TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 09:27
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Demokracja w chaosie - felieton

Demokracja w chaosie

Dziwny może się wydać tytuł tego felietonu, ale ukazuje całą perspektywę odczuć poglądów i opinii, które krążą w związku z pojmowaniem demokracji. Pisałem już kiedyś, że błędem jest pojmowanie demokracji jako wartości samej w sobie. Jest ona systemem sprawowania władzy, w której ma udział każdy obywatel i ma ona służyć jego dobru. W sprawowaniu władzy nie można nigdy zadowolić wszystkich indywidualnych interesów zwłaszcza wtedy, gdy realizacja indywidualnego interesu będzie pociągała za sobą szkodę w stosunku do innych. Demokracja więc zawsze związana jest z kompromisem i rezygnacją z niektórych indywidualnych interesów. Nigdy nie można zadowolić wszystkich. Dlatego też uznawanie demokracji tylko wtedy, gdy zaspokaja moje interesy jest kolejnym błędem. Jeżeli decyzje władzy są zgodne z moimi interesami i opiniami to wtedy jest to demokratyczne, jeżeli władza dba o ogólne dobro wszystkich, ale narusza moje indywidualne interesy to uznaję, że jest ona niedemokratyczna. Czy w takim postawieniu sprawy nie dochodzimy do totalnego chaosu? Demokracji nie można pojmować według własnego „widzi mi się”. Dlatego chciałbym przypomnieć podstawowe podręcznikowe wiadomości na temat demokracji. We współczesnych systemach demokratycznych należy wyróżnić podstawowe zasady: suwerenność narodu, pluralizm polityczny, trójpodział władzy i państwo prawa. Suwerenność narodu wyraża się w tym, że to obywatele państwa są źródłem władzy i mogą podejmować decyzje dotyczące najważniejszych spraw dla państwa. Współcześnie zasada podejmowania decyzji przez ogół realizowana jest najczęściej w formie przedstawicielskiej. Władzę sprawują przedstawiciele narodu wybierani w powszechnych wyborach, według zasad ustalonych w ordynacji wyborczej. Niestety w naszej polskiej rzeczywistości wciąż widzimy zbyt niski procent obywateli uczestniczących w wyborach. Zasada pluralizmu politycznego polega na wielości poglądów i organizacji, które mogą działać w państwie. Zasada pluralizmu jest o tyle ważna, że wiąże się z naturą społeczności ludzkiej. Ludzie tworzący społeczeństwo są różni i wszelkie próby zacierania różnic pomiędzy nimi są ograniczeniem demokracji. Różnorodność głoszonych opinii może być jednak przyczyną konfliktów, więc potrzebne jest dążenie do kompromisu. Trójpodział władzy polega na tym, że w państwie demokratycznym ustrój polityczny opiera się na równo ważących i kontrolujących się władzach: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Władza ustawodawcza to parlament, który jest ciałem kolegialnym reprezentującym społeczeństwo. Jego funkcja ustawodawcza polega na tworzeniu praw obowiązujących w państwie, a szczególnie określaniu zasad organizacji ustroju państwa zapisanego w konstytucji. Władza wykonawcza to urzędnicy począwszy od prezydenta, premiera i ministrów i kolejnych urzędników państwowych i lokalnych, którzy realizują ustalone prawo. Ostatni filar trójwładzy to sądy, w których sędziowie powoływani według ustalonych zasad powinni mieć niezawisłość i zapewnioną nieusuwalność, chyba że w przypadku łamania prawa. Sądy oprócz wymierzania sprawiedliwości osobom łamiącym prawo, rozstrzygają także spory pomiędzy obywatelami a władzą. W państwie demokratycznym fundamentalnym elementem jego działania jest zasada uznająca przestrzeganie prawa za wartość nadrzędną. W tym sensie zarówno obywatele, jak też instytucje polityczne, a szczególnie organy władzy państwowej, powinny przestrzegać ustanowionego prawa. Nikt nie może być ponad prawem, także sędziowie. Zasada państwa prawa opiera się na przekonaniu, że najważniejszym zadaniem prawa jest ochrona jednostki przed arbitralnym działaniem państwa. Najważniejszym gwarantem państwa prawa powinna być konstytucja jako najwyższy akt prawny w państwie. Jednocześnie należy pamiętać, że konstytucja jest aktem prawnym, który jest ustanawiany przez państwo. Jak wcześniej stwierdziłem, demokracja sama w sobie nie jest wartością, ale opiera się na wartościach i nimi się kieruje. Trudno określić wszystkie wartości demokratyczne, gdyż ich dobór budzi kontrowersje. Można ustalić te podstawowe i wśród nich wyróżnić: wolność, równość, sprawiedliwość, różnorodność, władzę, prywatność, prawo do właściwego procesu, własność, uczestnictwo, prawdę, patriotyzm i prawa obywatelskie. Nie będę już wyjaśniał tych wartości, gdyż każdy ma pojęcie na ich temat. Trudno też określić hierarchię ich ważności, pozostaje ona kwestią dyskusyjną w zależności od okoliczności. Należy zauważyć, że mogą te wartości być nieraz w konflikcie ze względu na określone sytuacje. Jest to na pewno jeden z dylematów demokracji, że nie zawsze wszystkie wartości w równym stopniu mogą być zachowane. Z drugiej strony demokracja wykazuje swoje znaczenie w umiejętności rozwiązywania konfliktu wartości poprzez dialog i dyskusję w dochodzeniu do kompromisu. Śmiem twierdzić, że każde prawo, każdy przepis jest ograniczeniem, którejś z wartości demokratycznych. Więc zawsze jest okazja, aby krzyczeć o działaniu przeciwko demokracji. Dlatego w demokracji potrzebny jest zdrowy rozsądek i umiejętność logicznego myślenia, prawdziwa mądrość oprócz wiedzy, czasami też niepełnej.

ks. Paweł Guździoł

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!