Historia pisana znaczkami

Historia pisana znaczkami

Znaki pocztowe niosą historyczne i artystyczne wartości, dokumentują życie ludzi, jak i całego świata. Są bezcennym i niewyczerpanym źródłem wiedzy. Stanowią także wielkie wyzwanie dla kolekcjonerów. Stają się życiową pasją. Jerzy Bielawski, kaliszanin przez pięćdziesiąt lat rozwijał swoją pasję. Dziś jest uznanym i cenionym kolekcjonerem znaków pocztowych. W swej kolekcji posiada zbiory ze św. Janem Pawłem II, zbiory Polski międzywojennej, Watykanu oraz zbiór tematyczny „Historia literatury znaczkami pisana”. Jest też twórcą eksponatów wystawowych: „Ekumenizm w dziejach chrześcijaństwa” i „Rok Liturgiczny w Kościele katolickim”.

Słowo „filatelistyka” wywodzi się z języka greckiego i oznacza zamiłowanie do zbierania znaczków. Czy może nam Pan przybliżyć tę tematykę, która jest Pana pasją.
Jerzy Bielawski: Filatelistyka jako dziedzina kolekcjonerska powstała z chwilą pojawienia się w Wielkiej Brytanii w roku 1840 za sprawą Rowlanda Hilla pierwszego znaczka pocztowego. Początkowo pojęciem „filatelia” określano zamiłowanie do znaków pocztowych. Później przyjęła się nazwa filatelistyka, która stała się określeniem wieloznacznym. W pierwszym rzędzie filatelistyka polega na gromadzeniu znaków  pocztowych, do których należą znaczki, ostemplowania, kartki i koperty ze znakiem opłaty i inne. Obok praktycznej sfery kolekcjonerstwa jest ona bogatą dziedziną teoretyczną w zakresie poznawania i badania znaków pocztowych, ich produkcji i rozpowszechniania, w powiązaniu z historią poczty i dziejami ruchu filatelistycznego. Dla osiągnięcia pełnej satysfakcji ze zbierania znaków pocztowych konieczny jest bogaty zasób wiedzy merytorycznej i specjalistycznej. Dlatego też pełne zaangażowanie w zbieranie walorów pocztowych wymaga od kolekcjonera wszechstronnego przygotowania.

Kiedy w Pana życiu pojawiło się zamiłowanie do - potocznie mówiąc - znaczków pocztowych, do ich kolekcjonowania?
Filatelistyką zainteresowałem się w wieku dziesięciu lat. Przedwojenny Album do marek (znaczki były kiedyś określane markami), który otrzymałem od starszego brata posłużył mi - obok zbierania znaczków - do nauki geografii świata. Poznawałem kontynenty, odległe kraje. Prowokował mnie do szukania i gromadzenia znaczków z całego świata, wśród których wielki rarytas stanowiły znaczki trójkątne przedstawiające słonie lub inne zwierzęta egzotyczne. Kolekcjonerstwo tego typu walorów w młodym wieku stanowiło ogromną przyjemność i satysfakcję oraz było niezmiernie pożyteczne i kształcące. Zainteresowanie filatelistyką pozostało na całe życie, chociaż na przestrzeni lat w różnym stopniu aktywności. A to za przyczyną tego, że drugą dziedziną moich zainteresowań od najmłodszych lat były i są książki. Muszę przyznać, tak pół żartem, pół serio, że filatelistykę „zdradzałem” na rzecz książek, a książki dla filatelistyki. Tak w pełni zaangażowałem się w 1974 roku, kiedy wstąpiłem do Polskiego Związku Filatelistów, który liczy już ponad 60 lat, został utworzony 1954 roku z różnych stowarzyszeń filatelistycznych. W 1980 roku byłem współinicjatorem utworzenia Okręgu Kaliskiego PZF, którego od 2002 roku jestem prezesem.

