Muzyka liturgiczna uwzględniająca poszczególne duszpasterstwa
Istotnym wyróżnikiem muzyki sakralnej jest jej przeznaczenie: dla oddawania chwały Bogu. Można też powiedzieć, że głównym wyznacznikiem dostosowania i stosowania muzyki w liturgii jest istota Kościoła. Podkreśla się zatem akt woli człowieka tworzącego muzykę dla celów kultowych. Dlatego dzisiaj Kościół nie odsuwa od czynności liturgicznych żadnego rodzaju muzyki sakralnej, byleby tylko odpowiadała ona duchowi samej czynności liturgicznej oraz charakterowi poszczególnych ich części i by nie przeszkadzała ludowi w należytym czynnym udziale.
Muzyka liturgiczna nie jest sztuką samą dla siebie, ale ma służyć liturgii. Muzyka właśnie w służbie na rzecz liturgii upatruje źródło swojej największej godności. Muzyka została zatem predestynowana do ciągłego oddawania czci Bogu. Poszczególne jej elementy, takie jak melodia, harmonia, rytm, szczególnie zaś gdy są związane ze śpiewem, nierozerwalnie łączą się z liturgią, z jej treścią i akcją. Stają się one częścią obrzędu, a przez wiarę wprowadzają nas za pomocą znaków zewnętrznych w rzeczywistość niewidzialną tego misterium, które w danym momencie sprawujemy.
W parze z wyżej przedstawionym celem, oddawania czci Bogu, idzie następny - uświęcenie każdego uczestnika liturgii. Nastawienie bowiem człowieka na chwalbę Bożą i uznawanie w akcie czci najgłębszej treści swojego życia, staje się wyrazem osobistego dążenia do świętości. Muzyka liturgiczna jawi się jako narzędzie zarówno w oddawaniu chwały Bożej, jak i zaangażowaniu w postawę modlitewną.
Muzyka sakralna jest w wysokim stopniu skutecznym środkiem dla ożywienia pobożności wiernych podczas nabożeństw. Śpiew ze swej natury przyczynia się do jednomyślności i nadaje uroczysty charakter obrzędom liturgicznym. Głównym elementem muzyki religijnej jest piękno, tak kompozycji, jak i wykonawstwa, dlatego wśród przymiotów wyróżnia się świętość i doskonałość formy. Ten temat, wśród wielu innych znakomitych autorytetów, poruszał Prefekt Kongregacji Nauki Wiary kardynał Joseph Ratzinger, późniejszy Ojciec Święty Benedykt XVI.
„Wszędzie tam, skąd wyrzucono piękno i gdzie ceni się tylko rzeczy użyteczne, coraz wyraźniej widać przerażające zubożenie. Kościół ograniczający się do grania muzyki modnej i popularnej popada w nieudolność i staje się nieprzydatny. Kościół ma być miejscem chwały. Nie może zadowolić się strawą codzienną, użytkową: powinien rozbudzać głos Wszechświata, chwaląc Stworzyciela i odsłaniając Jego wspaniałość, czyniąc Go pięknym i dostępnym ludziom. Jeśli kościół ma nadal nawracać,
czyli uczłowieczać świat, jak może odrzucać z liturgii piękno? Piękno tak mocno splecione z miłością”.
Podczas koncertów w kościołach można wykonywać muzykę religijną, która nie jest przeznaczona do liturgii, ale czerpie na przykład teksty z Pisma Świętego lub z liturgii, albo też odnosi się w jakiś sposób do Pana Boga, Najświętszej Maryi Panny, świętych, błogosławionych, a także całego Kościoła. Termin ten odnosi się również do muzyki czysto instrumentalnej, zwłaszcza organowej, którą przeznaczono do wykonywania w kościele przez oparcie jej na motywach muzyki kościelnej, przez tytuł lub dedykację religijną. Tego rodzaju muzyka spełnia ważną rolę, gdyż może podkreślać świąteczny charakter obchodzonej uroczystości czy wręcz do niej przygotowywać, może wprowadzać w specyfikę okresu liturgicznego, stwarzać atmosferę piękna i medytacji oraz ułatwiać rozumienie czytań biblijnych. Uprawianie tej muzyki pożyteczne jest również z uwagi na zachowanie i przypomnienie skarbca muzycznego, który nie powinien zginąć. Dlatego w kościołach można wykonywać np. dramaty religijne, oratoria o tematyce religijnej, pieśni, utwory organowe i tym podobne. Mogą one ułatwić zrozumienie i pogłębienie prawd wiary, albo też wytworzyć odpowiedni sakralny nastrój.
Zezwolenie na zorganizowanie koncertu w budynku kościoła wydawane jest przez biskupa ordynariusza. Biskup diecezjalny, jeśli uzna to za niezbędne, może - zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego - przeznaczyć kościół niesłużący już kultowi Bożemu na audytorium, w którym będą się odbywały koncerty muzyki sakralnej lub religijnej, a także muzyki świeckiej, pod warunkiem, że nie będzie się to sprzeciwiało świętości miejsca.
Wskazania Kościoła na temat roli i zadań muzyki w liturgii oraz tego, jaka ona powinna być od wielu wieków są w istocie niezmienne. Uwypuklają jej świętość i piękno. Trzeba być w pełni świadomym, że muzyka w liturgii nie ma na celu ani rozśpiewania jej uczestników, ani też nie stwarza okazji do „wyżycia się” za pomocą śpiewu czy instrumentów, nie powinna być też okazją do „promowania” swojej osoby i swoich zdolności muzycznych, nawet, jeśli są one naprawdę duże. Kryterium wartości dla utworów liturgicznych ma być służba świętym ceremoniom.
ks. Jacek Paczkowski
Komentarze
Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!