat starsza od kościoła. Nie wiadomo także, skąd się wzięła, bo dwie z trzech świątyń spłonęły. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1459 roku. Wówczas zanotowano, że proboszczem był ks. Jakub, musiała tu zatem istnieć od II połowy XV wieku również parafia. Według monografii „Diecezja kaliska. Parafie. Kościoły. Kaplice” wspólnota ta tworzyła unię parafialną ze Żdżarami (urząd proboszcza sprawował ten sam ksiądz), co trwało do 2. połowy XVII wieku - do zniesienia parafii w Żdżarach i przyłączenia jej do parafii Wójcin. Źródła z 1520 roku mówią o tym, że pierwsza świątynia miała budowę drewniano-murowaną pod wezwaniem św. Katarzyny. Niestety spłonęła ona w pożarze wywołanym uderzeniem pioruna w 1681 roku. Jeszcze w tym samym roku wierni przystąpili do budowy nowego kościoła. W aktach wizytacji kanonicznych z XVIII wieku można znaleźć informację, że nosił on także wezwanie św. Katarzyny oraz otrzymał drugiego patrona św. Walentego. Od początku XIX wieku stan kościoła regularnie się pogarszał, dlatego na początku lat 30. tego wieku podjęto decyzję o jego rozbiórce. W 1833 roku powstał trzeci kościół, z którego parafianie cieszyli się do 1911 roku. Wtedy świątynia spłonęła niemal doszczętnie podczas pożaru miejscowości, która też bardzo ucierpiała od skutków ognia.
Obecny kościół budowano siedem lat, od 1913 roku. Za trzy lata świątynia będzie świętowała swoje stulecie - 20 kwietnia 1920 roku kościół pw. św. Katarzyny i św. Walentego został ukończony, a konsekracji dokonał 12 maja 1957 roku biskup pomocniczy diecezji częstochowskiej - Stanisław Czajka.
Jak notuje opracowanie „Diecezja kaliska. Parafie. Kościoły. Kaplice” jest to budowla trójnawowa, z transeptem i zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Przy północnym narożniku elewacji frontowej znajduje się czworoboczna wieża, nieco wystająca poza lico muru (z baniastym, blaszanym hełmem z ażurową latarnią zakończoną iglicą), a przy południowym - okrągła wieżyczka z klatką schodową. Okna zamknięte są półkoliście, a dwuspadowy dach pokryty jest blachą. Wewnątrz, w tylnej części kościoła, ulokowano emporę muzyczną z prospektem organowym, który jest jednym z kilku elementów starszych od świątyni. Mówiąc natomiast prościej – kościół w Wójcinie już z daleka rzuca się w oczy wyznaczając centrum miejscowości. Przyciąga wzrok bielą, wysoką wieżą i mniejszymi wieżyczkami.
Choć główną patronką kościoła jest św. Katarzyna, w ołtarzu głównym znajduje się duży obraz św. Walentego, biskupa w geście uzdrawiania lub błogosławieństwa wiernych. Gdzie jest zatem pierwsza patronka parafii? Na lewej ścianie prezbiterium znajduje się niewielki obraz Matki Bożej. To tu się ukryła św. Katarzyna Sieneńska ze św. Dominikiem, któremu Maryja przekazuje różaniec. Nieco bardziej wysunięta w stronę nawy głównej jest współczesna ambona. Znajdują się na niej wizerunki czterech Ewangelistów oraz św. ojca Maksymiliana Kolbego, co jest bardzo ciekawym połączeniem. Na przeciwnej ścianie prezbiterium w ciekawy sposób przedstawiono Świętą Rodzinę, a na wysokości ambony, po prawej stronie stoi współczesna chrzcielnica z upamiętnieniem milenium chrztu Polski. Prawy boczny ołtarz przedstawia Jezusa ukrzyżowanego, natomiast w lewym bocznym ołtarzu został umieszczony Tryptyk „Sacra Conversazione”, czyli „Święta Rozmowa”. Niestety nie udało nam się zrobić zdjęcia tego dzieła, bo zostało „zasłonięte” przez wielkanocne aranżacje. Warto jednak podkreślić, że tryptyk ten jest niezwykle udaną i wierną, także co do rozmiarów, kopią renesansowego ołtarza pochodzącego z 1488 roku, autorstwa włoskiego malarza Giovanni Belliniego. Oryginał znajduje się w zakrystii bazyliki Santa Maria Dei Frari w Wenecji. Bellini jest uważany za twórcę weneckiej szkoły kolorystycznej i autora w pełni renesansowej koncepcji tematu „Sacra Conversazione”. Tryptyk w Wójcinie powstał w I połowie XIX wieku, prawdopodobnie około 1830 roku i być może został przywieziony z Wenecji.
Na całej długości kościoła umieszczone zostały bardzo dynamiczne płaskorzeźby stacji Drogi krzyżowej, tym razem współczesne. Natomiast niemal na ścianach nawy bocznej znajdują się współczesne malowidła. Przedstawiają one Ostatnią Wieczerzę, Jezusa nauczającego tłumy z łodzi, przekazanie kluczy do Kościoła Piotrowi oraz Jezusa, który wyciąga Szymona Piotra z wody, kiedy ten próbował chodzić po tafli jeziora. Wejścia pod chórem strzegą dwa współczesne anioły, które trzymają misy z wodą święconą.
Obecnie proboszczem parafii, 37. z kolei jest ks. kanonik Józef Kaczmarek, który niecałe dwa lata opiekuje się tą wspólnotą, ale już opowiada, co dzięki ofiarności parafian udało się zrobić i snuje plany na przyszłość. Podkreśla też zasługi swojego poprzednika, który dbał o świątynię i wiernych przez kilkanaście lat.

Tekst Anika Nawrocka
Zdjęcia Monika Rubas