Polak to brzmi dumnie - felieton

Polak to brzmi dumnie

Tym razem w nucie wakacyjnej i patriotycznej. Można zapytać, co mogą mieć wspólnego wakacje z patriotyzmem? Wbrew pozorom - bardzo dużo. Po pierwsze dlatego, że patriotą jest się zawsze, nie tylko od święta i nie ma wakacji od patriotyzmu. Po drugie - wakacje mogą być doskonałą okazją, aby swój patriotyzm zademonstrować. Czas wakacji to czas podróży po całym świecie. Choć bum tych podróży nieco minął, być może częściowo w związku z zagrożeniem terrorystycznym i wielu decyduje się jednak spędzić urlop w kraju. Nadal jednak wielu wyjeżdża, a także przebywa dłużej za granicą. Można też zauważyć wielu turystów z zagranicy spędzających urlop w naszym kraju. Zatem te relacje wypoczynkowo-patriotyczne są całkiem rozległe. Dlatego chciałbym postawić pytanie: czy wobec innych narodowości możemy poszczycić się tym, że jesteśmy Polakami?
Odpowiedź wynikać powinna z tego, jak my widzimy siebie i jak nas widzą inni. Według sondażu CBOS Polacy są dumni ze swojej przynależności narodowej. Potrafią także wymienić powody swojej dumy, jak i osoby, które wywołują u nich to uczucie. Polska gościnność, a tuż za nią kultura, literatura, sztuka oraz patriotyzm są najczęściej wymienianymi powodami do dumy. Jeśli chodzi o osoby, to bezapelacyjnie zwycięża oczywiście Jan Paweł II, którego wskazało 71% respondentów. Ponad połowa (60%) Polaków często lub bardzo często odczuwa dumę z bycia Polakiem. Tylko 8% ankietowanych stwierdziło, że praktycznie nigdy się to nie zdarza. Proporcjonalnie rzadko Polacy wstydzą się za swoją narodowość. 62% ankietowanych stwierdziło, że nigdy się to nie zdarza. Tylko co setny pytany stwierdzał, że wstydzi się bardzo często z tego powodu, a 6% że dość często. Wstyd najczęściej spowodowany był życiem politycznym (31%) oraz zachowaniem Polaków za granicą - turystów i pracowników (26%). Na niechlubnym podium znalazła się także przestępczość Polaków (14%). Co ciekawe, zachowanie Polaków wymieniane jest jeszcze dwukrotnie. Wstyd przynosi brak kultury i wulgarne zachowanie (8%) oraz zachowanie przedstawicieli ze świata polityki naszego państwa za granicą (5%).
Ocena innych w stosunku do nas wynika właśnie z tego, w jakich okolicznościach doszło do spotkania z jakimś przedstawicielem naszego narodu. Jeżeli w latach dziewięćdziesiątych większość kradzieży samochodów w Niemczech była dokonywana przez Polaków, to niestety każdy Polak był tak kojarzony. Stąd bardzo smutne stwierdzenie: „Jedź do Polski, twój samochód już tam jest”. Obraz Polaka jako złodzieja, pijaka i kombinatora niestety często jeszcze pokutuje wśród mieszkańców europejskich krajów. Niestety negatywne zachowania nieraz bardzo małej części naszych rodaków albo tylko jednostek, wpływają na zły obraz nas wszystkich. Wakacje więc są doskonałą okazją, by inni mogli wyrobić sobie dobre zdanie o Polakach. Każdy wyjeżdżający za granicę staje się ambasadorem wszystkich Polaków. Także spotykając obcokrajowców w naszej Ojczyźnie, możemy pokazać naszą polską gościnność, która też jest powodem do dumy.
Patrząc na naszą kulturę i historię, zauważymy, że nie można jej odseparować od chrześcijaństwa. Czy zatem prawdziwy Polak musi być człowiekiem wierzącym i katolikiem? Niewątpliwie zbyt daleko idące uogólnienie. Wiara i wyznanie nie są jedynym wyznacznikiem polskości. Nie można jednak wyrzucić wartości chrześcijańskich z życia i kultury, gdyż są one jego podstawowym jej elementem. Dlatego nawet, jeśli ktoś nie wierzy w Boga, czy też prezentuje inny system wartości etycznych lub religijnych, jako prawdziwy Polak winien zawsze zachować szacunek dla wartości chrześcijańskich. Wyśmiewanie i lekceważenie tych wartości, to także objaw braku szacunku dla polskości.
Dla właściwego podejścia do patriotyzmu bardzo ważna jest znajomość historii. Zazwyczaj największy problem stanowi historia współczesna, która jest najbliższa, ale interpretowana na wiele różnych sposobów. Przypominam sobie lekcje „Wiedzy o społeczeństwie”, które za moich czasów były rodzajem propagandy komunistycznej. Miały jednak dobre założenie, aby pobudzać młodzież do interesowania się tym, co się dzieje w świecie i polityce. Dzisiaj niektórzy mówią, że są zmęczeni ciągłymi sporami politycznymi i nie chcą już słuchać na ten temat. Jednak życie w danym społeczeństwie zobowiązuje także do orientowania się w sprawach politycznych.
Bycie dumnym z tego, że jest się Polakiem, to w żadnym razie nie wyraz pychy, ale świadomość własnej wartości: kultury i historii, której nie musimy się wstydzić. To nas upoważnia do tego, by czuć się prawowitymi europejczykami i obywatelami świata. Pozwala nam to stanąć z podniesioną głową wobec innych nie po to, aby okazać wyższość, tylko szacunek dla własnego narodu i Ojczyzny. Duma z bycia Polakiem może też być zachętą dla innych, aby poznawali naszą historię, która nadal jest mało znana, a nawet często zafałszowana. Promocja Polski i polskości nie może być też rozumiana jako szerzenie nacjonalizmu, ale przede wszystkim jako potwierdzanie własnej tożsamości. Nie wstydzę się, że jestem Polakiem i jestem z tego dumny.

ks. Paweł Guździoł