Dzisiaj w swej kolekcji posiada Pan imponujące zbiory o różnej tematyce. Ale filatelista, żeby poprawnie skatalogować zbiory musi mieć szeroką wiedzę w temacie tworzonej kolekcji. Jaka wiedza jest tutaj najbardziej potrzebna?
Filatelistyka postrzegana jest przez większość jako takie zbieranie znaczków. Oczywiście dla nas filatelistów takie myślenie nie jest niczym uwłaczającym, gdyż tak to można widzieć. Filatelistyka jest bez wątpienia jednym z najbardziej szlachetnych hobby, bo miłość do znaczków pocztowych wymaga nie tylko zbierackiej pasji, ale także szerokiej wiedzy, cierpliwości i środków. Filatelista zatem jest to osoba zajmująca się gromadzeniem i poznawaniem znaków pocztowych oraz posiadająca odpowiedni zasób wiedzy z tej dziedziny. Ponadto gromadzone walory systematyzuje według przyjętych zasad opartych na podstawach wiedzy filatelistycznej, której rozwój spowodował wyodrębnienie się działów, jak: filatelistyka tradycyjna, historia poczty, filatelistyka tematyczna i inne. Nieocenioną rolę odgrywa piśmiennictwo filatelistyczne, które systematycznie się rozwija i stanowi zaplecze intelektualne dla filatelisty.   Wśród filatelistów istnieje pewna specjalizacja. Jedni zajmują się wyłącznie historią poczty, jak jeden z naszych kolegów, który posiada bogaty zbiór przesyłek pocztowych z okresu guberni kaliskiej. Inną grupę stanowią ci, którzy zajmują się filatelistyką tradycyjną, czyli gromadzeniem i jednocześnie badaniem znaczków pocztowych pod kątem błędów, czy pod względem różnych form wydania znaczka. Kolejny dział to filatelistyka tematyczna, bardzo szeroka. Dzięki temu mogą powstawać kolekcje walorów filatelistycznych o różnorodnej tematyce, jak: archeologia, bibliofilatelia, medycyna, nobliści, sport, rocznice historyczne, słynni ludzie i wiele innych. Wśród tej różnorodnej tematyki mieści się też literatura i twórcy z nią związani oraz oczywiście tematyka religijna.

Widząc Pana zbiory można powiedzieć, że należy Pan do tej grupy pasjonatów zbierających i tworzących tematyczne kolekcje. Która z nich jest dla Pana najcenniejsza?
Początkowo zacząłem zbierać „przysłowiowy abonament” znaczków polskich oraz znaczki Watykanu, o których zawsze marzyłem. Dzisiaj posiadam tradycyjny zbiór znaczków watykańskich do 2015 roku. Od wielu lat z racji zawodu, jak i moich zainteresowań zgromadziłem i opracowałem duży zbiór znaków pocztowych związanych z pisarzami, zatytułowany „Historia literatury znaczkami pisana”. 
Przy jego opracowywaniu za główny cel przyjąłem prezentację materiału filatelistycznego ukazującego twórców literatury powszechnej i polskiej z zachowaniem chronologii. Opracowany materiał obecnie publikuję w kolejnych odcinkach na łamach „Przeglądu Filatelistycznego”.
Kolejny blok tematyczny moich zainteresowań to zbiór zagranicznych i polskich znaków pocztowych poświęconych Papieżowi Polakowi, który obejmuje cały pontyfikat św. Jana Pawła II
na znaczkach, kartach okolicznościowych, stemplach itd. Dodać należy, że Papież Polak został uwieńczony na znaczkach w 127 krajach naszego globu.

