Fryderyk Chopin

Jak grał Chopin? Zdani na relacje, wspomnienia i recenzje, możemy jedynie próbować wyobrazić sobie jego grę i dzięki temu, w jakimś stopniu odczuć efekt nią wywołany; zrozumieć, dlaczego tak ceniono jego pianistykę, a Heine nazwał go „Rafaelem fortepianu”.

Fryderyk Franciszek Chopin urodził się na przełomie lutego i marca. Urodziny obchodził 1 marca; metryka chrztu podaje datę 22 lutego. Wiadomo jednak, że dokumentacja w brochowskiej parafii prowadzona była w owym czasie dość niestarannie. Dziś, ze względu na świadectwo samego Chopina i jego matki, przyjmuje się datę: 1 marca 1810 roku w Żelazowej Woli (nazwa wsi pochodzi od nazwiska jej szesnastowiecznych właścicieli Żelazów). Nie ma to żadnego znaczenia, czy Chopin urodził się w lutym czy marcu. Ważne jest to, że urodził się w czasie, w którym rodziło się wielkie pokolenie romantyków: Schuman, Liszt, Wagner, Słowacki. Niespotykana plejada geniuszów. Epoka, która tak bardzo oddziaływała na kształtowanie się osobowości Chopina. Obdarzyła go tym dźwiękiem jedynym, dźwiękiem mocy i smutku, po którym tak łatwo poznać każde jego dzieło.

Matka Chopina, Tekla Justyna z Krzyżanowskich, nie używała pierwszego imienia, urodziła się w Długiem na Kujawach. W Żelazowej Woli zarządzała gospodarstwem. Tu poznała Mikołaja Chopina, z którym w roku 1806 wzięła ślub. Z małżeństwa tego, zgodnego i harmonijnego, urodziło się czworo dzieci: Ludwika, Fryderyk, Izabela oraz Emilia. Ludwika była powiernicą i opiekunką Fryderyka do końca jego dni. Fryderyk, który od matki nauczył się pierwszych dźwięków ojczystej mowy i od niej usłyszał pierwsze melodie polskich pieśni, całym sercem reagował na matczyne uczucie. Matka pozostała dla niego na całe życie największą świętością. Ojciec Fryderyka, Mikołaj, urodził się w Lotaryngii, w majątku Marainville. Tu poznał Adama Weydlicha, administratora majątku. Nie mając jeszcze osiemnastu lat, przybył z nim do Polski. Mikołaj Chopin przywiązał się do przybranej ojczyzny. Brał udział w Insurekcji Kościuszkowskiej, znakomicie opanował język polski. W 1802 roku objął posadę guwernera w majątku Skarbków, w 1810 roku przeniósł się z rodziną do Warszawy jako nauczyciel liceum. Następnie wykładał język francuski w Szkole Artylerii i Inżynierii. Od 1813 roku prowadził pensjonat dla chłopców z rodzin ziemiańskich. Mikołaj i Justyna Chopinowie pochowani są na Powązkach w Warszawie.

W 1823 roku Fryderyk poszedł do Liceum Warszawskiego, w którym uczył jego ojciec. Szkoła zapewniała solidne wykształcenie ogólne. Od września 1826 do 1829 roku studiował w Szkole Głównej Muzyki. Jej rektorem był wytrawny pedagog i kompozytor Józef Elsner. Ten wielki muzyk, przyjąwszy pod swą opiekę Chopina, od razu zorientował się, że „jest to wyjątkowej miary talent”.

Chopin, symbol polskiej muzyki, związany jest ściśle z naszą diecezją m. in. Strzyżewem i Antoninem. Mieszkała tutaj matka chrzestna kompozytora Anna Wiesiołowska z hr. Skarbków. Nieistniejący dziś dworek w Strzyżewie gościł wielokrotnie także rodziców Chopina Mikołaja i Justynę oraz jego siostry Ludwikę i Izabellę. Jesienią 1829 roku dziewiętnastoletni Fryderyk przyjechał tutaj z Kalisza. Stefan i Anna Wiesiołowscy odwieźli kompozytora w poniedziałek 26 października do Antonina, gdzie Fryderyk pozostał w gościnie u księcia Antoniego Radziwiłła. Pod datą 26 października 1829 roku Stefan i Anna Wiesiołowscy oraz Fryderyk Chopin wpisali się w antonińskim Pałacyku Myśliwskim do księgi gości. Tak rozpoczyna się drugi etap życia Chopina - czas podróży, koncertów i wspaniałej twórczości.

ks. Jacek Paczkowski