Wspomniał Pan, że są dziesiątki dziedzin życia, świata nauki uwieńczone na znaczkach. Skąd zatem zainteresowanie tematyką religijną?
Zainteresowanie tematyką religijną w filatelistyce związane jest z moją współpracą od 1986 roku z Ogólnopolskim Klubem Tematycznym „Św. Gabriel”. Z mojej inicjatywy w 1999 roku powstała Grupa Kaliska Klubu. Jest to klub zrzeszający zbieraczy znaczków o tematyce religijnej, który w tym roku obchodzi 60-lecie istnienia. W 2009 roku z okazji X Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego zorganizowałem wystawę filatelistyczną o tematyce religijnej oraz XII Ogólnopolski Zjazd Klubu „Św. Gabriel”. Zjazd rozpoczął się Mszą św. w sanktuarium Świętego Józefa, której przewodniczył ks. biskup Stanisław Napierała. W słowie skierowanym do filatelistów wskazał on na rolę Archanioła Gabriela w przekazywaniu wiadomości i Bożych poleceń kierowanych do Maryi i Józefa oraz na funkcję znaku pocztowego jako instrumentu ewangelizacji. Przez kilka lat organizowaliśmy w okresie Bożego Narodzenia spotkania opłatkowe z ks. biskupem Stanisławem Napierałą, z udziałem kapelana filatelistów naszego okręgu, ks. prałatem Pawłem Kostrzewą.

W swoim dorobku opracowałem dwa eksponaty wystawowe o tematyce religijnej: „Ekumenizm w dziejach chrześcijaństwa” oraz „Rok Liturgiczny w Kościele katolickim”. Były one prezentowane na kilkunastu wystawach konkursowych w kraju i za granicą. Przy opracowywaniu eksponatów sięgałem do literatury religijnej, jak Biblia, opracowania związane z historią Kościoła, rokiem kościelnym itp. Oczywiście zasięgałem porad kapłanów. Ponadto byłem inicjatorem wydawnictw pocztowych w formie kartek korespondencyjnych i datowników okolicznościowych emitowanych, m. in. z okazji: 50-lecia parafii Miłosierdzia Bożego w Kaliszu, 10-lecia diecezji kaliskiej, 44. Sympozjum Biblistów Polskich - Kalisz 2006, I Synodu Diecezji Kaliskiej oraz wielu innych.

Który ze zbiorów lub nawet znaczków jest dla Pana największym skarbem, z czego Pan jest najbardziej dumny?
Trudno mi jednoznacznie powiedzieć, który z posiadanych zbiorów, czy znaczków jest najbardziej dla mnie cenny, czy stanowi rodzaj skarbu. Swoją wiedzą dzielę się z innymi poprzez współtworzenie i redagowanie na przestrzeni ponad 20 lat kwartalnika „Filatelista Kaliski”, czy poprzez liczne artykuły publikowane w pismach, jak: „Filatelista Kaliski”, „Filatelista”, „Przegląd Filatelistyczny”, Informator Klubowy „Święty Gabriel”.
Największym kapitałem prawdziwego filatelisty jest jego środowiskowa aktywność i wiedza, a potwierdzeniem dorobku i najwyższego wtajemniczenia jest uzyskanie przynależności do Polskiej Akademii Filatelistycznej, której jestem członkiem rzeczywistym od 2004 roku. PAF jest to gremium filatelistów, na które składa się 10 członków honorowych, 30 członków rzeczywistych (krajowych), 10 zagranicznych i 10 kandydatów. Członek Akademii musi posiadać wyższe wykształcenie, osiągnąć znaczący dorobek w pracach badawczych i piśmiennictwie w zakresie filatelistyki, legitymować się wysokim poziomem wiedzy i uznaną w skali kraju działalnością filatelistyczną. W 2018 roku PAF będzie obchodził 25-lecie działalności.
Moja pasja niejednokrotnie została doceniona w różnej formie. Trzykrotnie otrzymałem medal „Za Zasługi dla Rozwoju Publikacji Filatelistycznych”. Zostałem laureatem „Prymusa” w kategorii „Najlepszy Publicysta roku 2004”, przyznawanego przez Polską Kapitułę Filatelistyczną i członkiem honorowym PZF.

rozmawiała Arleta Wencwel